Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
IEX 25 jaar
Uitgebreid zoeken

Beurscodes, betekenis en hulp bij zoeken

Europa

AEX
Euronext Amsterdam
BRU
Euronext Brussels
PSE
Euronext Paris
LIS
Euronext Lissabon
CHX
CBOE Europe, grote(re) EU aandelen
NAV
Investment Funds (NAV)

Noord-Amerika

NYS
New York Stock Exchange
OTC
CBOE BZX Exchange (US)
TSE
Toronto Stock Exchange

Kunt u een instrument niet vinden?

Zoek dan via de zogenaamde ISIN code. Elk instrument, aandeel etc. heeft een unieke code.

Kies vervolgens - wanneer er meerdere resultaten zijn - de notering op de beurs van uw keuze.

Waar vind ik die ISIN code?

Google de naam van het instrument, aandeel etc. met de toevoeging 'ISIN'.

Als zoeken op ISIN code geen resultaten oplevert hebben wij het instrument of aandeel niet in onze koersendatabase.

desktop iconMarkt Monitor
Markt vandaag Koersen Forum Premium IEX Expert
Home  /   Artikelen   /   Rente: De grote draai

Rente: De grote draai

Ben Leppers
op
Views: 25.931
Categorie: Beurs vandaag
Rente: De grote draai

Even voorstellen: Ben Leppers, een Amsterdamse aandelen- en obligatiehandelaar voor eigen rekening, die bij ABN Amro het rentevak leerde. En een rentespecialist kunnen we in deze tijden wel gebruiken op IEX. Hopelijk gaan u en wij veel van Ben leren, want het obligatievak is iets meer dan alleen coupons knippen.  

Bovendien, wat moet u met die dure stukken en lage rentes? Geheel in IEX stijl maakt u dit weekend in IEX Magazine (helaas alleen voor Premium leden en niet online) al kennis met Ben, waarin hij u laat meekijken in zijn portefeuille. Full disclosure: hij is long wereldwijde aandelen, obligaties, grondstoffen en valuta.

Veel succes, Ben.

Is de stier met negen levens rijp voor de slacht? Als quant belegger en analist bekijk ik of het einde van de bullmarkt in obligaties eraan komt en wat beleggers dan moeten doen. Is het tijd om afscheid te nemen van obligaties, of wordt de soep niet zo heet gegeten? Ik kom tot de conclusie om het nog even aan te zien. 

Vorige week was er weer een obligatiegoeroe die het getal 2,63% de media in slingerde. Na Jeff Gundlach nu ook Bill Gross. Beide heren zijn al langere tijd niet erg positief over obligatiemarkten, maar zien in het doorbreken van dit tienjaars renteniveau de technische bevestiging van hun fundamentele bearcase. 

Zelf keek ik met een schuin oog naar mijn scherm en zag 2,64% staan. Game on! Of toch niet, want onze eigen Royce Tostrams denkt dat die lange termijn trend pas doorbroken wordt als de rente boven de 3% uitstijgt. Ik denk er het mijne van. Natuurlijk, lijnentrekkers hebben overal een mening over, maar quants ook.

Twee golfbewegingen

Veel onderzoek heb ik gedaan naar obligatiemarkten en rentes. Ik herinner mij mijn mentor twintig jaar geleden. Die was toen al jaren onderwogen in Japanse staatsobligaties, omdat de rente daar niet verder kón zakken. Ik herinner mij ook mijn eigen mening: dat de rente op de kapitaalmarkt nooit negatief zou worden. 

Hoe vaak is niet voorspeld dat de kapitaalmarktrente wel moet stijgen? Van bullmarkt naar bearmarkt, of? Zie hier de Amerikaanse rente. De grafiek lijkt te bestaan uit maar twee lange golfbewegingen. Stijgend van 1950 tot 1981 en daarna steeds verder dalend tot het (voorlopige) dieptepunt in 2016. 

Natuurlijk zijn er tussentijds ook bearmarkets geweest voor obligaties (vinger opsteken wie zich 1994 herinnert), maar dat lijken achteraf maar rimpelingen in de lange termijngolf. 


Betekent het einde van deze dalende trend nu meteen dat beleggers rekening moeten houden met sterk stijgende rentes op de kapitaalmarkt? De vorige keer begon de omslag ook heel langzaam en voorzichtig.

  • Na de Grote Depressie en de Tweede Wereldoorlog bleef de rente lange tijd heel laag en lag rond het huidige niveau.
  • Eind 1950 werd een stijgende lijn ingezet met het doorbreken van het 2,5% niveau.
  • Pas drie jaar later was de rente gestegen tot boven de 3%.
  • Weer zes jaar later steeg de rente tot boven de 4%. 


Uiteindelijk versnelde de beweging eind jaren zestig om tot een piek van 8% te komen in 1970. Dat was wel twintig jaar later dan de stijgende trend begon. Zo bezien lijkt er vooralsnog geen reden te zijn voor paniek bij obligatiebeleggers, als nu de lange termijn trend van dalende rentes is doorbroken. 

Het plaatje voor de Nederlandse rente wijkt op twee punten af van de Amerikaanse.

  • Door de Duitse eenwording steeg de rente in Europa begin jaren negentig, waardoor er sprake leek van een einde van de bullmarkt die in 1984 begon. Dat bleek echter vals alarm en slechts een tijdelijke onderbreking.
  • De huidige technische (en economische) situatie in Europa is ook anders dan die van de VS. In Europa lijkt nog lang geen sprake te zijn van een doorbraak van de lange termijn dalende rentetrend.  


Verschil rentestijgingen en negatieve rendementen

Een stijgende rente betekent overigens niet dat obligatiehouders verlies maken. En het betekent ook niet dat u beter cash kunt aanhouden dan obligaties. Dat hangt er een beetje vanaf hoe groot het verschil is tussen de geld- en kapitaalmarktrente en hoe hard de rente stijgt.

  • Tussen 2002 en medio 2007 steeg de Amerikaanse rente bijvoorbeeld van 3,8% naar 5%. In diezelfde periode leverde een belegging in staatsobligaties meer dan 16% rendement op. 
  • De Duitse rente steeg tussen 2004 en 2007 van 3,8% naar 4,5%. Een belegging in Duitse staatsobligaties leverde 10% rendement op. 

Mijn portefeuille bestaat voor een aanzienlijk deel uit Amerikaanse en Duitse staatsobligaties. Niet alleen voor rendement, maar ook als hedge voor risicovolle posities (aandelen, vastgoed en grondstoffen). Obligaties krijgen dus het voordeel van de twijfel: ik stap pas uit als het verwachte rendement duidelijk negatief is. 

Op deze manier ligt de lat hoog om een negatief advies te geven voor obligaties! Net als bij de meeste beleggingsmarkten is het verwachte rendement bijna altijd positief en is het moeilijk om periodes te vinden met verwachte negatieve rendementen. Toch zie ik indicaties dat de markt gevaarlijk kan worden. 

Ik geef u een aantal observaties naar aanleiding van historische data sinds 1972. Specifiek was ik op zoek naar periodes waarin het extra rendement op obligaties (het verschil tussen rendement op obligaties en cash) negatief was en onder welke omstandigheden dat was. 

Obligatiemarkten zijn kwetsbaarder voor correcties als de Fed bezig is met renteverhogingen. 

Maar niet tijdens elke rate hiking cycle van de Fed stijgt de kapitaalmarktrente ook fors. Tijdens de cyclus 2004-2007, waarbij de rente van 1% naar 5,25% ging, bleef de kapitaalmarktrente stug rond 4,5% à 5% niveau liggen. Toenmalige voorzitter Alan Greenspan sprak van een conundrum. 

 

De spread tussen de kapitaalmarktrente en geldmarktrente is een redelijke indicator voor het verwachte rendement op obligaties 

 

 

Als deze spread kleiner is dan 80 basispunten is het verwachte rendement op staatsobligaties negatief. De huidige spread bedraagt 123 basispunten. Als de Fed in januari en maart haar rente gaat verhogen, stijgt of de kapitaalmarktrente, of de spread wordt kleiner dan 80 basispunten. 

 

De maanden februari tot en met april zijn traditioneel zwakkere maanden voor obligatiemarkten.

Een eventueel negatief signaal van de spread indicator zou dus kunnen samenvallen met deze zwakkere periode.

Mijn model legt de lat voor technische confirmatie van het begin van een bearmarkt hoger dan de genoemde 2,63% 

Dat komt omdat ik mijn technische analyse niet baseer op renteniveaus, maar op rendementen van obligatie futures. Maar de huidige stijging van de kapitaalmarktrente in de VS brengt het technische omslagpunt wel dichterbij. 

 

Het wordt spannend

Let wel, bovenstaande analyse heeft betrekking op de Amerikaanse kapitaalmarktrente. Alhoewel de economische situatie - en het TA renteplaatje – er in Europa heel anders uit kan zien, is het zeer waarschijnlijk dat ook Europese staatsobligaties meegezogen worden in een obligatiecorrectie.

Obligatiemarkten zijn ook in hoge mate internationaal met elkaar verweven. Het wijst erop dat alles samen gaat komen de komende weken en er een bearmarkt voor obligaties aan zit te komen. Maar, als ik één ding heeft geleerd in al die jaren is het wel om niet vooruit te lopen op de signalen van mijn modellen. 

Aan de rand van de afgrond groeien de mooiste bloemen. De grootste winsten op financiële markten worden vaak gehaald als iedereen pessimistisch is, maar de omslag nét niet komt. Daarom besluit ik maar te vertrouwen op mijn onderzoek en modellen en voorlopig mijn longpositie in obligaties te handhaven. 

Totdat het definitieve signaal om te verkopen wordt gegeven. Dat gaat erom spannen de komende weken.

Ben Leppers is handelaar voor eigen rekening in aandelen en obligaties en heeft als specialisme obligaties. Leppers is long wereldwijde indexfondsen, staatsobligaties en valuta. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

 
Ben Leppers

Auteur:

Ben Leppers was ooit handelaar in bedrijfsobligaties voor ABN Amro, had kortstondig een eigen beleggingsfonds en handelt sinds 2003 voor eigen rekening en risico. Hij handelt op kwantitatieve basis in Europese en Amerikaanse midcaps, en voor de langere termijn in diverse wereldwijde indexfondsen, staatsobligaties en valuta. ...

Recente artikelen van Ben Leppers

  1. Wat te doen als je belegt voor je pensioen II?
  2. Wat te doen als je belegt voor je pensioen?
  3. Goedkope namaak, of weggegooid pensioengeld?

Reacties

Volgen
15 Posts
| Omlaag ↓
  3. Geschorst en weet niet waarom 22 januari 2018 21:54
    Vraag me af of de zuidelijke landen een renteverhoging kunnen betalen.
    De centrale banken kunnen dan niet weer zo grote actie op touw zetten. Ze waarschuwen de politiek dat zij nu aan zet zijn. Een renteverhoging is fijn, maar er kleven ook grote risico's aan.
  4. forum rang 4 junkyard 23 januari 2018
    Grote draai, dat klinkt erg dramatisch. Meer waarschijnlijk is een geleidelijke draai / beweging, en die is de afgelopen anderhalf jaar al zichtbaar in de EU. Tien jaar NL staat is opgelopen van 0.0% naar 0.6%. Waarschijnlijk is dat dit rustig iets verder oploopt / draait, aangezien ECB de markt niet onrustig wil maken en zo voorspelbaar mogelijk wil bewegen om stabiliteit en vertrouwen te behouden. Tenzij er onverwachte dingen gebeuren die de markten verstoren, maar dat valt vooraf niet te voorspellen.
  5. forum rang 4 theo1 23 januari 2018 10:37
    quote:

    Bakker88 schreef op 22 januari 2018 21:54:

    Vraag me af of de zuidelijke landen een renteverhoging kunnen betalen.
    De centrale banken kunnen dan niet weer zo grote actie op touw zetten. Ze waarschuwen de politiek dat zij nu aan zet zijn. Een renteverhoging is fijn, maar er kleven ook grote risico's aan.
    Hij zegt dat die omslag waarschijnlijk in slow-motion zal gaan. De vorige keer duurde het drie jaar dat de rente van 2,5% naar 3% steeg. Daar is wel mee om te gaan. Een grote omslag is niet perse een snelle omslag.

    En die schulden zullen toch ooit een keer gesaneerd moeten worden. Dat verhaal dat iedere cent met rente terug zou komen is altijd flauwekul geweest. Daar hebben landen als Griekenland domweg het verdienvermogen niet voor.
  6. [verwijderd] 23 januari 2018 13:03
    Dat van die schulden is uiteraard gelul geweest en het ergerlijke eraan is dat meneer Rutte dat uiteraard wist. Maar ja, het volk is immers dom. Rente omhoog?... Uiteraard gaat dat gebeuren, net als de inflatie...als dat paard in draf gaat het mooi op...de schulden van de landjes ( en de flapjes die dagelijks door Mario "gemijnd worden") inflateren ook mooi weg...(renteschulden landen opgelost) en…uiteraard ook die mooie vette NL-pensioenpotten waar landen als Frankijk, Italië etc..met begerige oogjes naar kijken inflateren lekker mee naar waardeloos…. Nee, laat de EU maar schuiven.
    Wat kan je eraan doen? Níét je hypotheek aflossen! Schulden maken en zo spreiden.
  7. [verwijderd] 24 januari 2018 00:06
    los van rendement id vorm van rente, is het ook niet onverstandig stil te staan bij de valutarisico's.
    Mijn uitgangspunt is dat ik leef in de eurozone en derhalve is de waarde vd euro voor mij van belang. De laatste tijd heeft de dollar nodige terrein verloren op de euro...en bij mij heeft dat duidelijk rendement gekost bij belegging in dollarwaarden. Aangezien obligaties m.i. gerommel id marges zijn (ik mik toch liefst op kansen vanaf 20% op jaarbasis) moet dat rendement daar relatief flink onder te lijden hebben gehad en stal ik mijn geld toch liefst in zaken die niet alleen bepaald worden door rentevergoeding of winstdeling, maar ook rekeninghoudende met de intrinsieke waarde (bij obligaties star, nl de hoofdsom, en kent geen invloed zoals aandelen die ondervinden....nl de drive van winst en vermogensgroei van een bedrijf). De waarde van een bepaalde munt reken ik aldus ook tot die intrinsieke waarde.
  8. [verwijderd] 24 januari 2018 00:25
    quote:

    DVet schreef op 23 januari 2018 13:03:

    Dat van die schulden is uiteraard gelul geweest en het ergerlijke eraan is dat meneer Rutte dat uiteraard wist. Maar ja, het volk is immers dom. Rente omhoog?... Uiteraard gaat dat gebeuren, net als de inflatie...als dat paard in draf gaat het mooi op...de schulden van de landjes ( en de flapjes die dagelijks door Mario "gemijnd worden") inflateren ook mooi weg...(renteschulden landen opgelost) en…uiteraard ook die mooie vette NL-pensioenpotten waar landen als Frankijk, Italië etc..met begerige oogjes naar kijken inflateren lekker mee naar waardeloos…. Nee, laat de EU maar schuiven.
    Wat kan je eraan doen? Níét je hypotheek aflossen! Schulden maken en zo spreiden.

    niet echt doordacht...inflatie bestaat in vele vormen...schulden kunnen door inflatie zelfs zwaarder gaan wegen.
    Als grondstoffen stijgen en alle produkten duurder worden, dan blijft er minder over voor woonlasten...in dat geval kunnen huizenprijzen dalen omdat mensen minder te besteden hebben...ook bij gelijke rente.

    Bij looninflatie(stijgende lonen) meer kans op inlopen van schulden, maar bij daling van economie en terugloop van werk eerder loondruk dan loonstijging. Het draait veelal om verhoudingen tussen verschillende vormen van in- of deflatie.
  10. [verwijderd] 24 januari 2018 14:14
    "Totdat het definitieve signaal om te verkopen wordt gegeven. Dat gaat erom spannen de komende weken"
    Duidelijk Ben, tot de een na laatste regel en daar heb ik wat moeite mee, die deur naar de uitgang is niet zo breed en als alle bezitters van obligaties er allemaal tegelijk doorheen willen wacht echt niemand netjes op zijn beurt hetgeen ten koste zal gaan van de prijs. Aan de rand van de afgrond groeien de mooiste bloemen, ik zou zeggen "dan maar iets minder mooi"
15 Posts
|Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.

Onderwerpen:

Laatste beursnieuws

  1. Meer winst voor Baidu
  2. Must read: Reuring in de Nederlandse huizenmarkt
  3. AEX vlak van start gegaan
  4. Nieuwe CFO voor Holland Colours
  5. Deutsche Bank zet Rheinmetall weer op de kooplijst
  6. Indiase miljardair Adani aangeklaagd in VS
  7. Nederlandse investeringen stijgen weer
  8. Novartis verhoogt groeiverwachtingen
  9. Futures kleuren groen, Nvidia knipperde gisteravond rood en bitcoin jaagt door
  10. AEX start handelsdag vermoedelijk licht hoger na cijfers Nvidia

IEX Premium: Meest gelezen

  1. Premium

    Analyse en Advies

    Adyen verliest een grote klant
  2. Premium

    Analyse en Advies

    ASML stelt beleggers gerust
  3. Premium

    Analyse en Advies

    Knaus Tabbert is zijn geloofwaardigheid kwijt
  4. Premium

    Vooruitblik

    Vooruitblik: handelsoorlog met VS bedreiging voor winsten Europese bedrijven
  5. Premium

    Analyse en Advies

    Advieswijziging Tesla na een bijzonder fraaie 88% winst