Lang wachten op winst van NX Filtration

In hoeverre is de groeiverwachting van NX Fliltration realistisch? De beursgang was gebaseerd op de belofte in het prospectus dat NX Filtration op - onbekende  - lange termijn een marktaandeel van 10% zou behalen in een markt met een omvang van $15 miljard tegen 2030.

Dit is het tweede deel van een tweeluik over NX Filtration. Lees deel 1 hier.

NX Filtration wijt de teleurstellende groei aan langere doorlooptijden om testprojecten om te zetten in orders. De proefprojecten duren langer en afnemers zijn traag met het plaatsen van vervolgorders, veroorzaakt door besluitvorming, technologische euvels en doorlooptijden voor vergunningen.

Wat is er aan de hand? NX meldt op haar website een serie projecten, Dat zijn voornamelijk testen. NX noemt desgevraagd testlocaties bij Pepsi, Veolia, Aqualia, Greentech Carlsberg en Nijhuis.

Als onderaannemer van het Turkse bedrijf in waterzuiveringsinstallaties Enta scoort NX bijvoorbeeld in april 2022 een order bij jeansmaker Cross Textiles die in de marketing zwaar inzet op duurzaamheid. Dit was een proef "die een full-scale opdracht geworden is”, zegt NX . De waarde is echer niet duidelijk, want er lopen nog gesprekken met Enta.

Een filteroperatie van de stad Dumai in Indonesië in een drinkwaterfabriek met een rivier als bron (vanaf november 2020) beschrijft NX vooral in – voor leken onbegrijpelijke - technische termen, maar het meldt ook positief: “Bovendien waren de operationele kosten van het [NX] dNF-membraansysteem minder dan de helft in vergelijking met het conventionele behandelingsproces, dat niet de vereiste behandelde waterkwaliteit kon bereiken. De extra kosten voor het vervangen van het dNF-membraan en het iets hogere elektriciteitsverbruik waren veel lager dan de chemische kosten voor het conventionele proces."

NX meldt aanvullende orders, maar geen waarde daarvan. Idem dito voor een mooi Belgisch project. In een project in Thailand met een fabriek in rubberen handschoenen levert het Vietnamese waterbehandelingsbedrijf Vatech JSC een installatie op grond van membranen voor filtering van NX. Op vragen over de omvang en verwachtingen voor eventuele uitbreiding komt geen antwoord uit Hanoi.

Zweedse twijfel

NX Filtration maakt vele testprojecten bekend met beloftevolle vooruitzichten, maar niet duidelijk wordt in hoeverre de projecten slagen en tot orders en omzet leiden. NX is een typische tech-start-up met de nadruk op vorderingen in de technologie, en heeft minder op met de financiële markten.

Een antwoord komt wel van RecoLab in het Zweedse Helsingborg, dat naar eigen zeggen ‘de grootste brongescheiden installatie ter wereld’ exploiteert. Het ontwikkelcentrum ging in 2022 een samenwerking met NX aan om zwart water (toilet), grijs water (keuken, douche en vaatwasser) en voedselresten gescheiden naar de rioolwaterzuivering te sturen om voedingsstoffen terug te winnen en tevens biogas en ‘drinkkwaliteit’ water te produceren. Helsingborg verwacht de waterrecyclingfabriek flink uit te breiden. NX en RecoLab kregen een prijs voor het beste waterzuiveringsproject van 2022.

Amanda Widen, development engineer voor waterrecycling bij Reco Lab, zegt over NX: “Toepassing is tot nu toe succesvol geweest, maar we hebben nog een aantal onbeantwoorde vragen. Momenteel voegen we nog minstens drie processtappen toe na de filtratiestap om te proberen drinkwater te produceren.”

Of er een aanvullende order voor NX komt, is onzeker volgens Widen: “We gebruiken niet alleen het NX-filter. Of we meer met NX doen of niet weten we niet. We gaan proberen het hele concept bij één leverancier te kopen, maar we hebben nog geen keuze gemaakt. En we weten niet of zij NX wel of niet als leverancier zullen kiezen.”

Nederlandse testen trager

Een test van Vitens, het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland, loopt nog tot het najaar van 2024. Ook een proef met PWN, waterleverancier van Noord-Holland, loopt nog, evenals een test met Bavaria en Koninklijke Grolsch, een ‘buurman in Twente’ om proceswater te winnen uit afvalwater. Zo is er ook een pilot met Industriewater Eerbeek (IWE), en neemt NX deel aan Europees project Nanowin, samen met Jotem in Vriezenveen dat waterprojecten doet.

Een test met Waterschapsbedrijf Limburg is wel voltooid en er kan een resultaat worden gemeld. Deze is gehouden bij rioolwaterzuiveringsinstallatie Simpelveld voor vijf maanden. Sandra Malagón Jiménez, innovatietechnoloog bij WBL, begeleidde de proef met NX Filtration. “Met membraanfiltratie kun je de kwaliteit van afvalwater verbeteren, kleine deeltjes zoals bijvoorbeeld zwevende stof en ook kleurstoffen afscheiden, plus een deel van de microverontreiniging, bacteriën en virussen. Hergebruik is het doel.”

Drinkwater is het dan nog niet, maar wel herbruikbaar als proceswater voor bedrijven, of inzet in de landbouw in lange perioden van droogte. Dat perspectief bevestigt Malagón Jiménez, maar niet specifiek voor NX: “Het is een van de mogelijke technieken voor een verdere kwaliteitsverbetering van gezuiverd rioolwater, we hebben nog geen keuze gemaakt. Wij meten een kwaliteitsverbetering met NX, maar de techniek is nog niet klaar om in de praktijk toe te passen. Er is meer onderzoek nodig naar een betere voorbehandeling. Membranen blijken ook gevoelig voor verstoppingen, dus daar moet NX nog aan werken.”

Waterschappen houden elkaar op de hoogte van innovaties met nabehandeling van gezuiverd rioolwater. Zo test waterschap Noorderzijlvest met NX op de rioolwaterzuivering in Garmerwolde bij Groningen en Waterschap Vechtstromen op rioolwaterzuivering in Vroomshoop.

Sjoerd Kerstens van adviesbureau Royal HaskoningDHV volgt deze test op afstand, maar was nauw betrokken bij de test van WBL in Simpelveld. “We kijken nader naar de processen met de Nereda-zuiveringstechnologie die opgang maakt in Nederland. Vaker terugkerende droogte en de noodzaak om met nader gefilterd water buffers te bieden is de reden voor toepassing van extra filtering met NX membraantechnologie. We hebben echter meer datapunten nodig voor een goede beoordeling van de plaats van NX in het hele proces.”

Ook volgens Kerstens zijn de resultaten met NX op zich goed, vooral met additionele stikstof- en fosfaatverwijdering. Extra testen voor het filteren van de microverontreinigingen vinden nu plaats. “We denken dat we met andere settings nog betere kwaliteit kunnen krijgen. Dus we kijken nog naar optimalisatie van de bedrijfsvoering. Op de resultaten wachten we nog, maar de technologie op zich werkt naar tevredenheid.”

Geduld nodig

NX hoeft met de te bouwen grotere fabriek in Hengelo voor jaarlijks 80.000 modules wellicht minder haast te maken, nu het opschalen van het huidige productieplafond naar 10.000 eenheden al minder urgent is. Intussen heeft NX een kostbare, mondiale organisatie voor marketing opgezet, terwijl het de concurrentie van partijen als Pentair, Evoqua, Veolia en Dupont het hoofd moet bieden.

De technologie van NX lijkt voor klanten potentie te hebben, maar is nog niet uitontwikkeld en niet altijd direct te gebruiken op grotere schaal dan in testen. Afnemers zijn positief over de technologie, maar plaatsen nog weinig grote orders. Daarvoor vraagt NX meer geduld aan beleggers.