Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
IEX 25 jaar desktop iconMarkt Monitor

Falen is duurder dan redden

Het ziet er slecht uit voor de euro. Vaste lezers weten dat ik doorgaans positief gestemd ben. Zeker als het de economische ontwikkelingen betreft. Natuurlijk treden er zo nu en dan problemen op. Soms zijn die problemen groot, maar de vrije markten, soms met steun van de overheid, lossen deze haperingen uiteindelijk op. Dat optimisme is nu niet meer gerechtvaardigd.

Het onmogelijke is de afgelopen twee jaar geschied. De euro, in ieder geval in zijn huidige vorm, lijkt niet te kunnen overleven. De kans op een positieve ommekeer is niet groot. Hoe heeft het zo fout kunnen lopen? Natuurlijk, als we maar ver terug gaan in de tijd, zijn er veel oorzaken aan te wijzen.

  • Griekenland had niet mogen deelnemen aan de euro.
  • Frankrijk en Duitsland hebben in 2003/2004 een zeer slecht precedent geschapen door straffeloos de begrotingsafspraken te overtreden.
  • De Europese politici hebben in een tijd van crisis laten zien niet tot eenduidige, krachtige oplossingen te kunnen komen.
  • Gebrek aan wil
    Maar de werkelijke oorzaak van het dreigende uiteenvallen van de eurozone is het gebrek aan (politieke) wil de werkelijke voordelen en nadelen van de muntunie tegen elkaar af te wegen. De introductie van de euro heeft met name de noordelijke lidstaten een enorm economisch voordeel opgeleverd.

    Eindelijk waren deze landen verlost van de voortdurende devaluatie van de zuidelijke valuta, waardoor een groot deel van het concurrentievoordeel van de noordelijke lidstaten verloren ging. Met de gezamenlijke munt konden Duitsland, Nederland en andere landen volop profiteren van de zeer efficiënte economieën die deze landen hadden opgebouwd.

    Ook de zuidelijke lidstaten profiteerden. Zij leenden tegen lage rentetarieven, die ze nooit zouden bereiken met hun eigen valuta. De miljarden stroomden ongemerkt aan alle kanten binnen. Als vanzelfsprekend kreeg de EU grote economische impulsen. In de kranten stond niet dagelijks berekend hoeveel miljard de Nederlandse economie nu weer aan de euro had verdiend.

    Trots
    Nu de eurozone in de problemen zit is dat anders. Dagelijks worden we geconfronteerd hoeveel belastinggeld naar Griekenland, Portugal en Ierland wordt gesluisd. Dat ondermijnt het draagvlak van de muntunie in sterke mate. De genadeklap voor de euro is gekomen in mei vorig jaar, toen de Griekse problemen prominent op de voorgrond traden.

    De EU maakte toen een cruciale fout. In plaats van een volledige garantie over de Griekse schuld, liet de EU in het midden of het land gered zou worden. Feitelijk was dat de cruciale stap naar het einde van de euro. Het feitelijke faillissement van Griekenland heeft de pijler onder de EU weggeslagen. Het vertrouwen in andere zwakke landen verdween daarmee, met alle gevolgen van dien.

    Zoals we nu zien in Italië. Het aftreden van Berlusconi, mogelijk ingrijpende maatregelen, het zal niet helpen. Beleggers zullen niet bereid meer zijn hun geld te steken in zwakke eurolanden. Kijkt u maar naar de trots waarmee nagenoeg alle financiële instellingen aangeven hun posities in de zuidelijke landen te hebben afgebouwd.

    Lichtpunt
    De sterke rentestijging in deze landen (nu zelfs ook al Frankrijk) heeft niets te maken met het gedrag van speculanten, maar met het feit dat serieuze beleggers niet meer in deze landen willen en kunnen investeren. We maken dus mogelijk het einde van de euro mee. Geruchten over een tweedeling van de eurozone (met daarin een harde kern van sterke landen) halen niets uit.

    Dat betekent het einde van het voordeel dat juist de noordelijke lidstaten bij een grote stabiele muntunie hadden. Betekent het uiteenvallen van de euro het einde van welvaart, een langdurige depressie of zelfs oorlog? Dat is allemaal overdreven. Europa zal het uiteenvallen van de euro wel overleven. Zeker de sterke landen zullen de gevolgen van het opbreken van het muntexperiment kunnen opvangen.

    Maar het gaat enorm veel geld kosten. Daarnaast wordt ontzettend veel potentiële groei opgegeven. De totale kosten zijn een veelvoud van het bedrag dat de Europese burgers kwijt zouden zijn geweest aan de redding van Griekenland in 2010. Het uiteenvallen van de eurozone is geen ramp en niet het begin van het einde. Maar het is een zeer kostbaar eind aan een op zichzelf veelbelovend experiment.

    Is er een lichtpunt? Jawel, mogelijk heb ik ongelijk en is er toch een wonderlijke redding van de euro mogelijk. Ik hoop het van harte, maar vrees dat de kans daarop erg klein is.


    Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

    Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

    Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

     
    Marcel Tak

    Auteur:

    Marcel Tak is dé special product-specialist van IEX en IEXProfs, maar schrijft ook graag over rente, obligatiemarkt en toezicht als hij zich daartoe geroepen voelt. "De financiële sector is in belangrijke mate bezig met het verplaatsen van lucht. De werkelijke toegevoegd waarde is beperkt. In mijn columns wil ik r...

    Recente artikelen van Marcel Tak

    1. Van pindakaas tot bitcoin
    2. AFM: Meer verbiedend dan bindend
    3. Turbo: hoge hefboom in de ban?

    Reacties

    36 Posts
    Pagina: 1 2 »» | Laatste | Omlaag ↓
    1. forum rang 6 !@#$!@! 10 november 2011 11:40
      Het is juist onze steun aan Griekenland wat de huidige situatie heeft doen escaleren. Hoe meer politici de euro probeerden te redden, hoe meer ze de oorzaak van een mogelijke ondergang werden.
      De euro is prima te redden, door gewoon niet proberen de euro te redden. Stop gewoon alle steun aan Griekenland, dan komen we er echt wel uit.
      geengeldnaargriekenland.blogspot.com/
    2. forum rang 4 theo1 10 november 2011 12:14
      Berlusconi is nog niet weg. Het is nog veel erger. Berlusconi stapt op op voorwaarde dat er een heftig bezuinigingspakket wordt aangenomen. Nu kan de (linkse) oppositie drie dingen doen: ze kunnen happen, het bezuinigingspakket accepteren en van hun eigen aanhang het verwijt krijgen dat ze zich door een regering die al klinisch dood is een sociaal afbraakbeleid hebben laten opdringen.

      Of ze kunnen weigeren en de regering met een motie van wantrouwen wegstemmen. Dan komen er verkiezingen en zullen ze door de rechtse partijen verweten worden dat ze een onnodige regeringscrisis hebben veroorzaakt terwijl het alle hens aan dek zou moeten zijn en dat Berlusconi de enige is die bereid en in staat is tot echte maatregelen. In dit scenario is er in ieder geval weer vertraging tot de verkiezingen en daarna een moeizame formatie.

      Of ze laten Berlusconi bungelen tot het eind van zijn termijn door het bezuinigingspakket niet te accepteren en de regering niet weg te stemmen. Dat is natuurlijk het nachtmerriescenario.
    3. [verwijderd] 10 november 2011 12:37
      franse en Duitse diplomaten hebben gister overleg gehad om een kleine eurozone over te houden, de noordelijke helft. We gaan gewoon weer terug naar de oude EEG met 1 munt. Dit is ook het best, wel even door de zure appel en dan weer vooruit. Dit blijft een vehikel van alleen maar pure ellende
    4. N. Koerts 10 november 2011 12:51
      quote:

      DownJones schreef op 10 november 2011 11:52:

      Goed stuk.

      Maar ik mis wel dat de jongens van Goldman Sucks onder tafel spelletjes met Griekenland hebben opgezet en dus in feite een hoofd schuldige zijn.
      Wanneer gaat er eens een rekening vanuit Europa naar die gasten? of een rechtszaak?
      Zij hebben de Griekse problemen niet veroorzaakt, alleen maar verergerd. Naar mijn mening zijn ze dus niet hoofd schuldige, maar een rechtzaak mag er wat mij betreft wel komen.
    5. QED 10 november 2011 12:58
      Marcel, je schrijft: In de kranten stond niet dagelijks berekend hoeveel miljard de Nederlandse economie nu weer aan de euro had verdiend.
      Waar is al dat geld gebleven dan? De collectieve ruif soms? Bij de banken?
      Ik - en met mij de meeste gewone Nederlanders - hebben er nooit iets van gezien. Maar nu moeten we ineens de bodemloze put vullen terwille van de EU-carrière van politici en de bonussen voor de banken?
    6. [verwijderd] 10 november 2011 13:26
      Kom op Marcel, niet zo somber. Het probleem is vertrouwen. De regeringen van de zuidelijke landen zullen met flinke bezuinigingen (en geloofwaardige) moeten komen om dat verloren vertrouwen terug te winnen. Dan kan er weer opgebouwd worden. Maar het moet nu maar eens duidleijk zijn dat politici een s moeten ophouden met het accepteren van een jaarlijks tekort van 3 a 5 procent. Sluitende begrotingen moeten we zien en dan kan het weer verder omhoog.
    7. forum rang 4 theo1 10 november 2011 13:36
      quote:

      de breker schreef op 10 november 2011 13:26:

      Kom op Marcel, niet zo somber. Het probleem is vertrouwen. De regeringen van de zuidelijke landen zullen met flinke bezuinigingen (en geloofwaardige) moeten komen om dat verloren vertrouwen terug te winnen. Dan kan er weer opgebouwd worden. Maar het moet nu maar eens duidleijk zijn dat politici een s moeten ophouden met het accepteren van een jaarlijks tekort van 3 a 5 procent. Sluitende begrotingen moeten we zien en dan kan het weer verder omhoog.
      Nou, als zelfs Marcel Tak capituleert dan is het vertrouwen wel heel ver weg. En een tekort van Griekse proporties wegwerken is een hele operatie. Vooral met de pensioenbom die nog boven de markt hangt, met name in (Zuidelijke) landen waar de pensioenen uit de lopende overheidsbegroting betaald worden. Gemakkelijker gezegd dan gedaan dus.
    8. geobeo 10 november 2011 14:14
      quote:

      Groenvoer schreef op 10 november 2011 10:39:

      Stel dat Marcel gelijk heeft (einde euro) dan betekent dat deflatie in de noordelijke lidstaten, toch?

      Of zijn er andere scenario's denkbaar/logisch?
      Ik vraag mij ook altijd af wat er dan gebeurd. De schok zal niet te zuinig zijn op de dag dat bekend wordt dat Griekenland en/of Italie etc, uit de Euro stapt.

      Ik ben absoluut geen econoom, maar geld weg (landen die hun lening niet terugbetalen) = volgens mij logischerwijs idd deflatie. Dat heeft dan wellicht gelijk weer het gevolg dat ook de rijke landen hun lening niet meer terug kunnen betalen; die wordt moeilijker te betalen (bedrag aan leningen stamt uit een tijd dat de euro weinig waard is en er veel euro's zijn, aflossing moet gebeuren met euro's die veel waard zijn waar er dus minder van zijn).

      Iemand een goed verhaal?
    9. [verwijderd] 10 november 2011 14:16
      We staan (opnieuw) voor een omslagpunt. Ofwel het Europeese avontuur komt tot stilstand, al dan niet voortgezet met alleen het noordelijke deel, ofwel we schakelen nu versneld door.

      Ik ben voor versneld doorschakelen overigens.

      Met het snelle doorschakelen bedoel ik dan meteen een grondwet, een president en de uitgifte van europeese obligaties. Met de te verwerven fondsen uit de uitgifte kan dan een noodfonds worden ingericht om op deze manier de klappen van de crisis op te vangen en de gevolgen van deze crisis over een langere periode uit te spreiden.

      Door de grondwet en daarmee samenhangende verder te vormen eenheid zal hopelijk een sterkere verbondenheid gevoeld worden en krijgt europa een duidelijker gezicht naar de wereld toe.

      Blijft een laatste struikelblok overeind: Welke taal?

    10. forum rang 4 theo1 10 november 2011 14:30
      quote:

      dcdereus schreef op 10 november 2011 14:18:

      ja, waar is al dat geld eigenlijk gebleven? Geld verdwijnt niet zomaar - het gaat altijd ergens naartoe.
      Jawel, geld verdwijnt wel zomaar. Kredietverlening is geldcreatie. Als krediet verdwijnt, door aflossen of door faillissement, verdwijnt er weer geld.
    11. forum rang 4 theo1 10 november 2011 14:41
      quote:

      RTKS schreef op 10 november 2011 14:16:

      Door de grondwet en daarmee samenhangende verder te vormen eenheid zal hopelijk een sterkere verbondenheid gevoeld worden en krijgt europa een duidelijker gezicht naar de wereld toe.

      Blijft een laatste struikelblok overeind: Welke taal?

      Dat was juist de gok die de EU nam: dat er door de euro en de "grondwet" (die er met wat cosmetische wijzigingen op dubieuze wijze is doorgedrukt) vanzelf een Europese identiteit zou ontstaan. Die is er niet en die is ook verder weg dan ooit. Geen Fin te vinden die zich solidair voelt met de Grieken. Ook geen Nederlander. Hooguit maakt men zich zorgen om de eigen welvaart.

      Niemand voelt zich verbonden met Europa (behalve dan de ambtenaren en politici die ervan leven). Er zijn geen Europese kranten. Er zijn geen Europese TV zenders. Er zijn geen Europese sportploegen (op de Ryder cup na dan, er is altijd een uitzondering). Er is geen Europees volk. Er is geen gedeelde Europese traditie. Er is effectief niks dat inwoners van Europese landen bindt. Zelfs België heeft dan nog een gemeenschappelijke voetbalbond, op Europees niveau ontbreekt ook dat. Een Europese staat gaat er niet komen, omdat de basis er niet is. Er is geen basis voor legitimiteit. In een democratie komt die van het volk en er is geen Europees volk. Alleen de veronderstelling dat het goed zou zijn voor de welvaart is niet genoeg.
    36 Posts
    Pagina: 1 2 »» | Laatste |Omhoog ↑

    Meedoen aan de discussie?

    Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.