Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
IEX 25 jaar desktop iconMarkt Monitor

Kredietbom

De Sint heeft een cadeau uit Spanje in vijftien eurolanden achtergelaten waaronder Nederland. De kredietbeoordelaar Standard & Poor's (S&P) heeft namelijk vijftien leden van de Europese Monetaire Unie (EMU) op negatief gezet. Dat betekent dat er een mogelijke verlaging van de kredietstatus aankomt.

De meeste politici vallen over elkaar heen om de S&P de zwarte Piet toe te schuiven. Sommige politici, zoals Jan Kees de Jager, gebruiken de waarschuwing om hun plannen kracht bij te zetten. Ze zien hierin het bewijs dat ze in moeten grijpen.

Ik kan me dan ook niet onttrekken aan de gedachte dat de S&P hier gewoon wordt ingezet door bepaalde landen (met name de Verenigde Staten) om druk uit te oefenen op enerzijds de Europese Centrale Bank (om als lender of last resort op te gaan treden) en anderzijds op de Merkozy-tandem om tot kordate beslissingen te komen bij de zoveelste eurotop deze week.

Daarmee moet de S&P-waarschuwing met een korrel zout genomen worden, temeer omdat de kredietbeoordelaar S&P (en Moody’s en Fitch) zo bruikbaar zijn als een natte pepernoot. Nu ze nog verder onder de politieke invloedsfeer zijn gevallen kan de kredietbelegger beter naar het televisieprogramma Echte meisjes in de jungle kijken voor inhoudelijke informatie.

Kredietbom
De kredietsituatie in de eurozone is gewoon erbarmelijk. De meeste mensen denken hier alleen aan de PIIGS (Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje) maar niets is minder waar. Om het juiste beeld te krijgen is het verstandig om naar de totale schuld te kijken (dus private, publieke, en bedrijfsschuld).

Dan wordt duidelijk dat de meeste noordelijke eurolanden er soms slechter vanaf komen dan de meeste PIIGS.

Zware recessie
Nu is het natuurlijk zo dat de kwaliteit van deze schulden bepalen of ze problematisch worden. Zo heeft Nederland een belachelijk hoge hypotheekschuld en die wordt pas problematisch als de hypotheekrente gaat stijgen, de werkeloosheid gaat stijgen en/of de hypotheekrenteaftrek verlaagd wordt.

Nu wordt er door sommigen (waaronder ikzelf) een (zware) recessie voorspeld voor 2012 dus die werkloosheid gaat omhoog. Verder zijn er steeds meer politici, zelfs van de VVD, die de hypotheekrente willen inperken. De rente die de staat moet betalen is nu wel ultra laag maar dit heeft zich niet vertaald naar de hypotheekrente.

Banken geven nauwelijks hypotheken meer en als ze het al doen dan is dat vaak tegen een niet zo lage rente. Kortom, onze hypotheekschuld gaat ooit een probleem vormen en komt vroeg of laat in de schoot van de overheid terecht. Dan is Nederland het nieuwe Griekenland. Zo heeft ieder EMU-land een eigen tikkende bom.

Return to sender
Maar Nederland (en de rest van de EMU) hoeft niet zo lang te wachten want de door onze banken verleende kredieten aan de PIIGS zullen weldra terugkeren in de vorm van een papiertje (default notice) waarop staat dat de PIIGS niet meer (willen) terugbetalen. Banken, verzekeraars en pensioenfondsen allemaal in paniek.

Spaarders die naar de bank rennen om spaartegoeden weg te halen, en zo verder. Een DSB tot de tiende macht. Mag allemaal niet gebeuren dus de overheid zal groots in de markt moeten stappen.

  • Gevolg: staatsbank ABN Amro krijgt er wat zusjes bij.
  • Gevolg: Nederlandse staatsschuld schiet omhoog.
  • Gevolg: rente op Nederlandse staatsleningen schiet omhoog.
  • Gevolg: krediet wordt nog duurder.
  • Gevolg: economische krimp.
  • Gevolg: meer werkloosheid, en dan klapt de hypotheekbom.

Kortom een gezellig vooruitzicht. Dit wil De Jager ook niet. Dus de Europese Centrale Bank moet maar instappen en de slechte leningen opkopen met geprint geld. Maar de gevolgen zijn eigenlijk hetzelfde alleen duurt het waarschijnlijk wat langer voordat de bom valt en de bom zal in die tussentijd wel wat zwaarder worden.

Symptoombestrijding
Hier ligt dan ook een van de hoofdverklaringen voor het gedrag van politici (en de meeste mensen) in deze crisis: ze zien pijn nú als erger, dan meer pijn láter. Maar het echte probleem is dat iedereen focust op deze pijn; een symptoom en niet de oorzaak. De echte oorzaak is te veel wereldwijde schuld met te weinig (niet schuldgedreven) economische groeivooruitzichten.

De oplossing is simpel: reduceer schulden door te sparen en verbeter de economie (door stimuleren van innovatie, flexibele arbeidsmarkt, minder onzinnige regelgeving, sterke support voor het midden- en kleinbedrijf in plaats van alleen de ultra-grote multinationals te paaien, kleinere overheid, kappen met onzinnige subsidies, oppotten van aardgasbaten, en zo verder).

Economische dislocaties
Maar de uitvoering blijkt onmogelijk. De politici zijn bang om verkiezingen te verliezen en houden daarom krampachtig vast aan de ingeslagen koers (van uitstel van executie). Europa heeft leiders nodig die de kiezers gewoon de harde realiteit vertellen: de afgelopen twintig jaar hebben we in een kredietgedreven bonanza-economie geleefd.

Dit was op de pof en daardoor zijn er grote dislocaties in de economie die nu aangepakt moeten worden. Het gaat veel, heel veel pijn en moeite kosten maar met de juiste attitude en samenhorigheid kunnen we er weer bovenop komen zodat ons nageslacht weer van goede vooruitzichten kunnen genieten.

Zullen deze leiders ten tonele verschijnen of zullen het weer de populisten met stomme snorretjes zijn die deze leiderschapsleemte zullen opvullen met zoete broodjes? Wanneer focussen we met z’n allen op het probleem en de oplossing daarvan in plaats van onszelf blind te staren op de pijn?


Alexander Sassen van Elsloo is directeur van Sassen Research & Consultancy Company. Deze onderneming verleent een divers scala aan financiële diensten aan particuliere en professionele cliënten. De gepubliceerde analyses zijn bedoeld als achtergrondinformatie over de financiële markten en vormen geen beleggingsadvies of aanbeveling tot het doen van transacties. Sassen Research en Alexander Sassen van Elsloo aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele onvolledigheid, onjuistheid of gevolgen van informatie die in de analyses wordt weergegeven. In de columns kunnen bepaalde beleggingsproducten aan bod komen zoals turbo’s, opties en dergelijke. De beloning van Sassen Research en van Alexander Sassen van Elsloo staat niet in relatie tot de standpunten in deze publicatie. Raadpleeg meerdere bronnen en neem zelf beslissingen. Sassen van Elsloo is ook te volgen op Twitter: @sassenvanelsloo. Vragen en opmerkingen kunt u kwijt op info@sassenresearch.nl

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

 
Alexander Sassen van Elsloo

Auteur:

Alexander Sassen van Elsloo is directeur van Sassen Research & Consultancy Company. Voorheen was hij head of research bij Hobart Capital Markets in Londen en deed hij aandelen- en hedgefundsales bij onder andere SNS Securities en Rabo Securities. Sassen van Elsloo is ook te volgen op Twitter: @sassenvanelsloo. Sassen van E...

Recente artikelen van Alexander Sassen van Elsloo

  1. Het afscheid van de euro en van mij
  2. Obligatiefeest voorbij
  3. "ETF’s leiden tot crowded trades"

Reacties

137 Posts
Pagina: 1 2 3 4 5 ... 7 »» | Laatste | Omlaag ↓
  1. Ruud100 6 december 2011 13:29
    Vooral het laatste deel over dislocaties is een pijnlijke weergave van de werkelijkheid. De oplossing van onze leiders is het optuigen van een constructie waarbij alle Europese landen nog eens heeeel veeeel meer kunnen bijlenen om ook de komende jaren hun begrotingstekort meer dan flink uit de hand te laten lopen. Zodra het lukt om Europa van deze nieuwe injectie van geleend geld te voorzien, of dat nu een noodfonds of eurobonds is, wordt tevens een allesvernietigend financieel instrument in werking gezet dat er voor zal zorgen dat Europa over tien jaar in z'n geheel tot de tweede of derde wereld behoord. Gelukkig valt er dan wel heel veel op te bouwen, want hoe groter de kredietballon wordt opgeblazen, hoe groter de kans dat deze alleen via de derde wereldoorlog (WW III) afbetaald kan worden.
  2. [verwijderd] 6 december 2011 13:29
    Beste meneer Sassen van Elsloo,
    re. De oplossing is simpel: reduceer schulden door te sparen en verbeter de economie (door stimuleren van innovatie, flexibele arbeidsmarkt, minder onzinnige regelgeving, sterke support voor het midden- en kleinbedrijf in plaats van alleen de ultra-grote multinationals te paaien, kleinere overheid, kappen met onzinnige subsidies, oppotten van aardgasbaten, en zo verder).

    Ik ben het eigenlijk helemaal eens met uw stuk en heb dat al een aantal jaren geventileerd. Helaas is de oplossing volgens mij anders dan dat u weergeeft.
    oplossing volgens mij:
    1. Stop alle staats/politieke inmenging in economische en monetaire zaken
    2. laat de rente zodanig verhogen zodat sparen weer aantrekkelijk wordt. (dat is dus duidelijk meer dan de reële inflatie en niet de door de staat gepubliceerde inflatie met een vergoeing voor het hoge krediet risiko)
    3. stop alle uitkeringen en subsidies hetgeen tot lagere belastingen leidt en mensen weer de kans geeft werk uit te besteden aan mensen die geen werk hebben.
    4. Schrap alle sociale wetgeving met uitzondering voor degenen die echt niet voor zichzelf kunnen zorgen. Dit zijn geestelijk en lichamelijk zwaar gehandicapten, circa 1% van de samenleving (een schatting).
    5 afschaffen van alle beperkingen op gebied van vrij verkeer van mensen en goederen.
    er zijn ongetwijfeld nog een hoop meer zaken te bedenken die helpen te voorkomen dat de wal het schip gaat keren.

    Als we bovenstaande nu doen dan kan de politiek er leiding aan geven, als we doorgaan zoals het nu gaat dan zullen de omstandigheden de leiding nemen!
    Dit laatste wordt nog maar door een erg gering aantal Nederlanders herkend.
  3. Marty.mcFly 6 december 2011 13:32
    Oorzaak van de problemen is een veels te grote overheid met een veels te machtige centrale bank.
    Oplossing is daarom de overheid sterk verkleinen. Het is een vorm van libertarisme wat de oplossing is voor het probleem, iets wat in Amerika wordt gepredikt door presidentskandidaat Ron Paul. Echter, in Europa hebben we niet een dergelijke politicus maar alleen maar mensen die geloven in de gedachte dat overheid uiteindelijk altijd de oplossing is ipv de oorzaak.
  4. [verwijderd] 6 december 2011 13:34
    meneer Partout,

    het zwarte geld gaat Griekenland en Italië redden en het tekort eraan zal Duitsland en Nederland de das om doen. Zo gauw geld wit is, wordt het door parasietensysteem gepakt dus zwart geld is niet alleen voor rijken (volgens mij doen de huidige rijken niet veel in zwart geld die krijgen veel geld door allerlei legale regelingen voor hen zoals de rente aftrek etc.) maar wordt de enige manier om te overleven in de huidige "beschaafde" wereld.
  5. [verwijderd] 6 december 2011 13:34
    Flut stukje zeg...

    Geld sparen is n u juist NIET de oplossing.
    Wat ook vergeten wordt is dat naast de schuld in Nederland ook van een enorm bezit sprake is. Rijke pensioenfondsen en prive spaargelden naast bijvoorbeeld de hypotheek.

    In Nederland is het fiscale stelsel zo ingericht dat je je fiscaal in de vingers snijdt zodra je daadwerkelijk je schuld aflost. Daarom sparen mensen NAAST de hypotheek.

    Trekl die spaargelden van de hyposchuld af en het plaatje wordt al een flink stuk rooskleuriger. Met een hogere rente staan de pensioenfondsen er ook weer veel rooskleuriger voor.

    Ik word al met al een beetje moe van deze onheilsprediker. Wat er m.i. straks gaat gebeuren --> inflatie --> geldontwaarding. Dat is de simpelste manier om je schulden weg te poetsen. In de VS drukken ze geld als gekken bij, in europa gaan we dat straks ook doen. Als we te maken met een wereldwijde geldontwaarding verandert er per saldo niet zo heel erg veel, voor je concurrentiepositie al helemaal niet.

    Wat je niet wilt hebben als je geld minder waard wordt --> spaargeld!

  6. [verwijderd] 6 december 2011 13:37
    Quote:
    "Kortom, onze hypotheekschuld gaat ooit een probleem vormen en komt vroeg of laat in de schoot van de overheid terecht."

    Tot nu toe hebben Nederlanders een track record als het gaat om netjes terugbetalen van schulden en zit ook in onze cultuur. Het is hier niet zo (in tegenstelling tot in de VS) dat je je sleutels in een envelop doet en bij de bank door de brievenbus gooit.

    Quote:
    "Nu wordt er door sommigen (waaronder ikzelf) een (zware) recessie voorspeld voor 2012".

    Is het nou zwaar of niet? Op deze manier zou de verwachte twee kwartalen van milde krimp (tussen 0 en 0,5%) gewoon binnen jouw voorspelling vallen. Nogal brede marge dus. Bovendien kijken de beurzen verder vooruit, dus misschien al voorbij die recessie.

    Quote:
    "Banken geven nauwelijks hypotheken meer en als ze het al doen dan is dat vaak tegen een niet zo lage rente."

    Onlangs afgesloten: bankspaarhypotheek bij een van de grootbanken, 100% financiering, 10 jaar vast, iets meer dan 4% rente. Ben ik een uitzondering?

    Quote:
    "Maar Nederland (en de rest van de EMU) hoeft niet zo lang te wachten want de door onze banken verleende kredieten aan de PIIGS zullen weldra terugkeren in de vorm van een papiertje (default notice) waarop staat dat de PIIGS niet meer (willen) terugbetalen. Banken, verzekeraars en pensioenfondsen allemaal in paniek. Spaarders die naar de bank rennen om spaartegoeden weg te halen, en zo verder. Een DSB tot de tiende macht. Mag allemaal niet gebeuren dus de overheid zal groots in de markt moeten stappen."

    Graag een onderbouwing waarom PIIGS binnenkort niet meer kunnen of willen terugbetalen.

    Quote:
    "De oplossing is simpel: reduceer schulden door te sparen en verbeter de economie (door stimuleren van innovatie, flexibele arbeidsmarkt, minder onzinnige regelgeving, sterke support voor het midden- en kleinbedrijf in plaats van alleen de ultra-grote multinationals te paaien, kleinere overheid, kappen met onzinnige subsidies, oppotten van aardgasbaten, en zo verder). Maar de uitvoering blijkt onmogelijk. De politici zijn bang om verkiezingen te verliezen en houden daarom krampachtig vast aan de ingeslagen koers (van uitstel van executie).

    Hier mee eens

  7. [verwijderd] 6 december 2011 13:43
    @Nee U vergeet dat ons spaargeld belegd is aandelen, vastgoed en obligaties en nauwelijks in cash en goud belegd MAG worden (Ponzi wetgeving). Best leuk om deze nu mee te nemen maar wanneer de systeemcrisis komt dan is het vaarwel spaargeld. Kortom het is een groot piramidespel.
    Over inflatie: het inlfatietool is heel moeilijk onder controle te houden. Inflatie werkt zelfversterkend en met de gemiddelde schuld van meer dan 27.000 usd voor iedere man, vrouw en kind op deze aardbol zal inflatie ook de optie zijn waar de politici voor zullen gaan. Maar niks blijft dan hetzelfde; het wordt een puinhoop waar de 30-er jaren nog een feest bij lijken. Inflatie maakt alles kapot en is alleen een korte termijn "oplossing" die de echte oorzaak weer niet aanpakt.
  8. [verwijderd] 6 december 2011 13:45
    beste meneer McFly,

    ik ben het met u eens alleen ik denk dat er een sterke samenwerking is tussen de overheidsbureaucratie en de bureaucratie van de grote banken, verzekeringsbedrijven, accountantskantoren en de grote bedrijven.
    Kijk naar de beweging van de poppetjes (Kok, Balkenende, Bos, Zalm, Wijffels etc. dit waren allen ambtenaren) en je ziet waar de macht ligt. Hier worden de bonussen betaald aan functionarissen die op de winkel passen of nog erger hem leeg laten stelen. De echte ondernemers en entrepeneurs die komen in de gevangenis of worden met succes in de media als dieven afgeschilderd zo ver zijn we gekomen in dit door en door rotte communistische landje.
  9. [verwijderd] 6 december 2011 13:48
    Ja, politici denken slechts tot de volgende verkiezingen, en hoe ongewenst dat ook mag zijn, ik kan het niet laten die bal toch bij u (als lezer van dit stukje) te leggen. Iemand heeft deze mensen namelijk gekozen, hun informatie, zo die al gegeven werd, niet gecontroleerd, en we zijn blij geweest met de financiële meevallers die per dozijn beloofd werden. Ook de oppositie heeft hier steken laten vallen, door ook niet te wijzen op de problemen die we nu kennen, wellicht omdat ze zelf ook in het sprookje geloofden.

    Oplossingen als van Rosario zijn een optie, echter krijg je dan een interne opstand van mensen die niets meer te verliezen hebben, omdat hun baan, huis en sociale zekerheden zijn afgenomen. Het effect daarvan merkt men op moment in Griekenland. Het verkleinen van de overheidsinvloed, en alles maar aan de markt overlaten zou een optie zijn, ware het niet dat het dan werkelijk een ieder-voor-zich-oplossing is, waarbij alsnog de gemiddelde persoon failliet gaat (want alle banken vallen spontaan om, door in het verleden behaalde rendementen die nu waardeloos blijken), waarmee we alsnog op een burgeroorlog afstevenen.

    Ik ben het met de rechtse vleugel eens dat er bezuinigd moet worden, en dan vooral op rechtse hobbies, zoals JSFs, haven-uitbreidingsplannen, en spoorrails die Peperduur betaald wordt. Wat we nodig hebben zijn politici die wel kunnen rekenen, die bereid zijn hun ego aan de kant te schuiven als hun proefballonnetje onzinnig blijkt, en die ook harde boodschappen durven te geven. Wie biedt zich aan?

    Wat de hypotheekrente betreft, het direct afschaffen is moord voor de markt, waarbij vele huizenbezitters spontaan onder water komen te staan. Langzaam afschaffen echter kost tijd, vele jaren, en de grote vraag is of we die tijd hebben. Echter Nederland kent een woningnood (wellicht minder in de noordelijke provincies, maar zeer zeker wel in de Randstad, waar wachttijden van 10 jaar niet ongebruikelijk zijn in het sociale-woningbouwcircuit), dus de vraag is er, alleen kan men het niet betalen. Zodra de prijzen dus omlaag gaan, zal er initieel een paniekgolfje ontstaan, maar daarna dalen de prijzen gewoon langzaam, net zo hard als de aftrekvermindering, omdat we alsnog liever een dak boven ons hoofd hebben dan geld op de bank ;)
  10. Lemar 6 december 2011 13:48
    We krijgen allemaal ons deel.......
    vooral als het aan de media ligt.
    Alle kneusjes(landen) zijn in kaart gebracht en hebben op hun lazer gehad,
    nu mogen de sterke jongens van de klas op het matje komen.....
    We zijn tenslotte dezelfde klas weet u!!.....Klas Europa!!

    Behalve de Rijken aanpakken.......stel ik voor om weer eens
    ouderwetse 'sencuur' toe te passen in de media! ;-)
    Of beter....laten we daar eens wat salaris weg halen, bij al die
    prietprat schrijvers, die niets anders kunnen, dan lawaai maken.......
    (Over Hype gesproken!!)

    Hoe moet in godsnaam.........
    de hardwerkende Nederlander die zich wel inzet voor zijn baas,
    het zo nog harder werkend leger der zelfstandige ondernemers
    overeind blijven en positief blijven in deze overvloed aan
    negativiteit in het nieuws, internet, tv.......en elke f*cking krant die
    je open slaat!!!!

    We sparen ons gezamenlijk het leplazarus, we zijn productiever dan ooit,
    snelwegen voller dan ooit met vrachtverkeer, and so on.....
    We werkend hard, willen stand houden .........en als de banken
    ons uiteindelijk niet de nek om gaan draaien........zal geen van
    'ons' ook maar een keer bedenken, zijn vinger uit het gaatje in de
    dijk te trekken!!

    We weten dat het luxe was in de jaren 90/2000,
    we weten wel dat de hypotheekjes scheutig uitgedeeld werden,
    We weten dat we langer ons leasewagentje zouden moeten doorrijden,
    meer aflossen en langer doorwerken.......
    We weten, dat scheiden van je vrouw, knaken kost en oorzaak nr 1 is
    van de gedwongen huis verkopen.......maar joh......zaag niet zo aan de poten!!

    Maar hou op met zeiken in de media!

    Ventileer het grote Europa plaatje is elke dag.........
    We zijn een verenigd continent in wording!
    Dat gaat niet binnen 20 jaar!!

    We zijn goed bezig....... we draaien er met z'n allen
    voor op! dat kost ff wat......maar niet continu zeiken,
    van zeiken wordt je zuur......en zure bekken, maken geen vuist!

    Klaar met de hetze........we willen wilskracht zien,lezen en horen

    We willen geïnspireerd worden.....daar krijg je zin van!!

    Amen!
    ;-)

  11. [verwijderd] 6 december 2011 13:51
    meneer darty harry,
    Wat dacht u waar al dat vers geprinte geld ingaat? De beurzen is het enige middel om net doen alsof er niets mis is in onze "kapitalische" samenleving.
    Door aandelen en obligaties op te kopen houdt men de schijn nog even omhoog dat er niets aan de hand is. Kijkt u maar eens naar de obligatie en aandeel koersen ten tijde van vernieuwde geldprint acties! Als het geldprinten ophoud staan onze pensioenfondsen droog en verdienen ze niet eens het geld om hun totaal uit de hand gelopen staven te betalen. Dus print baby print!
  12. [verwijderd] 6 december 2011 13:59
    Hallo Alexander,

    Ondanks dat de oplossingen die je aandraagt mij ook noodzakelijk lijken, denk ik dat het daarvoor inmiddels te laat is.

    "De oplossing is simpel: reduceer schulden door te sparen en verbeter de economie (door stimuleren van innovatie, flexibele arbeidsmarkt, minder onzinnige regelgeving, sterke support voor het midden- en kleinbedrijf in plaats van alleen de ultra-grote multinationals te paaien, kleinere overheid, kappen met onzinnige subsidies, oppotten van aardgasbaten, en zo verder)."

    Schulden reduceren kost de banken inkomsten, en 3x raden wie de gaten straks weer mogen dichten. Innovatie kost tijd, wet en regelgeving aanpassen gaat niet ivm politiek draagvlak, enz. enz.

    Als we ale het geld wat de kredietcrisis tot nog toe heeft gekost, gewoon netto naar de belastingbetaler hadden overgeboekt, was de kans groter geweest dat we de boel konden redden (lekker makkelijk achteraf) Dan waren we weer gaan uitgeven, waardoor bedrijven voldoende winst maakten om te investeren en voor R&D, waren er meer mensen met een baan geweest die op hun beurt weer belasting betaalden.

    Helaas zijn we nu gewoon te ver in de problemen om ons er een weg uit te spenderen. Mensen met genoeg geld hoeven niet zo nodig geld uit te geven, de mensen met wensen hébben geen geld om te spenderen. Ik denk serieus dat we deze negatieve spiraal niet meer kunnen keren en dat eventueele voorstellen tot het redden van de euro geen draagvlak zullen krijgen.
137 Posts
Pagina: 1 2 3 4 5 ... 7 »» | Laatste |Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.