Over duurzaam beleggen wordt de verkeerde discussie gevoerd

"Wil de echte vader nu opstaan?" Jaren geleden werd deze zin wekelijks uitgesproken in een TV-programma waarin een panel de ware zoon, dochter, vader of moeder moest achterhalen. Ik moest eraan denken bij alle discussies over duurzaam beleggen.

Het begon met een onderzoek naar de beleggingen van 'donkergroene' artikel 9-beleggingsfondsen die zo groen niet bleken, en het debat dat naar aanleiding daarvan oplaaide is nog lang niet klaar. Uiteindelijk zal de discussie zorgen voor duidelijkere richtlijnen over duurzaamheid, en dat is voor iedereen goed.

Donkergroene fondsen niet zo groen

Sinds 10 maart 2021 is de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) van kracht. Daarin wordt onderscheid gemaakt tussen artikel, 6-, 8- en 9-beleggingsfondsen.

Artikel 9-fondsen hebben duurzaam beleggen als doelstelling, waarbij alle huidige en toekomstige onderliggende beleggingen duurzaam zijn en blijk geven van goed bestuur. Daarom worden artikel 9-fondsen 'donkergroene' fondsen genoemd.

Het is aan de aanbieder om het fonds de classificeren volgens die ruime definitie. Onduidelijkheid en de dreiging van rechtszaken over duurzaamheid hebben ervoor gezorgd dat veel fondsmanagers hun rating hebben verlaagd van artikel 9 naar artikel 8.

Een samenwerkingsverband van 10 mediapartijen onder aanvoering van Follow the Money kwam erachter dat 48% van de artikel 9-fondsen belegt of belegde in fossiele brandstoffen en luchtvaartmaatschappijen. Daarnaast belegden de fondsen bovengemiddeld in technologie en gezondheidzorg. Daarbij kun je de vraag stellen of dat past bij de duurzame doelstellingen.

Kritiek op ESG-scores

Naast de onduidelijke regelgeving over de rapportageverplichtingen is ook de definitie van duurzaamheid niet helder. Dat werd duidelijk uit een onderzoek met de titel  Aggregate Confusion: The Divergence of ESG Ratings van Berg, Kölbel en Rigobon. Zij onderzochten de overeenkomsten en verschillen tussen de ESG-scores van 6 grote rating agencies.

Het is een interessant onderzoek, waarin vooral veel verschillen worden geconstateerd en minder overeenkomsten. De verschillen ontstaan voor 56% uit de meetmethode, 38% ontstaat door verschil in parameters die worden beoordeeld (Refinitiv gebruikt 282 indicatoren en Moody’s 38) en de laatste 6% uit verschil in de weging van factoren.

De kritiek op de ESG-score als maatstaf voor duurzaamheid spitst zich toe op de waarde en de betrouwbaarheid van de score. Wat zegt een ESG-score als Shell een goede beoordeling kan krijgen omdat het duurzamer opereert dan concurrenten? En wat heb je aan een factor waar plussen op milieugebied en minnen op sociale en governance-kenmerken op één hoop worden gegooid?

De onderzoekers trekken de conclusie dat ESG een mooie marketingterm is waarmee de financiële sector hogere kosten kan rekenen.

Voorbij de ESG-score

Het voordeel van verschillende ESG-scores is dat er wat te kiezen valt. Een belegger kan die ESG-score kiezen die het beste bij zijn of haar duurzame doelstellingen past.

Dat is echter maar een onderdeel van de analyse. Beleggers kunnen het jaarverslag van een bedrijf checken op duurzame doelstellingen, cijfers over vervuiling en de verbetering of verslechtering in de afgelopen jaren. Bij steeds meer bedrijven is die informatie publiekelijk beschikbaar.

In mijn optiek is een check op de duurzame en verantwoorde kenmerken van een bedrijf onderdeel van een grondige aandelenanalyse en niets nieuws onder de zon.

Wie na een uitgebreide analyse de benodigde info in beeld heeft, kan nog steeds voor een dilemma komen te staan. Kies je voor bedrijven die maar beperkt vervuilen, of voor bedrijven die de wereld actief verbeteren?

Deze benaderingen gaan niet altijd hand in hand. Zo zijn er verschillende bedrijven die werken aan nieuwe technologie voor een schonere wereld, maar in dat proces stoten ze wel CO2 uit. Hieronder enkele afwegingen:

• Waste Management heeft de grootste CO2-uitstoot van alle bedrijven in de topselectie van DBAC, maar draagt als recyclingbedrijf wel bij aan het hergebruik van grondstoffen. Daarnaast is het bedrijf een koploper op sociaal gebied en governance.
• Acciona bouwt en exploiteert duurzame-energie-installaties. Daarmee draagt het bedrijf bij aan de energietransitie. We accepteren daarom dat Acciona het meeste afval produceert van alle bedrijven in de topselectie.
• Borgwarner verbruikt veel energie bij het produceren van componenten voor elektrische auto’s, maar tegelijkertijd draagt het zo bij aan minder gebruik van fossiele brandstoffen.

Wat mij betreft kan iedere belegger daar zelf een afweging in maken.

We voeren de verkeerde discussie

Momenteel gaat de discussie in de media over het verkeerd informeren van de belegger door beleggingsfondsen. Die beleggingsfondsen zitten echter met een strikt maar onduidelijk regelgevingkader. De discussie moet gaan over welke duurzame criteria we belangrijk vinden, wat er nodig is om te zorgen dat bedrijven meer impact maken en hoe het interessanter wordt om daarin te investeren.

De tijd dringt om de veranderingen te organiseren die noodzakelijk zijn om de aarde leefbaar te houden, maar wij wijzen naar de financiële sector omdat er valse verwachtingen gewekt zijn. Hoewel dat in sommige gevallen terecht is, gaat het ons niet helpen. 

Duurzaam beleggen doe je zo: Luister ook naar de IEX-podcast Beleggersbootcamp