Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
IEX 25 jaar desktop iconMarkt Monitor

Beleggersvalkuil

Ignorance of diversification benefitsis een belangrijke valkuil in het beleggingsgedrag, (wederom natuurlijk niet dat van u, maar van uw buren en schoonouders) die substantiële gevolgen voor de financiële positie kan hebben.

Een belangrijke financiële vraag is hoe u als belegger de beleggingsinstrumenten in uw portefeuille kiest. Bij deze beslissing komen veel aspecten kijken:

  • de beleggingsinstrumenten die beschikbaar zijn
  • de verwachtingen die u hebt betreffende de prijsontwikkelingen en dividenden
  • uw risicovoorkeuren

Praktisch blijkt dit ook een zeer complexe beslissing te zijn. Er zijn immers ontelbare beleggingsmogelijkheden, waarover elke belegger weer zijn eigen rendements- en risicoverwachtingen heeft. Uit de behavioral finance-literatuur blijkt dat veel beleggers verscheidene vuistregels gebruiken om zulke complexe beslissingen te kunnen nemen.

Beleggingsinstrumenten
Deze vuistregels presteren goed in veel situaties, maar kunnen soms ook tot slechte keuzes leiden. Een dergelijke vuistregel heeft betrekking op de keuze tussen verschillende beleggingsinstrumenten. Een voorbeeld:

Voorbeeld: u belegt 100.000 euro
Stelt u zich de volgende situatie eens voor. U hebt een substantieel bedrag (zeg 100.000 euro) ter beschikking en besluit dit gehele bedrag te gaan beleggen. U hebt besloten dit te doen in een of meerdere van de volgende 3 beleggingsinstrumenten (bijvoorbeeld Philips, Tom Tom en Ahold):

  • Aandeel A
  • Aandeel B
  • Aandeel C

Er zijn 3 mogelijke markt scenario’s (down-, neutrale en up-markt), die elk even waarschijnlijk zijn (dus elk heeft een kans van eenderde). Welk percentage zou u in elk aandeel beleggen, gegeven de onderstaande winsten of verliezen in elk scenario?

Winst/verlies (in 1000 euro)

 
Down-markt
Neutrale markt
up-markt
Aandeel A
-50
+25
+125
Aandeel B
-25
0
+75
Aandeel C
+50
-75
+25
  • Aandeel A heeft de grootse rendementsverwachting. Het zal een groot verlies hebben als de markt naar beneden gaat, maar zal veel winnen als dat niet het geval is.
  • Aandeel B heeft een gemiddelde rendementsverwachting. Het zal wat verliezen als de markt naar beneden gaat, en winnen als de markt omhoog gaat.
  • Aandeel C heeft de kleinste rendementsverwachting. Hij zal wat winnen als de markt naar beneden of omhoog gaat, en veel verliezen als de markt blijft waar hij zit.

Portefeuillekeuze
Wat was uw gekozen portefeuille? Uit meerdere onderzoeken onder beleggers is gebleken dat er gemiddeld 50% in Aandeel A wordt belegd, 30% in Aandeel B, en 20% in Aandeel C. Interessanter is dat ongeveer 90% ten minste een gedeelte van zijn portefeuille in Aandeel A belegt, 70% in Aandeel B, en 50% in Aandeel C.

Aandeel B is echter een zeer slechte keuze. Om dit te zien, beleg dan eens 75% in Aandeel A en 25% in Aandeel C. Dit zal -25 opleveren in een down-markt, 0 in een neutral markt, en +100 in een up-markt. Dit is altijd minstens even goed, en soms zelfs beter dan Aandeel B.

Door het opnemen van Aandeel B in de portefeuille laten beleggers dus geld op tafel liggen; ze kunnen hetzelfde risico lopen en het altijd even goed of beter doen. Het blijkt dat meer dan tweederde van de beleggers deze inefficiënte keuze maakt. Hoe komt dit?

Risicoreductie
Uit onderzoek verricht door mij en anderen aan de Erasmus Universiteit en New York University blijkt dat beleggers de natuurlijke neiging hebben om op de uitkomsten van de individuele instrumenten te richten. Men wil een zo klein mogelijk verlies en een zo groot mogelijke winst voor elk aandeel (dus Aandeel A en Aandeel B).

In dit proces gaat men voorbij aan de mogelijkheden tot risicoreductie van de beleggingsportefeuille, dat behaald wordt door aandelen met een lage correlatie met de rest van de portefeuille op te nemen (dus Aandeel C). Het blijkt dat deze diversificatievoordelen vaak worden genegeerd.

Deze valkuil wordt ook wel de ignorance of diversification benefits genoemd. Deze behavioral bias vindt hierboven plaats in een vrij simpel voorbeeld. Er zijn maar drie instrumenten beschikbaar, met bekende verwachtingen en risico’s in drie bekende scenario’s. In de praktijk is de beleggingsbeslissing echter veel complexer.

Inefficiënties
Er zijn meer instrumenten en dus verwachtingen en scenario’s die men moet inschatten, die men bovendien niet eens zeker weet. Dit maakt de neiging van beleggers om op bovenstaande vuistregel te vertrouwen nog groter. De ignorance of diversification benefits leidt dan ook tot grote inefficiënties in beleggingsportefeuilles van vooral retail-beleggers.

Deze beleggers hebben, in tegenstelling tot fondsbeleggers (jammer genoeg niet elke), niet de tijd en middelen om vele beleggingsinstrumenten te analyseren en een zo efficiënt mogelijke beleggingsportefeuille samen te stellen die optimaal rekening houdt met diversificatievoordelen.

Hierdoor hebben veel fondsbeleggers juist portefeuilles die een betere rendements-risicoafweging hebben dan beleggers die aan deze valkuil ten prooi vallen. Valt u ten prooi aan deze valkuil?

Denk eens aan uw laatste vijf aankopen. Waarop waren deze beslissingen ingegeven? Hebt u gedacht aan diversificatievoordelen? Zo niet, dan zijn er twee simpele manieren om deze valkuil te verminderen.

  • Ten eerste, wees u bewust van de valkuil en houdt rekening met de diversificatievoordelen van uw beleggingen. Laat uw portefeuille eens controleren door bijvoorbeeld uw adviseur op een optimale rendements-risicoafweging.
  • Ten tweede, en het makkelijkst: beleg in goedgespreide fondsen.

Dr. Guido Baltussen is expert in behavioral finance. Momenteel is Baltussen senior researcher bij de Quantitative Strategies afdeling van Robeco, waar hij zijn behavioral finance-kennis gebruikt om lucratieve beleggingsstrategieën te ontwerpen. Ook is hij assistent Professor op de Erasmus Universiteit en managing partner van het statistisch advies- en trainingsbureau Tridata. Baltussen schrijft zijn columns op persoonlijke titel. De informatie in zijn columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Klik hier om een bericht te sturen aan de auteur.


Dr. Guido Baltussen is expert in behavioral finance, het gebied dat inzichten uit de psychologie gebruikt om beleggingsbeslissingen te verbeteren en nieuwe beleggingskansen te ontdekken. Momenteel is hij werkzaam bij NN Investment Partners, waar hij zijn behavioral finance-kennis gebruikt om beleggingsstrategieën te ontwerpen.

Baltussen schrijft zijn columns op persoonlijke titel. De informatie in zijn columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Lees hier de volledige disclaimer van Baltussen.


Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

 
Guido Baltussen

Auteur:

Dr. Guido Baltussen is expert in behavioral finance, het gebied dat inzichten uit de psychologie gebruikt om beleggingsbeslissingen te verbeteren en nieuwe beleggingskansen te ontdekken. Hij is gepromoveerd in de (behavioral) finance, en heeft onderzoek gedaan aan gerenommeerde universiteiten als New York University en de...

Recente artikelen van Guido Baltussen

  1. De valkuil van ranglijsten
  2. Hoe we voortborduren op het verleden
  3. Vergeet het verleden...

Reacties

20 Posts
| Omlaag ↓
  1. Jean 12 februari 2010 13:38
    Leuke column weer.

    In theorie zal men vast deze keuze maken maar in de praktijk is de keuze niet op deze manier te maken.

    Als ik bij de koop van aandelen de gegevens erbij zou krijgen die hier bij de aandelen A,B en C worden gegeven dan zou ik gaan rekenen en op basis van de uitkomst mijn portefeuille bepalen.

    In de praktijk krijg je deze gegevens echter niet. Nergens staat vast wat het rendement op Philips in een dalende, een neutrale of een stijgende markt is. Op gegevens uit het verleden zou ik mijn keuze ook niet durven te bepalen want er zijn genoeg voorbeelden van bedrijven die het tientallen jaren uitstekend hebben gedaan en dan toch ineens niet meer bestaan.

    Dit is meer iets voor bijzondere spaarproducten met een gegarandeerd rendement.
  2. jrxs4all 12 februari 2010 13:44
    Inderdaad, je weet nooit wat de correlatie van een bepaalde positie met de rest van je portefeuille is.

    Hoogstens kun je uitrekenen wat die correlatie in het verleden is geweest. En correlaties uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.

    Als de kredietcrisis een ding heeft geleerd, dan is het wel dat diversificatie zinloos is. Want als het echt gaat, dan gaat alles behalve staatsobligaties.

    Volgens mij is de beste methode van risicobeheersting dan ook: mik op maximaal rendement met een deel van je portefeuille en investeer de rest in langlopende staatsobligaties.

    Spreiden werkt alleen als het niet nodig is, bij een gewoon dipje,

    JR
  3. [verwijderd] 12 februari 2010 14:57
    "Aandeel B is echter een zeer slechte keuze. Om dit te zien, beleg dan eens 75% in Aandeel A en 25% in Aandeel C. Dit zal -25 opleveren in een down-markt, 0 in een neutral markt, en +100 in een up-markt. Dit is altijd minstens even goed, en soms zelfs beter dan Aandeel B. "

    Leuk voorbeeld wederom, maar realistisch en zonder risico?
    Het goede antwoord zit er namelijk niet bij:
    oneindig short op B long in A en C en niks investeren, maar wel rendement vangen.

    de bos
  4. forum rang 4 theo1 12 februari 2010 15:13
    OK, hij werkt bij robeco. Vandaar dat hij beleggingsfondsen loopt te pushen.

    Wat alles een beetje lastiger maakt is ook nog dat aandelen zich niet altijd netjes aan de verwachtingen houden. En waar komen die verwachtingen vandaan? Er ontstaat toch een markt omdat verschillende mensen verschillende verwachtingen hebben? Veel problemen ontstaan juist doordat de verwachtingen niet juist blijken te zijn.
  5. [verwijderd] 12 februari 2010 15:33

    Het is een interessante column met de boodschap om op het geheel van beleggingen te letten. Dat is, lijkt mij niet verkeerd. Fondsbeleggen kan in dat verband ook goed zijn. Vorig jaar heb ik daar met wat fondsen mooie resultaten mee geboekt.

    JR het spijt me maar met deze statement van jou ben ik het niet eens:

    "Inderdaad, je weet nooit wat de correlatie van een bepaalde positie met de rest van je portefeuille is.

    Hoogstens kun je uitrekenen wat die correlatie in het verleden is geweest. En correlaties uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst".

    Ik beleg zelf vanuit verschillende portefeuilles. Zo heb ik een als defensief bestempelde portefeuille met Ahold, KPN etc. Kortom bedrijven die niet snel failliet zullen gaan.

    Uiteraard zijn ervaringen uit het verleden geen garantie voor de toekomst, maar je moet wel ergens vanuitgaan. Mijn ervaring is dat het prima werkt met die defensieve portefeuille als wat tegenwicht en dat vooral als de beleggers weer eens depri worden.

    Zie ik de hele economie eronderuitgaan dan werkt het uiteraard niet afdoende, maar ik houd in ieder geval dan wel een paar mooie aandelen in handen van stevige bedrijven.

    Groet, Jonas

  6. [verwijderd] 12 februari 2010 15:39
    quote:

    jonas schreef:

    Zo heb ik een als defensief bestempelde portefeuille met Ahold, KPN etc. Kortom bedrijven die niet snel failliet zullen gaan.

    Uiteraard zijn ervaringen uit het verleden geen garantie voor de toekomst, maar je moet wel ergens vanuitgaan.
    Wel grappig dat je daarbij 2 bedrijven neemt die langs de rand van de afgrond zijn gegaan. Maar goed duitsland is ook ons anker hoewel zij denk ik een van de laatste europeese landen defaults waren.

    de bos
  7. [verwijderd] 12 februari 2010 15:48

    De Bos, je hebt gelijk dat Ahold en KPN inderdaad op de rand van de afgrond hebben gestaan. Soms redeneer ik andersom en denk dan dat ze extra zijn gewaarschuwd zijn en dat zoiets niet zo gauw meer bij ze zal gebeuren.

    Die Duitse groeicijfers vielen me wel wat tegen. In Frankrijk doen ze het beter. Ach, het zijn eigenlijk nog percentages van niets. Het blijft toch wat afwachten hoe zaken zich ontwikkelen.

    Ergens baal ik daar wel van. Laat ik maar veel kijken naar mijn bankies Binck en Kasbank en bijvoorbeeld effen niet naar Aalberts kijken. Dat is beter voor mijn humeur.

    Groet, Jonas
  8. jrxs4all 12 februari 2010 15:56
    quote:

    jonas schreef:

    Ik beleg zelf vanuit verschillende portefeuilles. Zo heb ik een als defensief bestempelde portefeuille met Ahold, KPN etc. Kortom bedrijven die niet snel failliet zullen gaan.

    Uiteraard zijn ervaringen uit het verleden geen garantie voor de toekomst, maar je moet wel ergens vanuitgaan. Mijn ervaring is dat het prima werkt met die defensieve portefeuille als wat tegenwicht en dat vooral als de beleggers weer eens depri worden.
    Bij deze crisis niet, omdat het toevallig geen financials zijn.

    Maar hou dat verhaal over "defensief" maar eens tegen de beleggers die in 2001 in Ahold en KPN zaten. Ik ben bang dat ze je raar aan zullen kijken.

    En nu de volgende crisis, hoe zullen Ahold en KPN het dan doen ?

    Eigenlijk bevestig je alleen mijn stelling. Want het antwoord is: dat weten we niet.

    Defensieve aandelenbeleggingen bestaan niet. Daarom: beperk je risico door de omvang van de belegging en ga verder voor maximaal rendement zonder faillissementsrisico (dus een indexbelegging),
    JR
  9. [verwijderd] 12 februari 2010 17:31

    JR uiteindelijk heb je wel gelijk. In gevaarlijke tijden is cash het beste. Begin 2008 heb ik 2 dingen gedaan deposito's tegen 5% kopen en puts gekocht op de index.

    Voor het overige wat aandelen aangehouden. Gelukkig geen financials. Die puts had ik te kort getimed en dat was dom. De aandelen gingen allemaal omlaag zij het de defensieve toch wat minder en de deposito's waren wel goed.

    In mijn optiek zouden veel fondsbeheerders meer cash mogen staan zo nu en dan.

    Groet, Jonas
  10. [verwijderd] 12 februari 2010 17:33
    "Ignorance of diversification benefits" .... Hmm diversificatie is gewoon hetzelfde als investering in index trackers?

    "Laat uw portefeuille eens controleren door bijvoorbeeld uw adviseur op een optimale rendements-risicoafweging." In praktijk: "optimale adviseur-provisie regeling"...

  11. [verwijderd] 12 februari 2010 17:46

    Rodovre, ik vind je commentaar wat al te cynisch. Je stelde "Laat uw portefeuille eens controleren door bijvoorbeeld uw adviseur op een optimale rendements-risicoafweging." In praktijk: "optimale adviseur-provisie regeling"...".

    Volgens mij is dat afhankelijk waar je zit. Ik zit bijvoorbeeld voor een deel bij Robein en die geven fondsenadvies. Ik doe hetzelf, maar denk je dat ze er belang bij hebben geld van hun beleggers te zien wegsmelten?

    Sterker nog ik belde als klant vanaf het begin soms met de oprichter van Robein en op een gegeven moment kwam de vraag aan de orde hoe ik de beste lijfrente kon krijgen. Hij zei me gewoon eerlijk soms kunnen we dat niet, maar tegen die tijd bel je me maar en zal ik wel zeggen waar je zijn moet.

    Zo kan het ook dus!

    Groet, Jonas

20 Posts
|Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.