Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
IEX 25 jaar desktop iconMarkt Monitor

Centrale banken, bubbels en mythen

Centrale banken, bubbels en mythen

Op mijn vorige stukje Rente fake news - over de vermeende correlatie tussen dure aandelen en lage rentes - las ik veel instemmende reacties. Er was ook iemand die erop wees dat de huidige omstandigheden anders zijn dan vroeger door de centrale bank verruimings- of Quantitative Easing (QE) programma’s.

Hiermee zijn we aangekomen bij een ander renteverhaal dat ik grotendeels als fake news zie: de invloed van obligatie-aankopen door centrale banken op prijzen van obligaties en aandelen. Toen de Fed begon met haar opkoopprogramma's hoorde u waarschuwingen dat hierdoor mogelijk (hyper)inflatie ontstond.

Die geluiden verstilden snel, omdat de inflatie hardnekkig laag bleef en zelfs in deflatie dreigde om te slaan. De focus werd al snel verlegd naar koersen op financiële markten. De rente zou dalen door de koopprogramma’s en obligaties, maar ook aandelen zouden tot kunstmatige bubbelniveaus worden opgeblazen. 

  • Het beleid van centrale banken is een graag gebruikte zondebok. Pensioenfondsen die kampen met lage dekkingsgraden wijzen snel met een vinger naar de kunstmatige lage rente veroorzaakt door het ECB beleid.
  • Permaberen die al jarenlang roepen dat aandelenmarkten moeten dalen wijzen naar de manipulatie door centrale banken

Bijna iedereen die scheef zat met zijn visie op kapitaalmarkten geeft de schuld aan de ECB. Als die niet dit, als die niet dat. Zoals mijn opa placht te zeggen: As is verbrande turf. Bij het voorspellen of inschatten van toekomstige ontwikkelingen op financiële markten hoort ook het voorspellen van het centrale bankbeleid.

De ECB is in maart 2015 begonnen met het huidige opkoopprogramma, dat nog minimaal tot september van dit jaar doorloopt. Laten we eens kijken wat dat voor invloed gehad zou kunnen hebben. Ik vergelijk de huidige rentes, aandelenkoersen en andere variabelen van eind januari 2018 met die van februari 2015.

Het is natuurlijk onmogelijk om iets te bewijzen in de (financieel) economische wetenschap. Daarvoor moeten we in een alternatieve realiteit kijken, waarin de ECB geen opkoopprogramma uitvoerde. Wat wel kunnen doen is het vergelijken van de ontwikkelingen binnen de Eurozone met die daar buiten.

  • Het opkopen van langlopende staatsobligaties door de ECB zou als effect (moeten) hebben dat het verschil tussen de lange en korte rente kleiner wordt
  • Ook zouden bedrijfsobligaties en obligaties van zwakkere Eurolanden (Italie, Spanje, Portugal) meer moeten profiteren dan de Duitse staatsobligaties
  • Daarnaast zouden aandelenprijzen moeten stijgen en de valuta verzwakt worden

Ik vergelijk de ontwikkelingen binnen de Eurozone met die in vijf andere grote ontwikkelde economieën: VS, VK, Japan, Canada en Australië, gewogen naar bruto nationaal product. Eens zien of dit past bij het verhaal dat het ECB-opkoopprogramma een prijsopdrijvend effect heeft op obligaties en aandelen.

Dit is duidelijk wat mij betreft. Niet alleen vind ik geen bewijzen dat het opkopen van obligaties door de ECB leidt tot bubbels, maar uit deze data komt eerder het tegenovergestelde naar voren.

Macht centrale banken beperkt

De macht van centrale banken is iets wat veel mensen overschatten. Een mythe die graag in stand gehouden worden door centrale bankiers zelf, want het maakt hun werk gemakkelijker. De macht van centrale markten is echter beperkt, zeker in relatie tot die van de markt zelf, die vaak veel en veel groter is. 

Denk maar aan alle valutacrises, waarin centrale banken probeerden hun munt te verdedigen. Tijdens de kredietcrisis van 2008 bleek overduidelijk dat centrale banken vrijwel machteloos staan tegenover de markten. Mensen houden van (simpele) verklaringen voor toevallige, complexe en onvoorspelbare ontwikkelingen.

Mensen zijn echte verhalenvertellers. Maar ik vind dat als de objectieve data niet past bij een populair verhaal. je dat verhaal niet kunt zien als een logische verklaring. Kortom:

If the data don’t fit, you must acquit.

Nog één ding. Ik had mijn stukje al getikt en ingeleverd en toen kwam Arend Jan nog langs met de opmerking dat de Bank of Japan toch ook nog steeds obligaties en de rest aan het opkopen is. Inderdaad, sterker nog, de BoJ koopt bijna alles wat los en vast zit op de financiële markten op...

Dat zijn niet alleen staatsobligaties, maar ook bedrijfsobligaties, vastgoedfondsen en zelfs gewone aandelen via indexfondsen en trackers. Moet ik dan Europa vergelijken met andere landen die geen QE programma hebben lopen? Of moet ik Europa en Japan samen vergelijken met de rest van de wereld?

Laat ik het voor de volledigheid maar allebei doen:

Conclusie: de yieldcurve werd steiler in landen met QE en vlakker in landen zonder QE. Het opkopen van obligaties door centrale banken leidde juist tot relatief lagere koersstijgingen van obligaties. En ook aandelen deden het veel slechter in landen met QE ten opzichte van de rest van de wereld.`

Het lijkt erop dat de BoJ meer impact heeft dan de ECB. Misschien omdat ze relatief meer koopt, dat breder doet en ook vastgoed- en aandelenfondsen koopt? Wie het weet mag het zeggen. Maar ook in Japan heeft QE niet het gewenste/verwachte effect: de inflatie wil maar niet 2% worden.


Ben Leppers is handelaar voor eigen rekening in aandelen en obligaties en heeft als specialisme obligaties. Leppers is long wereldwijde indexfondsen, staatsobligaties en valuta. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

 
Ben Leppers

Auteur:

Ben Leppers was ooit handelaar in bedrijfsobligaties voor ABN Amro, had kortstondig een eigen beleggingsfonds en handelt sinds 2003 voor eigen rekening en risico. Hij handelt op kwantitatieve basis in Europese en Amerikaanse midcaps, en voor de langere termijn in diverse wereldwijde indexfondsen, staatsobligaties en valuta. ...

Reacties

28 Posts
Pagina: 1 2 »» | Laatste | Omlaag ↓
  1. volafries 19 februari 2018 19:29
    Ik geloof hier echt helemaal niets van.
    Een normaal mens gaat toch geen genoegen nemen met een negatieve rente voor een 10 jarige lening?
    Eigenlijk is een negatieve rente net zo raar als het idee dat de aarde plat is.
    Dus inderdaad AJ, daar komt ie:
    Koop bitcoin en andere cryptovaluta en laat die gekkigheid van de centrale banken achter je!
  2. [verwijderd] 20 februari 2018 03:28
    volgens mij is er ook weer goedkeuring gegeven vanaf eu zijde om een stapeltje geld aan de grieken te geven. dacht zoiets meegekregen te hebben op reuters en bloomberg. gisteren was de atheense beurs dicht. vandaag gaat ie volgens mij om 8 uur nederlandse tijd open. ik denk ik zeg het toch even. japan daalde net een uurtje geleden. volgens de iex monitor. ik check later nog even. ga even bgtje doen. vandaag mooi weer, en zo ziet het er volopig wel uit. ik heb het ovet het weer. btw. okay.
  3. forum rang 4 theo1 20 februari 2018 12:07
    quote:

    Buyknow schreef op 19 februari 2018 21:25:

    Toch heeft volafries een beetje gelijk. Cryptomunten zijn niet gekoppeld aan rente. Banken zullen er alles aan doen om cryptomunten tegen te werken, omdat ze voor hun een bedreiging vormen. we zullen in de toekomst wel merken wie er gaat winnen. Wie zal het zeggen.
    Als je een cryptomunt uitleent zal je daar ook rente voor willen hebben. En de koers van een munt wordt altijd beïnvloed door de rente op die munt. Dat zie je nu niet in de bitcoin omdat daar alles wordt overstemd door speculatie. Maar als het ding ooit een volwassen valuta wordt, zal hij zich net zo gedragen als alle andere.
  4. Ludger21 20 februari 2018 14:21
    Beste Ben,

    Ook ik denk dat QE (in Europa) veel minder effect heeft dan anderen (belangenvertegenwoordigers van pensioenfondsen) ons soms willen laten geloven. Echter, met betrekking tot de euro ben ik het niet helemaal eens met de cijfers - in de tweede helft van 2014 zag je de euro vrij snel dalen t.o.v. de dollar; ik vermoed dat dit kwam door de anticipatie op het beleid van de ECB begin 2015 (QE).
  5. Verkruimel 20 februari 2018 18:09
    quote:

    volafries schreef op 19 februari 2018 19:29:

    Koop bitcoin en andere cryptovaluta en laat die gekkigheid van de centrale banken achter je!
    Of, beter: koop CombiCoin, en beleg in één klap in de top 30 cryptomunten, met tweemaandelijkse herbalancering en geen fees. Een fraai vaderlands product.
    bit.ly/CombiCoin
  6. [verwijderd] 20 februari 2018 21:36
    quote:

    macthamac schreef op 20 februari 2018 03:28:

    volgens mij is er ook weer goedkeuring gegeven vanaf eu zijde om een stapeltje geld aan de grieken te geven. dacht zoiets meegekregen te hebben op reuters en bloomberg. gisteren was de atheense beurs dicht. vandaag gaat ie volgens mij om 8 uur nederlandse tijd open. ik denk ik zeg het toch even. japan daalde net een uurtje geleden. volgens de iex monitor. ik check later nog even. ga even bgtje doen. vandaag mooi weer, en zo ziet het er volopig wel uit. ik heb het ovet het weer. btw. okay.
    Andersom, er was juist geen goedkeuring. Maar dat maakt niets uit voor de rente. Dat pakketje staat toch klaar voor de Grieken, en het zal niet de laatste zijn, anders vallen ze om, en dan heeft het wél invloed op de EU-rente.

    The decision of the Eurogroup on Monday to put off the disbursement to Greece of the 5.7-billion-euro bailout tranche overshadowed the positive news of last Friday’s credit rating upgrade by Fitch – from B- to B – at the Greek bourse on Tuesday www.ekathimerini.com/226003/article/e...
  7. niphtrique 21 februari 2018 08:39
    Als centrale banken geld bijdrukken doen ze dat door obligaties op te kopen. De obligaties verlaten dan de markt. Maar als de voormalige houders van de obligaties deze cash ook als een belegging zien net zoals de obligatie verandert er hoegenaamd niets. Er zal geen bestedingseffect van uitgaan, nochtans zal de inflatie toenemen.

    Dit is wat men noemt, een gevalletje 'liquidity preference'. De rente is zo laag dat een belegging in renteloze cash kan concurreren met de rente op een obligatie. Dus het is niet zo vreemd dat het effect te verwaarlozen is.

    Deze 'liquidity preference' wijst op een ander probleem, namelijk dat de rente niet negatief kan worden. De economie draait nu goed, maar de rente blijft laag, dus zal bij de volgende recessie de rente negatief moeten worden, en niet zo'n beetje ook.

    De rente zal daarna mogelijk negatief blijven. Zie:
    www.naturalmoney.org/endofusury.html

    QE is helemaal niet nodig als de rente negatief kan worden. Als liquiditeit voldoende belast wordt, kan de markt zijn werk doen en de rentemarkten in evenwicht zijn. Negatieve rentes hebben meer voordelen. Dus wat is de beste manier om hier mee om te gaan? Zie:
    www.naturalmoney.org/feasibility.html

  8. [verwijderd] 21 februari 2018 10:04
    Als de geld hoeveelheid toeneemt neemt de waarde af (inflatie toe) heel simpel. Alleen het geld komt nog niet bij de mensen blijft hangen bij banken en financiële instellingen die hun balans moeten verbeteren. Als die stroom van geld uiteindelijk ook bij de consument is het niet meer te voorkomen dat geld hard minder waard wordt. Althans zo zie ik het. Koop huizen met schuld(hypotheek) dat verdien je aan beide kanten. Koop assets bv grondstoffen etc alles waar niet meer van gemaakt kan worden (of kan worden bijgedrukt) en daar horen bitcoins bij.Wel spreiden niet op een item inzetten.
  9. [verwijderd] 21 februari 2018 17:09
    30-60 miljard per maand klinkt veel, maar dat effect is te verwaarlozen. Het totale M3 (totale geldhoeveelheid) bedraagt c.a. 11.869.966 mln. Het opkopen van ruim 5.000 mln aan staatsobligaties verhoogt M3 met amper 0,1%. Dit zal zeker geen (hyper)inflatie aanwakkeren.

    Het doel van het opkopen van obligaties is ook niet om direct de inflatie aan te wakker, maar om de effectieve (langlopende) rente omlaag te krijgen. Hoe lager de rente namelijk is, hoe meer economisch potentieel aangewakkerd kan worden. Als de rente 10% bedraagt, moeten investeringen minimaal 10% ROI geven om investeringswaardig te zijn. Bij een rente van 0,5% is dit dus al 0,5%. Hierdoor nemen de investeringen toe, economische activiteit toe, etc etc. Vervolgens ontstaat vanzelf inflatie door verkrapping van de arbeidsmarkt.
  10. [verwijderd] 21 februari 2018 18:59
    Het is overigens maar zeer de vraag of een lagere rente leidt tot meer investeringen door bedrijven. Beslissingsnemers binnen bedrijven zijn ondervraagd hierover. En wat blijkt? De hoogte van rente speelt nauwelijks een rol. Bedrijven hanteren vaak intern een vaste hurdle rate van 10-15%. Belangrijker is hoe ze (groei van) vraag van consumenten inschatten.
  11. [verwijderd] 21 februari 2018 19:24
    quote:

    BEN RisQuant schreef op 21 februari 2018 18:59:

    Het is overigens maar zeer de vraag of een lagere rente leidt tot meer investeringen door bedrijven. Beslissingsnemers binnen bedrijven zijn ondervraagd hierover. En wat blijkt? De hoogte van rente speelt nauwelijks een rol. Bedrijven hanteren vaak intern een vaste hurdle rate van 10-15%. Belangrijker is hoe ze (groei van) vraag van consumenten inschatten.
    Heb je een linkje naar dat onderzoek? Ben eigenlijk wel benieuwd namelijk. Dat is heel wat anders dan ik lees.
  12. forum rang 4 OPT 25 februari 2018 10:54
    Het beleid is er al jaren op gericht om de big bang zo lang mogelijk uit te stellen. Een ieder, die met z'n eigen portemonnee, zo omgaat (alles op de pof)was allang failliet gegaan.
    Zolang je het ene gat met het andere kunt vullen is er ogenschijnlijk niets aan de hand maar du moment dat er maar één schakeltje breekt (voorbeeld Lehmann) begint de ellende. Eigenlijk is het wachten op dat moment. Het moment waarvan iedereen weet dat het komt alleen niet wanneer. De wereld is al lang failliet.

28 Posts
Pagina: 1 2 »» | Laatste |Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.