Hoe gaan we die extra miljard mensen voeden?

op dinsdag 20 november 2018

Hoe gaan we die extra miljard mensen voeden?

Volgens de Verenigde Naties groeit de wereldbevolking van 7,6 miljard naar 8,6 miljard mensen in 2030 en zelfs naar meer dan 11 miljard in het jaar 2100. Ondanks dat het geboortecijfer per vrouw bij stijgende welvaart daalt, biedt dit niet genoeg compensatie voor het feit dat de mens gemiddeld steeds ouder wordt. Wat ik me afvraag: hoe gaan we de komende elf jaar deze extra miljard mensen voeden?

Uiteraard is deze vraag in de geschiedenis al vele malen gesteld en nog wel het meest prominent door Thomas Robert Malthus een aantal eeuwen gelden. Keer op keer waren de zorgen over onhoudbare groei van de wereldbevolking ongegrond.

Inventiviteit

De inventiviteit van de mensheid bleek simpelweg groter te zijn dan haar voorplantingssnelheid. De landbouw heeft de laatste tweehonderd jaar door een aantal technologische doorbraken een enorme productiviteitsstijging laten zien.

Die stijging wist zowel de bevolkingsgroei als de welvaart-gedreven behoefte naar meer calorieën ruimschoots bij te houden. De voedselproductie per inwoner is de laatste zestig jaar - ondanks de meer dan verdubbeling van de wereldbevolking - met bijna 1% per jaar toegenomen.

De belangrijkste doorbraken kwamen vooral van de verdere mechanisatie van de landbouw, de verbeterde irrigatie, maar vooral door meer kennis over voeding, bemesting, genetica, pesticiden en herbiciden.

Source: Wikipedia

Nu komt er de komende jaren een extra complicatie bij om onze voedselproductie op te voeren: het veranderende klimaat. De combinatie van steeds vaker voorkomende overstromingen, periodes van droogte en bosbranden leidt in de toekomst waarschijnlijk tot meer woestijnvorming en waterschaarste. Volgens het laatste IPPC rapport leidt dit tezamen met de uitdijende steden uiteindelijk tot een reductie van de beschikbare landbouwgrond.

Ik ben van mening dat de inventiviteit van de mensheid haast onuitputtelijk is, zeker als hij met zijn rug tegen de muur staat. En dat is hier zeker het geval. Dus waar kunnen de technologische oplossingen mogelijk vandaan komen? Wat mij betreft zij er drie richtingen waar we mogelijke doorbraken kunnen verwachten.

1. Verdere digitalisering

Met het steeds goedkoper digitaliseren van dna is er voor het eeuwenoude ambacht van veredelen van gewassen een nieuwe fase aangebroken. Een fase waarin sneller en goedkoper tot nieuwe gewassen kan worden gekomen die beter bestand zijn tegen minder of juist meer water. Zo wordt er bijvoorbeeld al jaren gezocht naar de ideale combinatie van Aziatische en Afrikaanse rijst, met de grotere opbrengst van de Aziatische variant, maar met juist de geringe dorst van de Afrikaanse variant.

Wellicht dat dna-onderzoek met behulp van de datacrushingmethode van kunstmatige intelligentie hier een oplossing kan bieden. Ook verdere robotisering kan de landbouwopbrengst nog verhogen: denk bijvoorbeeld aan drones die het gewas kunnen inspecteren of aan sensoren die de voedingsstoffen in de grond kunnen rapporteren.

2. De zee als akker

Als zowel de hoeveelheid drinkwater als ook landbouwgrond schaars wordt, waarom gebruiken we dan niet de zee als alternatief? De zee als akker, maar dan niet voor het vangen van wilde vis maar voor het kweken van vis en ook van groenten.

Het kweken van zoutwatervissen is tot nu toen alleen gelukt met zalm, die op grote schaal wordt gekweekt in bijvoorbeeld de Noorse fjorden, maar ook voor de kust van Schotland. Het nadeel van deze manier van zalmkweken zijn de ziektes en parasieten die door de geringe doorstroming in fjorden een hardnekkig probleem kunnen zijn.

De Noorse kweker Salmar denkt hier een oplossing voor te hebben gevonden door de gehele kwekerij te verhuizen naar zee. Met behulp van een drijvend en volledig geautomatiseerd platform hebben ze inmiddels de eerste lading kweekzalm op open zee geoogst en zijn ze bezig een tweede diepzee-installatie te bouwen.

De belangstelling voor deze nieuwe methode is groot, vooral omdat nu ook andere vissoorten mogelijk gekweekt kunnen worden en andere locaties, zoals in de Chinese zee, kunnen worden aangedaan.

Naast vis kan de zee ook uitstekend gebruikt worden voor het kweken van zeewier. Deze zeer proteïnerijke groente is in Azië al lang ingeburgerd. Het bijzondere aan zeewier is dat het ontzettend hard groeit. Mits voorzien van voldoende licht - door het kweken in ondiep water of het gebruik van Led-licht - kan zeewier wel met 60 cm per dag groeien.

Daar kan geen bloemkool tegen op! Er zijn zelfs initiatieven om zeewierkwekerijen te beginnen tussen de windmolens op zee, een ruimte waar geen boot vaart en waar, met behulp van wat draden, zeewier prima kan groeien. We moeten het dan alleen wel gaan eten.

3. Vlees zonder multiplier

Onze steeds grotere behoefte aan vlees zet nog eens extra druk op het landbouwprobleem. Voor iedere kilo rundvlees is volgens de vega website Nudge.nl maar liefst 25 kilo voer en 15.000 liter drinkwater. Wat als we deze multiplier kunnen wegnemen?

Stel dat we een technologie weten te ontwikkelen die van 1 kilo ingrediënten 1 kilo vlees kan produceren. Dat is exact wat kweekvlees of laboratoriumvlees probeert te doen. In een laboratorium kan één enkele spiervezel van bijvoorbeeld een koe worden opgekweekt tot het formaat van een biefstuk of een hamburger.

En in dit proces ontbreken de veelvouden aan voeding en water, maar ook het methaan en andere broeikasgassen die koeien uitstoten. Zo kostte de eerste kweekvleeshamburger in 2013 nog 290.000 euro, maar onderzoekers denken dat ze in de komende vijf naar een prijs van 10-20 euro per kilo kunnen komen.

Source: Nudge.nl

Het is duidelijk dat met de groeiende wereldbevolking en beperkte mogelijkheden om onze landbouwgrond uit te breiden er een nieuwe technologisch gedreven productiviteitsstijging nodig is.

Mochten kweekvlees, zeelandbouw en verdere digitalisering nu niet doorbreken, dan rest ons nog altijd de laatste strohalm. We kunnen elkaar opeten. Onze taal is er al klaar voor, want wat heeft u gisteren gegeten? Ik Chinees.

Henk Grootveld is hoofd trendsbeleggen bij Robeco, fondsmanager van het groeifonds Rolinco en trendwatcher. Deze publicatie is niet bedoeld als (individueel) beleggingsadvies noch als een uitnodiging of een aanbod effecten of andere financiële instrumenten te kopen of te verkopen. Robeco kan op ieder moment de in deze column genoemde aandelen of andere instrumenten in portefeuille hebben.Meer over Henk.

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

Uw emailadres

Ja, ik blijf graag op de hoogte van de speciale acties en aanbiedingen van IEX Media

Auteur: Henk Grootveld

Henk Grootveld is hoofd trendsbeleggen bij Robeco, fondsmanager van het groeifonds Rolinco en trendwatcher. Naast aandelenmarkten en economie heeft Grootveld een brede interesse in en schrijft hij over de impact van wetenschap en technologie op de geschiedenis. Hiervoor was hij onder andere hoofd Europese aandelen bij Robeco,...

Meer over deze auteur

Recente artikelen van Henk Grootveld

okt '19 GenZ, of de generatie die de wereld gaat redden
sep '19 Een hopelijk slaapverwekkend verhaal
jun '19 Tijdbom der obesitas

Reacties

Volgen

12 Posts

| Omlaag ↓

Ronald Engels 20 november 2018 15:10
   Ronald Engels

Lid sinds: 09 jun 2015

Laatste bezoek: 29 dec 2024

   Aanbevelingen

Ontvangen: 2623

Gegeven: 53789

   Aantal posts: 2.532
Henk Grootveld,

We zitten nu vele honderden jaren in Global Cooling Modus, conform de Milankovitch Cycles en tevens door afkoelende Zon, zonder zonnevlekken/zonneflares richting planeet aarde, enzv.

Alle komende Winters gaan aanzienlijk kouder worden en zomers normaal warm echter aanzienlijk droger op het noordelijk deel noordelijk halfrond door afkoelende noordelijk deel Atlantische Oceaan rond Groenland/Artic, enzv..

De Sahara tot 25 graden Noorderbreedte en vanaf 25 graden Zuiderbreedte en alle evenaar zones gaan aanzienlijk meer regen en flooding krijgen, de oceanen rond de evenaar blijven voldoende energie en warmte krijgen van onze zon, dus automatisch veel regenwolken vormng, enzv. De Sahara wordt zeer veel groener.

Dit betekent, dat we dus in de Sahara rond de evenaar voedsel moeten gaan produceren. Op het noordelijk deel noordelijk halfrond zal het door toenemende droogte in de zomer en toenemende koude in de winter niet meer mogelijk zijn op normale wijze te oogsten en zal men zich dus meer als ooit moeten concentreren op glas/kassen groente en tuinbouw teelt, dit tegen aanzienlijk hogere kosten.

Het zal dus zeker ook zeer belangrijk worden om goedkope snel te produceren energie te kunnen leveren aan alle volken in ontwikkeling, maar met veel prioriteit voor Africa, willen Miljoenen Afrikaners niet sterven van de honger door gebrek aan zeer goedkope simpele energie. Dit gaat met windmolens en zonnepanelen zeker niet lukken, energie leveren voor 11 miljard burgers bij 2100.

Gelukkig helpt meer CO2 in de atmosfeer het verhogen van de wereldwijde voedsel productie, dus het ziet er naar uit dat onze planeet zelfregulerend op de juiste weg is.

1
”
Quote Reageren

Niet oké
Dikke Durk 20 november 2018 15:15
   Dikke Durk

Lid sinds: 06 nov 2017

Laatste bezoek: 30 dec 2024

   Aanbevelingen

Ontvangen: 143

Gegeven: 275

   Aantal posts: 604
Goed artikel, tot en met dat deel over het vlees:

Daarvoor had je beter een artikel uit een agrarisch handboek van Wageningen kunnen gebruiken dan een website vol met pseudowetenschap om politiek ingegeven motieven te ondersteunen. Dat van de hoeveelheid water en voer benodigd voor 1 kg vlees is dan ook al een (jarenlange bekende) verkeerd getrokken conclusie omdat het alleen gebaseerd is op wat een dier tot zich neemt en geen enkele rekening houdt met wat een dier uitscheidt.

Die 8.600 l water wordt namelijk weer uitgescheiden door het dier in de vorm van waterdamp (adem), zweet, pies, slijm en bloed, waarvan het aandeel water uiteindelijk door verdamping weer opgenomen wordt in de lucht en in de vorm van regen weer wordt uitgestort als water. Het is dan ook waarschijnlijk dat van al het water dat een dier tot zich neemt het overgrote deel niet zo lang daarvoor nog deel uitmaakte van een ander dier voordat het uitgescheiden werd.

Wat betreft die 12,9 kg voer geldt hetzelfde. Niet alles aan gewas is eetbaar voor de mens of voldoet aan de kwaliteitseisen voor menselijke consumptie, en de verbouw op sommige gronden van voedselgewas voor menselijke consumptie is soms ook niet rendabel. Van dit (rest)gewas wordt veevoer gemaakt. Na inname scheidt een dier het meeste hiervan uit in de vorm van mest en als koolstof in de CO2 die het uitademend en een beetje CH4 (wat op den duur verwordt tot CO2). Die mest en CO2 zijn vervolgens weer nodig voor andere planten om te groeien. Een deel daarvan wordt het seizoen daarop weer gegeten door het dier en de cirkel is dan bijna rond. Pas als het vlees van het dier vergaat, of wordt gegeten en op zijn beurt uitgescheiden is de cirkel rond.

Bruto wordt er veel CO2 geproduceerd door de veehouderij, maar de netto productie is verwaarloosbaar vergeleken met andere sectoren. Feitelijk vindt de netto CO2 die geproduceerd wordt door de veehouderij vooral plaats door het gebruiken van fossiele brandstoffen (tractoren, transport en elektriciteit) en in het geval een veehouderij gebruik maakt van gewas dat is verbouwd op veengronden, ook door de oxidatie van veen.

--
Sorry voor de enigszins uitgebreide reactie, maar ik hoop dat bovenstaande duidelijk is. Helaas wordt deze boodschap door mij en anderen al zo lang uitgedragen, terwijl de pseudowetenschap van meat the truth e.d. wel gretig aftrek vindt onder jeugd en anders makkelijk beïnvloedbare mensen.

4
”
Quote Reageren

Niet oké
[verwijderd] 20 november 2018 15:35
   [verwijderd]

Lid sinds: 01 jan 0001

Laatste bezoek: 01 jan 0001

   Aanbevelingen

Ontvangen: 0

Gegeven: 0

   Aantal posts: 0
Dat IPPC verhaal is onbruikbaar door onvolkomenheden, kleine ijstijden worden bv niet meegenomen. Verder worden alleen de doemscenario's opgehangen. De voordelen van klimaatverandering worden geheel genegeerd. Het is de waanzin van deze periode (zal binnen afzienbare tijd blijken).
Hele stukken van de aarde die nu niet voor voedselproductie geschikt zijn worden dat door opwarming wel. De aarde heeft veel warmere perioden gekend en het leven floreerde toen. Wie geeft de mens het recht het klimaat te bepalen? Wat een onzin allemaal. Stop de bevolkingsgroei maar, beter voor alles.

2
”
Quote Reageren

Niet oké
Maurice021973 20 november 2018 16:15
   Maurice021973

Lid sinds: 22 aug 2017

Laatste bezoek: 27 dec 2024

   Aanbevelingen

Ontvangen: 243

Gegeven: 717

   Aantal posts: 1.048
Hier ook weer van die idioten die door de mens veroorzaakte klimaatverandering ontkennen en ik als nog grotere idioot die daar dan ook nog op reageert.

Mooi dat in het artikel ook kweekvlees wordt genoemd. Het is nu nog een onhaalbare kaart vanwege de grote hoeveelheden serum die nodig zijn voor het opkweken en worden opgevangen van ongeboren kalveren. Ik hoop zeer dat dat een succes wordt, dat er voor dat serum een alternatief wordt ontwikkeld, en niet alleen vanwege de grote belasting op het klimaat, maar ook vanwege het enorme dierenleed in de intensieve veehouderij waar eigenlijk al het dier uit het dier is gehaald om maar zo goedkoop mogelijk zo veel mogelijk vlees te produceren.

Ik weet dat oa Bill Gates iets van 100 miljoen in een clean meat startup heeft geïnvesteerd.

0
”
Quote Reageren

Niet oké
Dikke Durk 20 november 2018 17:13
   Dikke Durk

Lid sinds: 06 nov 2017

Laatste bezoek: 30 dec 2024

   Aanbevelingen

Ontvangen: 143

Gegeven: 275

   Aantal posts: 604
quote:
maurice73 schreef op 20 november 2018 16:15:
en niet alleen vanwege de grote belasting op het klimaat, maar ook vanwege het enorme dierenleed in de intensieve veehouderij waar eigenlijk al het dier uit het dier is gehaald om maar zo goedkoop mogelijk zo veel mogelijk vlees te produceren.
Dan koop je toch vlees wat bij een grondgebonden veehouderij vandaan komt? Doe ik ook en als iedereen dat deed was het binnen een jaar gebeurt met de bio-industrie wereldwijd. Helaas gebeurt dat niet, waardoor de gangbare veehouderij steeds meer gedwongen wordt om intensiever en grootschaliger te produceren om nog maar winst te kunnen maken onder de toenemende regeldruk.

De grootste belasting op het klimaat is en blijft menselijke overbevolking en de daarmee gepaard gaande verstedelijking, en toename van gebruik in fossiele brandstoffen en zware metalen.

1
”
Quote Reageren

Niet oké
[verwijderd] 21 november 2018 12:36
   [verwijderd]

Lid sinds: 01 jan 0001

Laatste bezoek: 01 jan 0001

   Aanbevelingen

Ontvangen: 0

Gegeven: 0

   Aantal posts: 0
quote:
Durk de baas yn it lizzende wurk schreef op 20 november 2018 15:15:
Goed artikel, tot en met dat deel over het vlees:

Daarvoor had je beter een artikel uit een agrarisch handboek van Wageningen kunnen gebruiken dan een website vol met pseudowetenschap om politiek ingegeven motieven te ondersteunen.

Leuke reactie maar waarom ga je zelf mee met die CO2 onzin? Als je je er een beetje in verdiept weet je dat dat gewoon niet kan/ niet bewezen is.

1
”
Quote Reageren

Niet oké
[verwijderd] 21 november 2018 12:39
   [verwijderd]

Lid sinds: 01 jan 0001

Laatste bezoek: 01 jan 0001

   Aanbevelingen

Ontvangen: 0

Gegeven: 0

   Aantal posts: 0
quote:
maurice73 schreef op 20 november 2018 16:15:
Hier ook weer van die idioten die door de mens veroorzaakte klimaatverandering ontkennen en ik als nog grotere idioot die daar dan ook nog op reageert.

Ik weet dat oa Bill Gates iets van 100 miljoen in een clean meat startup heeft geïnvesteerd.

Beste jongen, klimaatverandering bestaat niet maar dan moet je je er een heel klein beetje in verdiepen en niet alleen die flauwekul uit krant, radio en tv tot je nemen.

En als Bill Gates het doet dan is het goed?

Je lijkt iemand die iets ziet wat in de media gebracht wordt en het meteen voor waar aanneemt zonder erover na te denken.

2
”
Quote Reageren

Niet oké
Manofaction 22 november 2018 08:51
   Manofaction

Lid sinds: 10 jun 2013

Laatste bezoek: 30 dec 2024

   Aanbevelingen

Ontvangen: 130

Gegeven: 7

   Aantal posts: 311
quote:
ljjls schreef op 20 november 2018 15:35:
Dat IPPC verhaal is onbruikbaar door onvolkomenheden, kleine ijstijden worden bv niet meegenomen. Verder worden alleen de doemscenario's opgehangen. De voordelen van klimaatverandering worden geheel genegeerd. Het is de waanzin van deze periode (zal binnen afzienbare tijd blijken).
Hele stukken van de aarde die nu niet voor voedselproductie geschikt zijn worden dat door opwarming wel. De aarde heeft veel warmere perioden gekend en het leven floreerde toen. Wie geeft de mens het recht het klimaat te bepalen? Wat een onzin allemaal. Stop de bevolkingsgroei maar, beter voor alles.
Ik geef u grotendeels gelijk. Er komt nu juist, volgens wetenschappers die de activiteit van de zon bestuderen, een kleine ijstijd aan en de versnellende poolshift lijkt de werkelijk oorzaak van klimaatverschuiving. Maar de laatste suggestie van u onderschrijf ik niet.
De mens is een dier dat niet kan/wil delen en slechts wil profiteren van zijn omgeving, inclusief zijn eigen soort. Alle economische modellen, zoals communisme, socialisme, etc. falen telkens weer. Daarom is en blijft een steeds groeiend aantal nodig. Waarbij je de onderste laag van de demografische piramide gebruikt wordt, als nieuwe voorraad (loon)slaven cq. consumenten genoemd.
De groei stoppen lijkt logisch, maar leidt onmiddellijk tot het zichtbaar worden aan de buitenkant, van de ellendige binnenkant van de mens. Dus groei zal moeten blijven doorgaan en zal dat ook zeker doen.

1
”
Quote Reageren

Niet oké
Maurice021973 23 november 2018 09:26
   Maurice021973

Lid sinds: 22 aug 2017

Laatste bezoek: 27 dec 2024

   Aanbevelingen

Ontvangen: 243

Gegeven: 717

   Aantal posts: 1.048
quote:
hansfl schreef op 21 november 2018 12:39:
[...]

Beste jongen, klimaatverandering bestaat niet maar dan moet je je er een heel klein beetje in verdiepen en niet alleen die flauwekul uit krant, radio en tv tot je nemen.

En als Bill Gates het doet dan is het goed?

Je lijkt iemand die iets ziet wat in de media gebracht wordt en het meteen voor waar aanneemt zonder erover na te denken.

Goed in de zin van economisch goed. Je kunt niet ontkennen dat hij een behoorlijk indrukwekkende track record heeft met Microsoft. Dus het is niet onwaarschijnlijk dat hij ook op het gebied van clean meat economische kansen ziet.

"Beste jongen, klimaatverandering bestaat niet" ..... Ik kan je hier op je nummer zetten, ik kan sites met feiten noemen.... Ik wens je een goed weekend.

2
”
Quote Reageren

Niet oké
[verwijderd] 23 november 2018 11:55
   [verwijderd]

Lid sinds: 01 jan 0001

Laatste bezoek: 01 jan 0001

   Aanbevelingen

Ontvangen: 0

Gegeven: 0

   Aantal posts: 0
quote:
hansfl schreef op 21 november 2018 12:39:
[...]

Beste jongen, klimaatverandering bestaat niet maar dan moet je je er een heel klein beetje in verdiepen en niet alleen die flauwekul uit krant, radio en tv tot je nemen.

En als Bill Gates het doet dan is het goed?

Je lijkt iemand die iets ziet wat in de media gebracht wordt en het meteen voor waar aanneemt zonder erover na te denken.

Beste Hans, Ga eens in de bergen kijken en zie hoe de gletsjers gekrompen zijn.
En als de planeet kouder wordt (volgens Ronald Engels), hoe kan de zeespiegel dan gestegen zijn? En waarom ontdooien dan de toendra's in Canada en Rusland?

2
”
Quote Reageren

Niet oké
Ronald Engels 24 november 2018 22:26
   Ronald Engels

Lid sinds: 09 jun 2015

Laatste bezoek: 29 dec 2024

   Aanbevelingen

Ontvangen: 2623

Gegeven: 53789

   Aantal posts: 2.532
Australia record cold www.tropicaltidbits.com/analy...
Southern Africa cold www.tropicaltidbits.com/analy...
South America Cold www.tropicaltidbits.com/analy...

USA cold last week November www.tropicaltidbits.com/analy...

Bitterly Cold Thanksgiving, Black Friday Will Be Among the Coldest on Record in Parts of the Northeast

0
”
Quote Reageren

Niet oké
Woudsehoeve 28 november 2018 11:50
   Woudsehoeve

Lid sinds: 14 mrt 2006

Laatste bezoek: 30 dec 2024

   Aanbevelingen

Ontvangen: 85

Gegeven: 97

   Aantal posts: 340
quote:
hansfl schreef op 21 november 2018 12:39:
[...]

Beste jongen, klimaatverandering bestaat niet maar dan moet je je er een heel klein beetje in verdiepen en niet alleen die flauwekul uit krant, radio en tv tot je nemen.

Je lijkt iemand die iets ziet wat in de media gebracht wordt en het meteen voor waar aanneemt zonder erover na te denken.

De stupiditeit ten top "klimaatverandering bestaat niet""heb je onder een steen geleefd? Ga jezelf schamen. Lees eens publicaties die hun bronnen verantwoorden, niet van die publiciteits-geile losers. Hebben we er in Nederland ook een paar van.

"What if the climate change is a hoax, and we create a better world for nothing?"

Maar het groeien van veel plantaardig voedsel is simpel:
"Groente flats"
- Hermetisch gesloten ruimten.
- Vele lagen groente,
- Belicht met LED, precies de juiste golflengte voor het gewenste resultaat,
- Water met kunstmest wordt gerecycled (af en toe van beide wat toevoegen)
- geen pesticiden of herbiciden, want er kan niks bij komen.

Resultaat: Extreem Schone, veilige groente, (wassen is niet nodig) het hele jaar door met een minimum aan energie, (kunst)mest en geen gifstoffen. Minimale CO2 of andere klimmaat beïnvloedende stoffen, geen milieu vervuiling.

Ik eet groente uit mijn eigen tuin en schapenvlees van eigen land. maar dat kan niet iedereen.

0
”
Quote Reageren

Niet oké

12 Posts

|Omhoog ↑

Aantal posts per pagina:

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.