Dr. Hoe beantwoordt: kies ik voor groei of voor waarde?

Kampt u met een beleggingsprobleem of heeft u een vraag over uw portefeuille? Dr. Hoe, de beleggingsdokter van IEX geeft in ‘Eerste hulp bij beleggen’ antwoord op al uw vragen.

Deze keer gaat het over waarde- en groeiaandelen. Aandelen als ASML en Nvidia lijken (te) duur, maar blijven goed presteren. Hoe kan dat? En hoe vind je goede waardeaandelen?

Dit artikel is eerder verschenen in IEX Expert van 19 juli.

Je kunt aandelen op allerlei manieren in groepen verdelen. Een veel gebruikte indeling is die in groeiaandelen en waardeaandelen. Groeiaandelen kenmerken zich door snelle (verwachte) groei van de omzet en winst per aandeel en vaak een hoog rendement op het eigen vermogen. Waardeaandelen zijn geen sterke groeiers, maar onderscheiden zich doordat ze relatief voordelig zijn. Dit kan zich uiten in een lage koers-winstverhouding, een hoog dividendrendement en/of een hoge intrinsieke waarde (boekwaarde of eigen vermogen per aandeel).

Sommige beleggers hebben een sterke voorkeur voor groeiaandelen, anderen kopen liever de waardeaandelen. De twee categorieën presteren niet altijd even goed. In een voorspoedig draaiende economie en dito beurs doen groeiaandelen het vaak beter. In mindere tijden behouden waardeaandelen hun waarde beter. De meeste onderzoeken naar groei versus waarde komen tot de conclusie dat de waardeaandelen het op de lange duur beter doen. Daar komt bij dat zij minder risico met zich meebrengen.

Maar in de afgelopen jaren waren het de groeiaandelen die de boventoon voerden, inderdaad vooral die in de technologiesector zoals ASML en Nvidia. En veel waardeaandelen bleken een klassieke value trap (waardeval): ze lijken goedkoop ten opzichte van het verleden of vergeleken met sectorgenoten, maar het bedrijf is financieel instabiel of zal langere tijd weinig winst maken.

De volgende Nvidia

Als een aandeel een sterke koersdaling achter de rug heeft of langdurig is achtergebleven bij de markt, is het alleen een waardeaandeel te noemen als er geen goede reden was voor die koersdaling. Was die reden er wel, bijvoorbeeld aanhoudend tegenvallende prestaties, dan is er geen sprake van een waardeaandeel. Of in elk geval niet van een aantrekkelijk waardeaandeel.

Soms lijken aandelen met een hoog dividendrendement aantrekkelijke waardeaandelen, maar is er een goede reden voor hun gedaalde koers. De bedrijven hebben bijvoorbeeld last van verslechterende marges, slechte vooruitzichten of een falende strategie. Het dividend wordt waarschijnlijk op een gegeven moment verlaagd.

Andersom is ook niet elk aandeel met een torenhoge koers-winstverhouding dat geen dividend uitkeert, een kansrijk groeiaandeel. Trap dus zeker niet in de groeival. Iedere belegger zou dolgraag de volgende Nvidia ontdekken. Maar helaas wijst de praktijk uit dat het overgrote deel van de aandelen die een hint van een dergelijke belofte in zich dragen, een matige of zelfs waardeloze belegging blijken.

De vele ‘specialisten’ in biotechnologie of ooit de internetsector zullen dit kunnen beamen. Als je de volgende Nvidia al ontdekt, zal de winst groot genoeg moeten zijn om het verlies goed te maken op alle voorgaande veelbelovende aandelen die het niet waren. Ga niet voor een belofte, ga voor zekerheid.

Hoog dividend

Begin jaren negentig omschreef de Amerikaanse fondsbeheerder Michael O’Higgins in zijn boek Beating the Dow de Dogs of the Dow-theorie. Het idee was om te investeren in de minst populaire aandelen uit de Dow Jones-index: de dogs. Dit zijn de aandelen met de laagste waardering, in dit geval gemeten aan de hand van het dividendrendement.

Elk jaar worden uit dertig aandelen van de Dow Jones de tien aandelen met het hoogste dividendrendement geselecteerd. Zij worden een jaar vastgehouden en dan worden tien nieuwe aandelen gekozen. Een ongelofelijk simpele strategie, maar wel een die werkte. Het gemiddelde jaarrendement van de dogs lag lange tijd aanzienlijk hoger dan dat van de hele index. Later zijn andere onderzoeken gedaan die langere periodes beslaan en uit bredere indices de aandelen met het hoogste dividend selecteren. Die kwamen tot vergelijkbare conclusies.

De Dogs of the Dow is een typische waardestrategie. Waardebeleggers zoeken naar ondergewaardeerde aandelen. Een hoog dividendrendement is daarvoor een prima maatstaf, misschien nog wel beter dan een lage koers-winstverhouding.

Lage verwachtingen

Waarom doen aandelen met een lage waardering het relatief goed? Het zijn niet per se de aandelen van de bedrijven die het best presteren. Vaak gaat het om bedrijven waarvan beleggers niet al te veel verwachten. Juist deze lage verwachtingen maken dat er maar weinig hoeft te gebeuren voor een positieve koersreactie. Het verschil tussen de werkelijkheid en wat verwacht werd, blijkt belangrijker dan die werkelijkheid.

Aandelen zijn beweeglijker dan andere beleggingen. Maar zij geven op de lange duur ook met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid een hoger rendement dan obligaties en spaarrekeningen. In dat beweeglijke zit het gevaar.

Het is niet moeilijk op de aandelenbeurs in korte tijd je hele vermogen weg te speculeren, zeker niet met behulp van derivaten of met geleend geld. Sterker nog, het is de kunst deze valkuil te ontlopen. Don’t lose your shirt, luidt een bekende Amerikaanse beurswijsheid. Zorg ervoor dat je te allen tijde in de markt blijft, dan zit je goed.

Terugkeer naar het gemiddelde

Op de meeste westerse aandelenbeurzen noteren aandelen door de jaren heen gemiddeld een koers-winstverhouding van iets minder dan 15. Dit is in feite het omgekeerde van de real earnings yield van 6,8%, het reële rendement dat beleggers gemiddeld op aandelen boeken.

Op de lange termijn zijn aandelen met een hogere waardering dan 15 keer de winst vaak te duur. En zo niet, dan doen zich altijd wel momenten voor dat beleggers deze kwaliteitsaandelen op (veel) minder dan 15 keer de winst kunnen krijgen. Op die momenten slaat de ware waardebelegger toe.

In tijden van groot optimisme of lage rentes kunnen koers-winstverhoudingen flink doorschieten, zoals eind vorige eeuw, toen de gemiddelde koers-winstverhouding van de AEX boven de 30 lag. In enkele jaren was dat ruimschoots gecorrigeerd.

Terugkeer naar het gemiddelde is echter een verschijnsel dat niet alleen marktbreed optreedt. Ook op sectorniveau geldt dat aandelen soms tijdelijk sterk overgewaardeerd of ondergewaardeerd kunnen zijn. Zogenoemde groeisectoren worden door speculanten soms opgejaagd tot koers-winstverhoudingen boven de 100. Voorbeelden zijn de internetaandelen in 2000 en de makers van bepaalde halfgeleiders nu.

Overal op Buy

Andere sectoren maken het tegenovergestelde mee, zoals de Nederlandse bouwbedrijven die in het begin van deze eeuw voor minder dan 5 keer de winst te koop waren en bij een sterk dalende beurs een fantastische belegging bleken. En de Europese autofabrikanten die enkele jaren geleden 3 of 4 keer de winst noteerden.

Door contrair te beleggen, dus juist de aandelen te kopen die tijdelijk niemand lijkt te willen hebben, zijn uitstekende rendementen te behalen. Schenk eens speciale aandacht aan bedrijven met relatief veel verkoopadviezen, daar zitten altijd uitstekende herstelkandidaten tussen. En wees voorzichtig met aandelen die overal op Buy staan. Hier zou al het goede nieuws best eens ruimschoots in de koers kunnen zitten.