Bonusbeleid ligt steeds vaker onder vuur

Naast het milieu speelt ook het beloningsbeleid een rol in een duurzame portefeuille.

Tijdens de zomermaanden kwamen Philips en Shell negatief in het nieuws met hun bonusbeleid. Eerder al was Air France-KLM de gebeten hond, toen topman Ben Smith een bonus kreeg ondanks een miljardenverlies. De maatschappelijke verontwaardiging over ongepast beloningsbeleid wordt steeds sterker. De discussies lopen soms hoog op en kennen voor- en tegenstanders. Hoe verhoudt dat zich tot duurzaam beleggen?

Beloningsbeleid is onderdeel van ESG-beleggen

Het beloningsbeleid is een onderdeel van duurzaam en verantwoord ondernemen. Ook in de ESG-score die veel duurzame beleggers gebruiken (waarbij de prestaties van een bedrijf op het gebied van milieu, sociaal beleid en goed ondernemingsbestuur worden meegewogen) heeft beloningsbeleid een rol.

Het is een onderdeel van de G van Goed ondernemingsbestuur. Hoge bonussen kunnen aanzetten tot veel risico. Zeker als die bonussen zijn gebaseerd op kortetermijnprestaties. Als het misgaat zijn de gevolgen voor de aandeelhouders.

Bonus ondanks slechte resultaten

In het geval van Philips en Air France-KLM werd voorgesteld om de topman een bonus te geven ondanks de slechte resultaten.

Bij Air France-KLM maakten de externe omstandigheden het lastig. Niemand kon de coronapandemie voorspellen en de gevolgen waren groot. Maar het gevolg was dat de aandeelhouders moesten bijspringen om het bedrijf in de lucht te houden. Niet direct reden voor een flinke bonus, zou je zeggen.

Bij Philips kunnen ze niet de schuld geven aan externe omstandigheden. Het bedrijf heeft al geruime tijd problemen met slaapapneu-apparaten en moest flinke verliezen nemen door terugroepacties.

De problemen kunnen nog groter worden door een massaclaim van gedupeerde gebruikers. Desondanks werd voorgesteld om de topman een bonus te geven. Ondanks protesten van de aandeelhouders hielden de commissarissen voet bij stuk en werd de bonus toegekend. Inmiddels is de topman opgestapt.

Lees hier de analyse van de IEX Beleggersdesk over Philips: Vertrek Frans van Houten was onvermijdelijk

Bonus vanwege goede resultaten

Bij Shell kreeg het merendeel van de medewerkers een bonus van 8% over het jaarsalaris na de sterk gestegen winsten. De aandeelhouders hebben in ieder geval ook geprofiteerd van de hoge winst. Maar je kunt wel de vraag stellen waar die winstsprong vandaan komt.

Ik vermoed dat die sterk gecorreleerd is met de stijging van de olieprijs en de doorbelasting aan de eindgebruiker. Ook werd Shell geholpen door de overheid, die de accijnzen verlaagde om de prijsstijging aan de pomp te beheersen.

Wanneer doe je het goed als bedrijf?

Bedrijven hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden. Er zijn diverse codes opgesteld die richtlijnen geven voor een beheerst en duurzaam beloningsbeleid. Onderdeel daarvan is dat de bonus in verhouding moet staan tot het basissalaris.

Ook is het goed om te kijken naar het verschil tussen de beloning van de topman/topvrouw en de medewerkers op de werkvloer. Volgens onderzoek van de Volkskrant groeit de loonkloof en verdienen de CEO's van 112 grote, beursgenoteerde bedrijven 40 keer zoveel als de gemiddelde werknemer.

Maar de problematiek ontstaat bij de uitzonderingssituaties, die niet zijn beschreven. In die gevallen moet het bedrijf zelf een beslissing nemen en dan is het belangrijk om rekening te houden met het maatschappelijk sentiment.

Dat geldt niet alleen voor de topsalarissen, maar ook voor andere niet-financiële thema’s zoals milieu-impact en sociale verantwoording.

Moeilijke periodes vragen juist om extra inzet

In goede tijden wil iedereen wel investeren in een duurzamere of socialere bedrijfsvoering. Maar bij mindere resultaten wordt op die vlakken ook gemakkelijk bezuinigd.

Door de kostenbesparing blijft de winst op peil en worden aandeelhouders op korte termijn tevreden gesteld. Maar het hindert de ontwikkeling in de toekomst, terwijl op de lange termijn juist de echte voortgang en resultaten worden geboekt.

Bedrijven die op de moeilijke momenten doorzetten ontwikkelen zich door, en blijven op lange termijn onderscheidend. Dat is op korte termijn misschien even slikken, maar uiteindelijk voegen die bedrijven meer waarde toe - zowel voor de maatschappij als voor de aandeelhouders.