Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
IEX 25 jaar desktop iconMarkt Monitor

Het afscheid van de euro en van mij

Waarom is de euro onhoudbaar?

Dit is de laatste column van Sassen van Elsloo hier op IEX. Dank je Alexander voor de prettige samenwerking en je heldere columns van de afgelopen jaren! Het ga je goed.

Redactie IEX


Vooraleer ik aan mijn verhaal begin, wil ik u bedanken voor het lezen en becommentariëren van mijn columns hier op IEX. Tevens wil ik IEX bedanken voor de mooie samenwerking. Het waren bewogen beursjaren met vele interessante ontwikkelingen.

Echter, de tijd is gekomen dat IEX en ik afscheid van elkaar nemen. Een recent opgestart project vergt steeds meer tijd en binnenkort komt er ook nog een ander project bij; iets wat ik mijn volgers eind deze maand hoop te kunnen mededelen.

Ik ben dus nog steeds te volgen op Facebook en Twitter en op de andere websites. Ik wens jullie allen in ieder geval alvast prettige feestdagen en succes met het aankomende nieuwe beursjaar. Het ga u goed!

De èchte vragen

Het antwoord op de vraag of de euro houdbaar is, weet ik al; dat is namelijk nee (duhuh). Er zijn echter twee verdomd moeilijke vragen naar aanleiding van voornoemde conclusie: wanneer en hoe. Maar voordat ik daar over ga uitweiden, nogmaals een korte recap van waarom de euro onhoudbaar is.

Euro gedoemd

Een gezamenlijke munt voeren kan alleen goed geschieden als de leden niet te verschillend zijn. Er moet namelijk hetzelfde gedacht worden over cruciale zaken zoals flexibilisering, mobiliteit van kapitaal en arbeid, regulering, juridische kaders, pensioenen, monetair beleid, internationale handel, milieuwetgeving, en zo verder.

Die zijn verre van uniform in de eurozone; verschillen in cultuur, taal, geografische ligging, industriële compositie, demografie, en zo verder spelen hier een dominante rol. Iets wat nog steeds het geval is en, door de onmogelijkheid van snelle significante verandering hierin, ook altijd zo zal blijven.

One-size-fits-none

Cultuur, taal en demografie laten zich niet snel veranderen. Geografische ligging (denk aan aanwezigheid van grondstoffen, zeehavens, bergen et cetera) bepaalt vele van voornoemde factoren en dus ook de economische cycli.

Iedere fase van een cyclus vraagt om een ander beleid, maar bij het voeren van een eenheidsmunt, is er maar één beleid. Monetair is er maar één beleid dat bepaald wordt door de ECB en economisch door de vele EU/EMU-verdragen (waaronder het Verdrag van Maastricht).

Echter, deze unificatiemaatregelen zorgen er juist voor de eurolidstaten uit elkaar groeien in plaats van naar elkaar toe. Immers, one-size-fits-all-beleid op verschillende leden geeft per definitie verschillende uitkomsten.

Transferunie

Doordat de onderliggende fundamentele verschillen continu worden genegeerd, worden de economische verschillen tussen de verschillende lidstaten alsmaar groter. De oplossing die de europolitici hebben bedacht is om dan ex post de verschillen weg te werken. Dit betekent dat geld van Noord naar Zuid gaat.

Iets wat het electoraat in het Noorden steeds meer begint te storen, wat duidelijk te merken is aan de populariteit van EU-kritische politieke partijen.

In het Zuiden is het electoraat nou ook niet bepaald blij met de gang van zaken, want de hulppakketten van het Noorden worden alleen gegeven als zij allerlei beleidsmaatregelen nemen die het Noorden wenselijk acht.

Het Zuiden kampt in hun ogen daardoor met record hoogte in werkeloosheid, met name onder de jeugd, terwijl allerlei sociale voorzieningen worden geschrapt. Armoede is flink toegenomen en de ruimte voor nog meer opofferingen is daardoor uiterst gering.

Hogedrukpan

De politieke spanningen in de eurozone (en de EU) zijn dus flink opgelopen en een einde is nog niet in zicht. Sterker nog, door voornoemde fundamentele verschillen tussen de lidstaten, zal de spanning in een opwaartse trend blijven doordat de euro stelselmatig verschillende uitkomsten (divergentie) zal blijven genereren.

“You can check out, but you can never leave”

Nu moet ik bekennen dat vele maatregelen die genomen zijn door de EU/EMU-lidstaten sinds 2008 stukken verder gaan dan ik ooit gedacht had. Die verbazing geldt ook voor Axel Weber en Jürgen Stark, just to name a few, want de grote stok achter de deur, het Duitse Constitutionele Hof, bleek geen stok maar een overkookte spaghettisliert.

De genomen maatregelen, met name die betreffende verdere integratie, hebben vooral de kosten van het uiteenvallen van de euro verhoogd en de voordelen van de euro verminderd.

Deze maatregelen hebben dus fundamenteel niets opgelost en zorgen dus alleen voor uitstel in plaats van afstel door de lidstaten gevangen te houden in een soort Hotel California.

Domino

De euro is dus onhoudbaar, maar wanneer die zal vallen is zowat onmogelijk te bepalen.

  • Zal het de Italiaanse bankencrisis zijn?
  • Of de implosie van Griekenland?
  • Of juist de redding van Griekenland waardoor het politieke landschap in het Noorden compleet verandert?
  • Het succes van (een eventuele!) Brexit?
  • Of de rancuneuze behandeling van het VK door de EU?
  • Nexit?
  • Een terroristische aanslag?
  • Immigratie?
  • Faillissement van Deutsche Bank?
  • Turkije?
  • Uiteenvallen van Spanje en of de reactie daarop (Catalonië)?

Tekenen

Feit is in ieder geval dat het EU/EMU-jongetje op een gegeven moment tien vingers in de eurodijk heeft en dat het elfde gaatje niet meer te dichten valt. Dit terwijl de waterstand achter deze dijk maar blijft stijgen.

Iemand die bereid is drie stappen terug te zetten en zijn emoties uit te schakelen en te kijken naar de symptomen zal het zien.

Brexit, Front National, Wilders, AfD, Oekraïne referendum, EU-referendum, Italië referendum, ECB-gegoochel (opkopen van schulden, drukken van rentes en in stand houden van zwakke bedrijven), oplopende schulden, voortdurende lage economische groei voor de gehele eurozone en de grote verschillen tussen de lidstaten, ... en zo verder, vormen een niet te ontkennen trend.

De Pechtoldtactiek

De EU-politici zien deze onvrede en weten dat niets doen geen optie is, maar een stap terug (zeg euro dumpen en EU terugschroeven tot een soort EEG), dat weigeren ze (dit zou immers hun bestaansrecht ontnemen). Zij kiezen dus voor de vlucht voorwaarts.

De onvrede bij de kiezer zal hierdoor juist nog sneller toenemen.

La fin

Wanneer en hoe het kookpunt precies bereikt gaat worden weet ik niet, maar iedereen die bereid is te kijken naar de symptomen en de dieper liggende oorzaken, weet dat onze eenheidsmunt onhoudbaar is. De euro zit in een vicieuze cirkel, een death spiral, en racet haar einde tegemoet.

 


Alexander Sassen van Elsloo is directeur van Sassen Research & Consultancy Company. Deze onderneming verleent een divers scala aan financiële diensten aan particuliere en professionele cliënten. De gepubliceerde analyses zijn bedoeld als achtergrondinformatie over de financiële markten en vormen geen beleggingsadvies of aanbeveling tot het doen van transacties. Sassen Research en Alexander Sassen van Elsloo aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele onvolledigheid, onjuistheid of gevolgen van informatie die in de analyses wordt weergegeven. In de columns kunnen bepaalde beleggingsproducten aan bod komen zoals turbo’s, opties en dergelijke. De beloning van Sassen Research en van Alexander Sassen van Elsloo staat niet in relatie tot de standpunten in deze publicatie. Raadpleeg meerdere bronnen en neem zelf beslissingen. Sassen van Elsloo is ook te volgen op Twitter: @sassenvanelsloo. Vragen en opmerkingen kunt u kwijt op info@sassenresearch.nl

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

 
Alexander Sassen van Elsloo

Auteur:

Alexander Sassen van Elsloo is directeur van Sassen Research & Consultancy Company. Voorheen was hij head of research bij Hobart Capital Markets in Londen en deed hij aandelen- en hedgefundsales bij onder andere SNS Securities en Rabo Securities. Sassen van Elsloo is ook te volgen op Twitter: @sassenvanelsloo. Sassen van E...

Recente artikelen van Alexander Sassen van Elsloo

  1. Het afscheid van de euro en van mij
  2. Obligatiefeest voorbij
  3. "ETF’s leiden tot crowded trades"

Reacties

40 Posts
Pagina: 1 2 »» | Laatste | Omlaag ↓
  1. [verwijderd] 8 december 2016 10:12
    Dartyharry, dank voor je woorden. Re tweets, dat is idd een vervelende. De column die ik schrijf gaan via hootsuite eruit en worden herhaald (met iets andere titels). Zoals je weet is twitter net zoiets als een koersen tape; als je even niet kijkt dan mis je het fonds waar je de koers v wilde weten. Daarom wordt er iets van 10x herhaald wat erg vervelend is voor de oplettende volger. Hoop in 2017 een semi-oplossing te hebben door meer via tradeidee account te laten lopen. Cheers
  2. [verwijderd] 8 december 2016 10:35
    De euro in een death spiral haar einde tegemoet rennend?

    De tekenen en symptomen die je noemt zijn inderdaad veel zeggend en duidelijk wijzend in de richting van desintegratie.

    Maar wat mij betreft, is de euro ook slechts 1 van de symptomen.

    De dieperliggende oorzaak? Het grote onbenul van de mensheid waar het in het leven om gaat, wie wij zijn en wat we hier komen doen.

    Zolang wij en onze leiders hieromtrent compleet de weg kwijt zijn, kan het niet anders dan dat we om ons heen overduidelijk de symptomen zien:
    oorlogen, armoede, excessieve weelde, vervuiling, uitputting, conflicten, manipulatie, groeiende schuldenbergen, centralebanken-gegoochel, onzin vereringen, misleidingen etc.

    Maar ja, de mensheid gaat al lange tijd hieronder gebukt dus des al niet te min, gewoon doorademen en het beste er van zien te maken. Het ga eenieder goed.
  3. kolenboer 8 december 2016 11:13
    quote:

    Hendrik van Enschede schreef op 8 december 2016 10:53:

    Ook ik Alexander denk dat het europroject gedoemd is te mislukken maar de vraag die ik me dan stel is hóe me financieel voor te bereiden op het uiteenvallen.
    Wat zullen de beurzen doen...?

    Eerst dalen en dan als een raket stijgen natuurlijk, de euro heeft nog helemaal geen groei gerealiseerd, alleen ellende.
  4. info_124 8 december 2016 13:22
    Geld heeft verschillende functies: betaalmiddel, ruilmiddel, rekeneenheid v waarde, oppotmiddel enz.
    Uit eigen ervaring ken ik twee totaal verschillende landen (economieën) waar echter de US$ uitstekend al jaren als "geld" functioneert: USA en Cambodia. Sorry, maar als er nu twee landen totaal anders zijn, dat hier wel.
    Uw verhaal baseert zich op één bepaalde functie: koopkracht gebaseerd economische krachtsverhoudingen in een land. Nah, dat kon wel eens de factor zijn, die men moet laten vallen. Wederom een economische wijsheid die valt, net als bijv negatieve rente op gestald geld of zelfs negatieve hypotheekrente.
    Overigens: vaak herinner ik me een antwoord van een Prof aan de UVA na 13 colleges over internationale betrekkingen, lees valuta, nadat de US$ van Hfl 3,- naar 3,80 geklommen was: "voor de koers van de US$ tov de Europese valuta's moet u niet op de faculteit Economie zijn, doch die van Psychologie"
  5. k2es 8 december 2016 14:17
    Vele staten en bewoners van de de USA zijn ook zeer verschillend, enkele staten zijn eigenlijk praktisch failliet. New York sponsort het armere zuiden. En toch blijft de dollar al eeuwen bestaan! Kortom ik zie geen echte reden om weer terug te gaan naar de gulden etc. en dat hopeloze en dure geldwisselen als je van Nederland naar België of Duitsland gaat en dan weer bij de volgende grensovergang weer. Dat is volkomen achterhaald. Dan kunnen we beter maar de USD nemen als valuta, indien de euro zou worden opgeheven, de USD wordt in vrijwel de hele wereld gebruikt en geaccepteerd en is de referentie.
  6. [verwijderd] 8 december 2016 14:24
    @k2es De verschillen tussen de Amerikaanse staten zijn van een veel andere orde. Niet te vergelijken met Ned-Griekenland. Verder geeft u het zelf al aan, ook in de VS ondervinden staten last van hun eenheidsmunt. Echter zijn daar de OCA vereisten meer aanwezig dan in de EMU. Geld wisselen is verder geen argument, want met pinpas is dat tegenwoordig zeer goed te doen en staat in tot geen enkele vergelijking met de schade die de euro nu veroorzaakt.
  7. [verwijderd] 8 december 2016 14:47
    Onze gemeenschappelijke munt brengt de sterke economieën (Duitsland, Nederland ed) enorme groei en welvaart. Op hetzelfde moment kunnen de zwakke broeders (Griekenland, Italië, Frankrijk etc) economisch niet functioneren de voor hen veel te sterke munt.

    Binnen een land zijn er ook economisch sterkere en zwakkere regio's. Daar is het gebruikelijk dat de armere gebieden op allerlei manieren ondersteund door de rijkere, door middel van investeringen, subsidies, toeslagen etc. Politiek gezien wonen daar immer ook kiezers...

    In Europa stuit datzelfde principe op steeds meer verzet. De kiezers in de rijke landen verzetten zich steeds krachtiger tegen de "herverdeling" van de welvaart die onvermijdelijk is geworden door het krampachtig vasthouden aan de euro.

    Uiteindelijk zal de euro sneuvelen door de "rijke" landen; zij zullen op enig moment hun eigen, nieuwe munt introduceren. De overblijvende landen zullen in eerste instantie verder gaan met de euro, die dan een zuid-europese munt zal worden ("zeuro").
  8. [verwijderd] 8 december 2016 14:58
    @ouwerot. zie comment die K2es gaf. Veel van de OCA vereisten daar meer aanwezig maar ook daar zijn sommige staten dus gevangen in armoede. Eigen munt zou (ligt ook aan beleid) een boel verlichting kunnen geven. Dus VS is oog geen stellar case, maar daar is genoeg lijm vooralsnog om de boel bij elkaar te houden. Dat zie ik in de EMU niet.
  9. Huppeldepepup 8 december 2016 16:43
    Alex, wel eens van de VS gehoord? Wel eens gezien hoe veel de verschillende staten daar van elkaar verschillen? In cultuur, stand van de economie, industriële ontwikkeling, politieke voorkeuren, houding t.o.v. het buitenland, etc. Dat was 100 jaar geleden nog veel erger. Toch lukt het om 1 munt te hebben.
    Verschillen zullen altijd bestaan maar wel vager worden, net als de grenzen. Als je alleen in het hier en nu denkt, dan was je 150 jaar geleden één van diegenen geweest, die dacht dat vliegen onmogelijk was.
    Ik ben met je eens dat de euro niet de schoonheidsprijs verdient. Maar ik sta er wel voor open, dat dat over 25 jaar wel eens heel anders zou kunnen zijn. Gewoon.. omdat het wel moet. Al die landjes in Europa zijn te klein om te ontkomen aan vergaande samenwerking.
  10. [verwijderd] 8 december 2016 17:02
    het beste ermee, was vrijwel altijd goed te lezen. het zijn niet de verschillen maar eerder, denk ik, de alpha-mannetjes die aan het roer willen staan en denken te kunnen varen zonder vaardiploma. uitbreiden vrijwel zonder grensbewaking, moet toch kunnen? eisen stellen aan schildersvakdiploma's en vervolgens mag iedereen uit de eu hier het schildersvak uitoefenen: bevorderen van beundehaas. over beleggen hoor je niemand want wie dat verkeerd doet....
40 Posts
Pagina: 1 2 »» | Laatste |Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.