Overdiversificatie: Weg gratis lunch

Diversificatie wordt gezien als de laatste 'gratis lunch' op de financiële markten. Omdat koersen niet altijd in dezelfde richting bewegen, kan een belegger door middel van spreiding zijn risico's beperken. Maar wat zijn de kosten van overdiversificatie? 

Portefeuille van...

In onze magazinerubriek Portefeuille van hebben we afgelopen jaar tientallen lezersportefeuilles de revue laten passeren. Over het algemeen ligt het zwaartepunt op Nederland en niet zelden slechts een paar bedrijven of sectoren. De Moderne Portefeuille Theorie - afgeleid van de inzichten van Harry Markowitz - leert dat het verstandiger is om meer te spreiden. Onder aanname dat financiële markten efficiënt zijn, kan zelfs beredeneerd worden dat de marktportefeuille de meest optimale is. 

Dit verklaart meteen de populariteit van passief beleggen. De markt heeft toch altijd gelijk, dus koop een indextracker met lage kosten. Actieve beleggers zijn er daarentegen op uit de markt te verslaan. Er zijn inefficiënties, niet alle informatie is in de koersen verwerkt en markten kunnen enorm overdrijven. Kortom, het loont je te informeren - bijvoorbeeld met een abonnement op IEX Premium. Deze beleggers speuren de markt af op zoek naar onontdekte parels, terwijl ze proberen rotte appels te mijden. 

Indexknuffelaars

Echter, met de omvang van een lezersportefeuille neemt vaak ook het aantal posities toe. Als dit tot in het extreme wordt getrokken, eindigt de belegger met zijn eigen indexfonds. Als het moeilijker wordt om alles bij te houden, groeit verder de verleiding om het beheer (deels) uit te besteden. Passieve en actieve beleggingsfondsen worden toegevoegd. Met fondsen uit de eerste categorie schuif je per definitie op richting de index. En ook een deel van de tweede categorie bestaat uit 'indexknuffelaars', zoals onderzoeksbureau Morningstar ontmaskerde. 

Eerder onderzoek toonde al aan dat eigenlijk alleen fondsen met de hoogste afwijking van de index (active share) de hogere kosten die ze in rekening brengen rechtvaardigen. Aan de ene kant is het wiskundige logica dat de combinatie van grote aantallen van deze fondsen, het active share van het geheel drukt. Aan de andere kant kan het de neerwaartse risico's juist vergroten als ze een vergelijkbare tilt hebben, bijvoorbeeld naar smallcaps of emerging markets. 

Een dure lunch

Een nieuwe studie naar de prestaties van pensioenfondsen, dit jaar gepubliceerd in Financial Analysts Journal, laat zien dat veel institutionele beleggers neigen naar overdiversificatie. Het inhuren van tientallen externe managers - zelfs die met een hoge active share - leidt dan al snel tot een duur indexfonds. 

Als particuliere belegger kunt u hier lering uit trekken. Baken het speelveld af waarin u verwacht outperformance te kunnen behalen. Overweegt u hier buiten te beleggen, steek dan tijd in het selecteren van niet meer dan een paar fondsen met geringe overlap en hou een oogje op de rendementen na kosten. Anders kan diversificatie op termijn een nogal dure lunch worden.