Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
IEX 25 jaar
Uitgebreid zoeken

Beurscodes, betekenis en hulp bij zoeken

Europa

AEX
Euronext Amsterdam
BRU
Euronext Brussels
PSE
Euronext Paris
LIS
Euronext Lissabon
CHX
CBOE Europe, grote(re) EU aandelen
NAV
Investment Funds (NAV)

Noord-Amerika

NYS
New York Stock Exchange
OTC
CBOE BZX Exchange (US)
TSE
Toronto Stock Exchange

Kunt u een instrument niet vinden?

Zoek dan via de zogenaamde ISIN code. Elk instrument, aandeel etc. heeft een unieke code.

Kies vervolgens - wanneer er meerdere resultaten zijn - de notering op de beurs van uw keuze.

Waar vind ik die ISIN code?

Google de naam van het instrument, aandeel etc. met de toevoeging 'ISIN'.

Als zoeken op ISIN code geen resultaten oplevert hebben wij het instrument of aandeel niet in onze koersendatabase.

desktop iconMarkt Monitor
Markt vandaag Koersen Forum Premium IEX Expert
Home  /   Artikelen   /   Grenzen aan de staatsschuld

Grenzen aan de staatsschuld

Marcel Tak
op
Views: 4.533
Categorie: Column

Het lijkt een overbodig rapport. Het Centraal Planbureau (CPB) publiceerde afgelopen woensdag een policy brief over de macro-economische effecten van de staatsschuld. Het CPB stelt dat een te hoge staatsschuld slecht is voor de economische groei. Een conclusie die in de categorie wereldschokkend geen prominente plaats zal innemen. Ook de titel en ondertitel van het rapport vlammen niet. "Naar een prudent niveau van de staatsschuld" ademt een hoog ambtelijke sfeer uit, waardoor de lust kennis te nemen van het stuk sterk wordt gereduceerd.

De omslag meldt voorts "Tijdelijk extra schuld na schok verstandig". Alsof een oplopend tekort na een schok een bewuste beleidsoptie zou zijn. Als dat het geval is, is er ook geen sprake van een schok. Met de tweede ondertitel, "Schuldverlaging op termijn is gewenst", kan de potentiële lezer helemaal niets. Een stelling is pas zinvol als het omgekeerde ook waar kan zijn. "Schuldverlaging op termijn is ongewenst", zal niemand voor zijn rekening nemen. Het CBP slaat de plank op de voorpagina dus mis.

Om dat in de volgende 22 pagina's goed te maken, voeg ik er snel aan toe. Het beleidsrapport is een makkelijk leesbaar stuk, waarin duidelijk wordt uitgelegd en beargumenteerd dat een te hoge staatsschuld niet alleen politiek ongewenst kan zijn. Daarover kun je immers van mening verschillen. Maar ook, of beter, juist economisch gezien zijn er veel redenen de schuld in toom te houden. Dat staat in het rapport helder aangegeven. Toch heb ik een paar kritische noten te kraken.

Inflatie en deflatie
Een ongemakkelijk punt vind ik dat een deel van de argumentatie voor een lage(re) schuld wordt gegeven door te wijzen op de hoge rente bij oplopende tekorten, zoals blijkt uit verschillende studies. Maar kijk ik naar Japan, dan zien we een staatsschuld die is opgelopen tot ruim 240% van het bruto binnenlands product (BBP). De rente is er echter lager dan ooit. Niet zomaar voor een paar jaar, maar decennia lang. Ik denk dat inflatie en deflatie (verwachtingen) een directer en groter effect op de rente hebben.

Ik denk dat de gevonden relatie tussen schuld en rente met name landen betreft met schuld in vreemde valuta. Dat is in de EU in zekere zin ook het geval, aangezien de euro voor elk land afzonderlijk als vreemde valuta kan worden gezien. Met eurobonds, daar zijn ze weer, zal de positieve correlatie tussen de hoogte van de staatsschuld en de rente aanzienlijk minder zijn. Vanuit financieel-economische perspectief pleit dit voor de uitgifte van Europese obligaties. Hoewel andere van mening kunnen zijn door de beperking van dit rente-schuldmechanisme juist geen eurobonds moeten worden uitgegeven.

Ik heb nog wat andere bedenkingen bij het rapport. Onder het kopje "De positieve kant van de schuld", geeft het CPB aan dat in het verleden economische schokken met schuld zijn opgevangen. Deze stelling is dubieus. Dat tijdelijke overheidtekorten als vangnet dienen, kan zeker als positief worden gezien. Maar het is beslist niet vanzelfsprekend dat uit een dergelijk beleid structureel schuld moet voortvloeien, en al helemaal niet dat dit als positief moet worden gekwalificeerd. Integendeel, veel van deze stimuleringsmaatregelen vinden in de consumptieve sfeer plaats en behoren op lange termijn helemaal niet tot een hogere schuld te leiden.

Het moet niet gekker worden
Ook het uit een IMF-studie aangehaalde argument dat overheidsobligaties, als de materiële verschijningsvorm van schuld, goed zijn voor het functioneren van de financiële markten, vind ik (te) ver gezocht. Een samenleving kan heel goed zonder overheidsobligaties functioneren. Zonder overheidsschuld zullen in de private sector minder grote overschotten zijn, zodat de behoefte aan veilige obligaties veel minder aanwezig is.

Overheidsschuld is volgens het CPB zo belangrijk dat, bij afwezigheid van tekorten, via overheidsinvesteringsfondsen (kunstmatig) schuld gecreëerd zou moeten worden. Hier verslikt het planbureau zich helemaal in de poging iets goeds ten aanzien van staatsschuld te debiteren. Met geleend geld een beleggingspot creëren die door de overheid beheerd wordt. Het moet niet gekker worden! Overheidsschuld is geen zegen voor een samenleving. Op zijn best kun je stellen dat het een noodzakelijk kwaad is, en alleen te verdedigen voor zover het maatschappelijke investeringen betreft. Deze zogenaamde gulden financieringsregel wordt helaas al decennia met de voeten getreden.

Ondanks deze kritiekpunten verdient het CPB waardering dat het met een duidelijke boodschap komt: er zitten grenzen aan de staatsschuld! Dat zou wat mij betreft een meer aansprekende titel voor het rapport zijn.

Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

 
Marcel Tak

Auteur:

Marcel Tak is dé special product-specialist van IEX en IEXProfs, maar schrijft ook graag over rente, obligatiemarkt en toezicht als hij zich daartoe geroepen voelt. "De financiële sector is in belangrijke mate bezig met het verplaatsen van lucht. De werkelijke toegevoegd waarde is beperkt. In mijn columns wil ik r...

Recente artikelen van Marcel Tak

  1. Van pindakaas tot bitcoin
  2. AFM: Meer verbiedend dan bindend
  3. Turbo: hoge hefboom in de ban?

Reacties

Volgen
17 Posts
| Omlaag ↓
  1. [verwijderd] 6 juni 2013 13:14
    Okay Marcel, Boeiend te zien hoe jij het gewicht van de CPB-bespiegeling tot een gepaste dimensie - marktconform - weet te vertalen.

    Er zijn zoveel landen waarvoor Nederland zelfs nú nog een gidsland is. Japan heeft Nederland met een staatsschuld van 240% immers 'glansrijk' overtroefd.

    Onverminderd stug dient ons logge- en ambtelijkeinstituut in Brussel toch haar eisen te blijven stellen t.b.v. Europese geloofwaardigheid & draagvlak. Het is immers evident dat zelfs mevrouw Merkel's macht op enig moment plots zou kunnen marginaliseren... Het valt voorlopig wel mee met onze crises. Alles blijft relatief. Beter die Nobelprijs voor de vrede dan een 3e W.O.
  3. forum rang 4 theo1 6 juni 2013 14:40
    Het enige prudente schuldniveau is 0. Japan heeft misschien een lage rente, en dat is de enige reden dat de Japanse staat niet hartstikke failliet is, maar het lijkt me niet echt een situatie om naar te streven.

    De staat (en dat geldt al helemaal voor de EU) moet eens kappen met geld te verkwisten. Dan kom je al een heel eind.
  4. Erik.S 6 juni 2013 14:59
    Marcel,

    Ik lees wat anders in dit stuk van het CPB:

    Dat de regring met het huidige stringent bezuinigingsbeleid (lastenverzwaring en bezuinigingen) de economie om zeep aan het helpen is. Het is mooi verpakt maar dat is de boodschap

    Het CPB pleit voor het loslaten van de 3% euronorm van het finacieringstekort en wijst er gelijktijdig op dat een staatsschuld van 60% van het nationaal produkt geen invloed heeft op het renteniveau van de staatsschuld.

    Lees het nog eens vanuit die optiek

    Rene

  5. forum rang 4 theo1 6 juni 2013 16:00
    Maar Erik, de staatsschuld is veel hoger dan 60%. Hoe kun je dat rijmen met het loslaten van de tekortdoelstelling (is nog steeds een tekort) van 3%? En dat in een recessie? Dan stijgt de staatsschuld zolang als die situatie duurt met 3% (begrotingstekort) plus de krimp. En hij is al ruim boven de 60%.
  8. Kladeradatsch 6 juni 2013 20:47
    Bert, anticyclisch overheidsbeleid werkt niet, dat heeft de geschiedenis wel geleerd. In tijden van crisis kan het werken, maar in tijden van voorspoed blijkt de politiek keer op keer niet in staat om juist terug te treden en de uitgaven te beperken. Het is een leuke theorie, maar gespeend van elk realiteitsbesef.
  11. [verwijderd] 7 juni 2013 07:53
    schuldencrisis,

    de grenzen zijn verlegd
    naar de boorden van de EU zone........t/tm Letland
    Es gibt keine grenze Mehr...........................

    Ondertussen staan de grenzen open voor nwe EU Burgers:
    Buitenlanders Koop 250K Hongaarse obligatie voor Hongaars paspoort
    Chinees/Rus Arabier Koop huis in Spanje > 160K voor vestingsvergunning van Spaanse Overheid
  13. [verwijderd] 7 juni 2013 10:40
    Het wijzen naar andere landen met een hogere staatsschuld om onze eigen staatsschuld aanvaardbaar te verklaren kun je eigenlijk alleen van politici verwachten. Waarom sprong ik van de Martinitoren ? Omdat zij van de Eifeltoren sprongen. Schuld kan/moet om een investering te financieren. Welk kamerlid weet het verschil tussen investeren en potverteren ? Wanneer was er nog een pot ? In de gouden eeuw ? Laten we eens beginnen in de publiciteit steeds het absolute bedrag van 430 miljard plus 200 miljard garanties te noemen ipv het percentage van het BNP. Dan snappen alle Jannen en Jantines met de Pet misschien ook wat er aan de hand is. Ook wat het betekent als de rente bijv. weer 6 % is. Wie weet gaan ze dan anders stemmen hoewel ik niet zou weten op wie. Ons systeem van democratiseren is blijkbaar een synoniem van potverteren. Tot dat de wal het schip keert.
  14. [verwijderd] 7 juni 2013 12:16
    Gisteren was ergens te lezen dat er 60.000 ambtenaren met pensioen gaan.
    En dat er dan nog 'maar' 1 miljoen over zijn.

    We hebben 16 miljoen mensen, waarvan 50% in de werkbare leeftijd.
    De overblijvende 8 miljoen hebben deels een uitkering, velen werken parttime.

    Een flink gedeelte van de overblijvende banen is ex-overheid (KPN, KLM, NS, UWV) en semioverheid zoals zorg en woninghuur.

    Conclusie/stelling: de overheid heeft een hele dikke vinger (arm) in de pap als het om loonkosten gaat. Je weet dus waar je kunt beginnen met bezuinigen.
    En wees niet bang dat de ambtenaren daarom weglopen. Er blijft veel marge tussen het ergens anders beter kunnen krijgen en wat de overheid biedt.
    Het bedrijfsleven zal de overheid volgen: ook ambtenaren profiteren van lagere loonkosten.
    Uiteindelijk voordeel is dat NL op de wereldmarkt concurrerender wordt en dat levert werk op.
  16. [verwijderd] 9 juni 2013 13:57
    Beste Marcel,

    erg off topic, maar wat vind je van deze twee perpetuals van Banco Santander? Is dat iets?

    XS0202774245 Perpetual met vaste coupon van 5,75%, noteert rond de 90%

    XS0202197694 Perpetual met variabele coupon o.b.v. 10-jaars EUR CMS rate (rond de 1,8% momenteel), noteert ergens tussen de 50% en 60%.

    Ik zit bescheiden in beide, Banco Santander lijkt me een sterke bank. Banco Santander gebruikt overigens voor perpetuals, net als andere Spaanse banken, de misleidende term "preferent" om perpetual aan te duiden. Enig vrees die ik heb is dat met regelgeving opeens dit soort investeringen ook een haircut zouden kunnen krijgen. Zou eigenlijk niet mogen, maar alles is mogelijk lijkt me met het huidige red-de-banken-beleid.

    Is het iets voor je 10 van Tak portefeuille? Hou zou de bankenunie perpetuals van banken kunnen beïnvloeden?

    Info over beide is te downloaden op www.santander.com/csgs/Satellite?page...
  17. johjoh 10 juni 2013 01:51
    Met een overheid die niet openbaar maakt dat de lage of zelfs negatieve rente op onze uit te geven
    staatsobligaties niet te danken is aan de NL economie maar vooral aan de hoge en nu lager wordende
    rente van Zuid Europese landen zoals Italie en Spanje en de illusie dat onze economie gelijkwaardig is
    aan de Duitse word wederom de zwarte piet voor de problemen in Europa naar Zuid Europa doorgespeeld
    terwijl de Noord Europese banken incl. de Franse uit de wind gehouden worden.
17 Posts
|Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.

Onderwerpen:

Laatste beursnieuws

  1. Rustige week in het verschiet door Thanksgiving
  2. Defensieve aandelen afgelopen week in trek op Damrak
  3. AEX herstelt ondanks geopolitieke spanningen
  4. Bank of America kleiner in Besi
  5. Trump wil hedgefondsmanager Bessent op Financien
  6. Weekoverzicht: Putin-trade, luxe-leed, Fugro-fun en bitcoin-blijheid
  7. Beursupdate: AEX op Wall Street
  8. Wall Street met record voor Dow het weekend in
  9. Olieprijzen verder omhoog
  10. Amazon investeert opnieuw miljarden in AI-startup Anthropic

IEX Premium: Meest gelezen

  1. Premium

    Analyse en Advies

    ASML stelt beleggers gerust
  2. Premium

    Analyse en Advies

    Knaus Tabbert is zijn geloofwaardigheid kwijt
  3. Premium

    Tip van de Maand

    IEX Tip van de Maand: onmisbare chiptoeleverancier met een Hollands tintje
  4. Premium

    Analyse en Advies

    Gifbeker voor aandeelhouders Ebusco nog niet geheel leeg
  5. Premium

    Analyse en Advies

    Just Eat Takeaway: werk in uitvoering