Hogere boetes voor hypotheekadviseurs

Steeds meer hypotheekadviseurs maken zich zorgen. Het Kifid - het klachteninstituut voor de financiële dienstverlening - heeft de afgelopen maanden een paar flinke boetes uitgedeeld aan hypotheekadviseurs.

Deze adviseurs hadden hun werk niet goed gedaan en waren door hun klanten aansprakelijk gesteld. Waar meestal de hypotheekadviseurs een paar duizend euro moeten aftikken, gaat het hier om flink hogere bedragen. Hieronder een vijftal uitspraken waarbij de hoogste schadevergoeding €185.126 plus rentekosten bedroeg.

• €20.000
• €22.000
• €34.000
• €156.000
• €185.126

Zoals bekend hebben hypotheekadviseurs een zorgplicht en moeten zij zich verplicht verzekeren via een Beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Bovendien moeten zij om de drie jaar examen doen om hun beroep uit te kunnen oefenen. Steeds meer hypotheekadviseurs vinden dat hun zorgplicht te ver gaat.

Richtlijnen AFM

Het is alweer bijna 14 jaar geleden dat de AFM in oktober 2010 zeven leidraden heeft afgegeven over hypotheekadvisering. Deze leidraden zijn toen verschenen naar aanleiding van onderzoek naar de kwaliteit van het hypotheekadvies in Nederland.

Aflevering 1: De AFM helpt bij een goed hypotheekadvies

Aflevering 2: Advies over verantwoorde woonlasten

Aflevering 3: Advies over opbouw van vermogen

Aflevering 4: Advies over de rentevastperiode

Aflevering 5: Advies over oversluiten

Aflevering 6: Advies over risicoverzekeringen

Aflevering 7: Fiscaliteit

Naar aanleiding van deze leidraden heb ik begin december 2010 de AFM uitgenodigd om mijn hypotheekdossiers te komen controleren. Twee personen hebben toen de gehele dag diverse hypotheekdossiers van mij bekeken en beoordeeld. Vooral de gesprekken aan de keukentafel waren zeer leerzaam. Een maand later kon ik in mijn column beschrijven dat mijn dossiers zeker niet 100% waterdicht waren. De AFM kwam toen tot de volgende conclusies:

• Mijn vragen naar de klant waren niet duidelijk genoeg geformuleerd.
• De rentevaste periode was niet goed omschreven.
• Opbouw vermogen moest ik nog beter onderbouwen.
• Overweging geldgever en productaanbod was te summier.
• In een dossier werd de oude polis afgekocht, maar ontbrak het bewijs in het dossier.
• De maandlasten bij pensioen waren redelijk in kaart gebracht (moet dus beter).

Vooral de te veel betaalde €2 voor een te hoge risicodekking heeft heel wat teweeg gebracht. De AFM vond mijn advies daarin niet goed. Er waren toen nog spaarhypotheken waarbij de einduitkering en de dekking bij overlijden hetzelfde waren.

Dekking door de beroepsaansprakelijkheidsverzekering

Aansprakelijk gesteld worden door een klant wil natuurlijk geen enkele hypotheekadviseur. Als de klant dan schade heeft geleden doordat het hypotheekadvies niet goed genoeg is geweest, dan is het fijn dat er een beroepsaansprakelijkheidsverzekering is. Deze verzekering zal dan de schade van de klant vergoeden - of zit er een addertje onder het gras?

Zoals bekend zijn er vanaf 2022 nieuwe berekeningen waar hypotheekadviseurs rekening mee moeten houden. Deze berekeningen van de Wettelijke Regeling, de Wettelijke Regeling Kan Bepaling en de Draagplicht Overeenkomst zijn pittig en zeker niet altijd gemakkelijk om te maken. Ik heb vorige maand mijn beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar gemaild met de vraag of er dekking is als niet alle berekeningen worden gemaakt.

Vraag 1 aan Vereende

Ik heb een vraagje over de dekking van mijn lopende Bavampolis, het betreffen de berekeningen van de Eigen Woning Regeling. Hypotheekadviseurs hebben vanaf 1 januari 2022 te maken met drie fiscale berekeningen namelijk:

• Wettelijke Berekening
• Wettelijke Berekening Kan Bepaling
• Draagplicht Berekening

Als ik maar 1 berekening maak (bijvoorbeeld alleen de Draagplicht berekening), is er dan dekking via mijn Bavampolis als mijn klant naar het Kifid gaat en in het gelijk wordt gesteld? Ik krijg van de toezichthouder vrijwel zeker wel een boete omdat ik niet alle drie berekeningen heb gemaakt en besproken. Moet ik dan expliciet aan mijn klant vermelden dat er drie berekeningen te maken zijn, maar dat ik er maar 1 heb gemaakt?

Antwoord Vereende

In algemene zin kan ik u het volgende adviseren: als een wettelijke verplichting niet wordt nagekomen, kan dit mogelijk leiden tot een boete van de toezichthouder. Deze boetes vallen niet onder de dekking van uw beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Als er echter sprake is van een beroepsfout waardoor een derde partij financieel nadeel lijdt, dan kan dit wel onder de dekking van uw beroepsaansprakelijkheidsverzekering vallen. Het is altijd aan te raden om transparant te zijn naar uw klanten en duidelijk te communiceren welke berekeningen zijn uitgevoerd.

Met bovenstaand antwoord was ik niet helemaal tevreden. Dit was niet de fout van de Vereende, maar mijn fout. Ik had de vraag duidelijker moeten stellen.

Vraag 2 aan Vereende

Kunt u aangeven in de volgende situaties of er dekking is via de polis 

Situatie 1
Adviseur maakt maar 1 berekening van de 3 en licht de klant hierover niet in. 

Situatie 2
Adviseur maakt maar 1 berekening van de 3 en licht de klant daarover wel in.

Antwoord Vereende

Situatie 1: adviseur maakt maar 1 berekening van de 3 en licht de klant hierover niet in.
Indien een adviseur ervoor kiest om slechts één van de vereiste berekeningen uit te voeren zonder de klant hierover in te lichten, dan kan dit als een schending van de wettelijke verplichtingen worden gezien. Zoals eerder vermeld, vallen boetes opgelegd door de toezichthouder vanwege het niet naleven van wettelijke verplichtingen niet onder de dekking van de beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Bovendien, als de klant financiële schade lijdt door deze nalatigheid, kan dit als een beroepsfout worden aangemerkt. Echter, het bewust nalaten van wettelijke verplichtingen is geen beroepsfout onder artikel 5.19 van de polisvoorwaarden en valt dus niet onder de dekking.

Situatie 2: adviseur maakt maar 1 berekening van de 3 en licht de klant daarover wel in.
Als de adviseur ervoor kiest om slechts één van de vereiste berekeningen uit te voeren, maar dit wel duidelijk en schriftelijk communiceert aan de klant, dan heeft hij voldaan aan het schriftelijkheidsvereiste van artikel 4 van de Bijzondere voorwaarden bemiddelaar bij financieringen en hypotheken. Desondanks kan het feit dat niet alle vereiste berekeningen zijn uitgevoerd nog steeds leiden tot financiële schade voor de klant. In zo'n geval kan de adviseur nog steeds aansprakelijk worden gesteld voor een beroepsfout. Of deze situatie onder de dekking van de beroepsaansprakelijkheidsverzekering valt, zal afhangen van de specifieke omstandigheden van de melding en de naleving van artikel 4 van de Bijzondere voorwaarden.

Samengevat:

• Bij het niet uitvoeren van alle vereiste berekeningen en het niet informeren van de klant, is er geen dekking onder de beroepsaansprakelijkheidsverzekering voor boetes of eventuele schadeclaims.
• Bij het niet uitvoeren van alle vereiste berekeningen maar wel informeren van de klant, zal per geval worden beoordeeld of er sprake is van dekking, mits voldaan is aan de schriftelijke vereisten en er geen sprake is van bewuste nalatigheid.

Wij adviseren u om zorgvuldig te werk te gaan en te zorgen voor volledige transparantie en juiste vastlegging van uw advies aan de klant.

Hypotheekadviseurs: opgelet

De Vereende is duidelijk in zijn antwoord. Om daadwerkelijk dekking te hebben via de beroepsaansprakelijkheidsverzekering moeten adviseurs de drie berekeningen maken voor hun klanten.

Deze uitspraak verbaast mij persoonlijk niet, maar zal bij veel adviseurs een schok teweeg brengen. Het is algemeen bekend (volgens de kenners) dat veel adviseurs niet alle berekeningen maken. Zij hebben dus de afgelopen jaren geen dekking gehad. Deze uitspraak geeft nu in ieder geval duidelijkheid over wat adviseurs moeten doen om dekking te hebben via hun beroepsaansprakelijkheidsverzekering.