Verantwoord indexhuggen

Gastcoluminst Manuel Adamini van SNS Asset Management is het niet eens met IEX-columnisten Ward Kastrop en Floris Lambrechtsen dat verantwoord indexbeleggen niet bestaat. Hij vertelt u hier waarom.

In hun column van 8 februari schrijven Ward Kastrop en Floris Lambrechtsen dat indexbeleggen niet duurzaam is. De heren doen net alsof alleen actieve beleggers verantwoord kunnen zijn.

Ze hebben echter over het hoofd gezien dat een enkele Nederlandse vermogensbeheerder al jaren verantwoorde indexfondsen aanbiedt. Uitsluiting, stemmen, dialoog met het bestuur, alleen of met anderen, het kan allemaal.

Voor ik begin: indexbeleggen maakt blootstelling in aandelenfondsen tegen minimale kosten mogelijk. Het bewust vermijden van actieve posities, en dus portefeuilleomloop en kosten, is een weloverwogen strategie. Dat is op zichzelf al een verantwoorde invulling van een product.

Vooroordeel 1
Dan het eerste vooroordeel dat van tafel moet: indextrackers zouden blind een mandje aandelen uit de benchmark kopen en dan lekker achteroverleunen. Nou, verantwoorde beleggers passen een toetsende blik op de index toe.

Ze halen bredere vraagstukken aan die risico of rendement kunnen aantasten. Of gaan na of de fondsen wel passen bij de normen en waarden van de achterban van bijvoorbeeld het pensioenfonds in kwestie. Dit kan ertoe leiden beleggingen in sommige bedrijven te vermijden, als zij betrokken zijn bij controversiële zaken.

Door nieuwe wetgeving komt clustermunitie meteen op. Of ernstige vormen van kinderarbeid, en zware corruptie. Dat leidt tot afwijking van de onderliggende index, en dus extra risico. Het is aan de klant om te besluiten of hij dit aanvaardbaar acht.

Bestaande verantwoorde indexfondsen laten trouwens zien dat een beperkt aantal uitsluitingen op termijn rendementsneutraal kan uitpakken. Een voorbeeld: de SNS Asset Management Responsible Index Funds Equity voor de MSCI World Index.

De periode voor onze steekproef is relatief kort (2010 tot en met 2012) , maar we zien een neutraal tot positief beeld van het netto-uitsluitingseffect. * Voor Europa is dit:

• +0,29% in 2010
• -0,01% in 2011
• +0,11% in 2012

Voor Noord Amerika is het netto-effect van de uitsluitingen:

• +0,53% in 2010
• -0,26% in 2011
• +0,41% in 2012

Voor Azië zijn de cijfers:

• -0,05% in 2010
• +0,11% in 2011
• -0,10%in 2012

Vooroordeel 2
Het tweede fabeltje: een indexbelegger is niet betrokken. Hij moet wel: de samenstelling van de index bindt de belegger voor langere tijd aan dezelfde ondernemingen. In geval van de grote indexgewichten zelfs voor hele lange tijd.

Achterblijvend beleid en prestatie van bedrijven, op vlak van financiële of maatschappelijke criteria, gaat dus geld kosten. Een kritisch gesprek met het bestuur kan de moeite waard zijn. Dit kan informeel, maar ook tijdens de aandeelhoudervergadering.

Vooroordeel 3
Het derde sprookje: stemmen is saai. Betrokken aandeelhouders volgen niet zomaar het standaard stembeleid van de grote bureau’s. Ze stoppen tijd en moeite in het opstellen van eigen beleid dat past bij hun doelstellingen.

Naast internationale standaarden horen daar best practices bij per markt waarin men belegd, en niet alleen op het vlak van corporate governance maar ook op sociaal en milieugebied. De fijnproever denkt na hoe om te gaan met securities lending en blokkademarkten, om ondanks technische uitdagingen zijn stem te kunnen uitbrengen.

Goed stembeleid, en zorgvuldige uitvoering daarvan, versterken de dialoog met de onderneming. Wie wil aandringen op veranderingen, werkt samen met andere beleggers. Zeker rondom het seizoen van aandeelhoudersvergaderingen weten gelijkgestemde beleggers elkaar te vinden.

Enfin: een slimme indexbelegger is alles behalve onverschillig. Hij sluit controversiële bedrijven uit, stemt weloverwogen op aandeelhoudersvergaderingen, en spreekt het ondernemingsbestuur constructief kritisch aan. Het kost alleen wat geduld, goede contacten, en heldere argumenten. De index belegger als (onverwachte) activist.

* De fondsen bestaan deels al langer, maar als ‘familie’ van deze drie regio’s pas sinds 2010. Daarom start de voorliggende vergelijking in dat jaar. Het relatieve indexgewicht van de uitgesloten bedrijven wordt binnen hun sector herbelegd. De fondsen in kwestie kennen samen ongeveer dertig uitsluitingen uit de index met ruim 1600 ondernemingen. Deze cijfers zijn gebaseerd op interne berekeningen, en niet door een onafhankelijke externe auditor geverifieerd.