Philips-obligatie met geheugen

Nieuw op IEX: Gijsbrecht van Dommelen van Vladeracken Vermogensbeheer. Hij gaat hier op IEX regelmatig schrijven over obligaties en aanverwante financiële producten. 

Welkom Gijsbrecht

Redactie IEX

De transformatie van Philip Medical lijkt met de beursgang van Philips Lighting en de verkoop van Philips Lumileds afgerond te zijn. Van een elektronicaconglomeraat is het bedrijf omgevormd tot een specialist op het gebied van medische technologie.

Uit de grafiek komt een technisch koopsignaal naar voren, maar niet iedereen is geïnteresseerd in aandelen als belegging. Daarom wil ik u graag wijzen op de Memory Coupon Note uitgegeven door BNP Paribas met als onderliggende waarde het aandeel Philips.

Een memory coupon note is een obligatie met een geheugen. Dit type lening wordt uitgegeven met een vaste coupon, maar of die coupon daadwerkelijk wordt uitgekeerd, is afhankelijk van de slotkoers van het onderliggende aandeel op de coupondatum. Deze koers wordt de coupongrens genoemd.

Let op de coupongrens

Als in een jaar het betreffende aandeel onder de coupongrens noteert, dan krijgt u geen rente uitbetaald.

Maar de rentebetaling is daarmee niet definitief afgesteld. Want als een jaar later de koers van het aandeel alsnog boven de coupongrens noteert, dan ontvangt u niet alleen de rente van dat jaar maar ook alle rentebetalingen uit eerdere jaren die tot dan nog niet uitbetaald waren.

In die zin is dit type obligaties cumulatief. Maar de adder onder het gras is de aflossingsvoorwaarde. Zolang de koers boven de coupongrens op de aflosdatum ligt is er niets aan de hand. U krijgt dan de rente uitgekeerd evenals 100% van de hoofdsom.

Maar als de koers van het aandeel onder die coupongrens ligt, dan ontvangt u slechts een deel van de hoofdsom retour en krijgt u geen rente uitgekeerd. U hoeft overigens geen rente terug te betalen, maar alle rente die nog niet was uitgekeerd komt dan te vervallen.

Memory coupon note op Philips

De aflossingsprijs van de obligatie is dus maximaal 100%. Maar de koers van aflossing kan ook flink lager uitpakken. Daarvoor is de startwaarde van belang. De startwaarde is de koers van het onderliggende aandeel op het moment van uitgifte van de obligatie (deze koers wordt door de uitgevende instelling bij aanvang vastgelegd en gepubliceerd).

Maar nu komt het. Als de koers op de dag van aflossing onder de coupongrens ligt, dan krijgt u het verlies van de koers van het aandeel afgerekend (dus niet van de obligatie), gemeten ten opzichte van de startwaarde.

Onder de coupongrens werkt de obligatie daarmee als een reversed exchangeable ook wel reversed convertible genoemd. Ik licht het hierboven uiteengezette principe toe met de memory coupon note van BNP op Philips.

Deze lening is uitgegeven per 16 februari 2015 met de volgende voorwaarden (definities):

• ISIN-code: XS1183469391
• Coupon: 8%
• Onderliggende aandeel: Philips
• Startwaarde: 24,535 euro (slotkoers Philips op 16 februari 2015
• Coupongrens: 19,95 euro
• Coupondatum: 16 februari
• Aflosdatum: 16 februari 2018
• Debiteur: BNP Paribas SA (rating A+)
• Minimum coupure: 1000 euro
• Beursnotering: Euronext Amsterdam

100% of niet

Op 14 februari 2016 was de slotkoers van Philips 22,85 euro. Dat is meer dan de coupongrens van 19,95 euro en dus is er gewoon rente uitgekeerd. Als op dat moment de obligatie afgelost had moeten worden, dan had u ook 100% van de nominale waarde als aflossing ontvangen.

Want voor de bepaling van de vraag of u 100% terugkrijgt of niet is de coupongrens van 19,95 euro van belang, niet de startwaarde van 24,535 euro. De laagste koers die het aandeel Philips heeft aangetikt sinds de uitgifte van deze lening bedroeg 20,48 euro op 29 september 2015.

Dat is nog steeds boven de coupongrens, niets aan de hand zou u dus kunnen zeggen. Maar stel dat het aandeel op 14 februari 2018 18 euro noteert. Dat is wel onder de coupongrens en ook nog eens op de peildatum waarop de aflossingskoers van de obligatie wordt vastgesteld.

Verlies kan oplopen

In dat geval ontvangt u om te beginnen niet de coupon van 16 februari 2018 en ook niet alle coupons die eventueel in de jaren ervoor zijn uitgesteld. Maar bovendien wordt er dan niet 100% afgerekend als aflossing van de obligatie, maar slechts 73,36% van de hoofdsom.

Want 18 euro is lager dan de coupongrens van 19,95 euro. En dus wordt er naar het verlies gekeken ten opzichte van de startwaarde van 24,535 euro. Een koersdaling van 24,535 euro naar 18 euro is een verlies van 26,36%.

100% min 26,36% = 73,36%

Daarmee wordt de afloswaarde vastgesteld op 73,36% van de hoofdsom van 1000 euro per stuk. En dit verlies kan in beginsel oplopen tot 100% van uw investering, namelijk als het aandeel Philips tot 0 euro terugzakt.

Dirty-type

Memory coupon notes zijn van het dirty-type. Bij aankoop en verkoop van dit type obligaties krijgt u op de nota geen renteafrekening te zien. En ook in de portefeuille ziet u geen renteopbouw. Dat komt omdat de rente op de obligatie in de koers verrekend wordt.

In mijn voorbeeld, de lening op Philips, zult u op 16 februari de koers met 8 procentpunten zien dalen als de rente wordt uitbetaald. Deze specifieke obligatie heeft momenteel een koers van 109,70% om 110,7% (bieden versus laten, uw verkoopprijs versus uw aankoopprijs op de beurs; het verschil van 1% is de spread die BNP ontvangt om een markt in deze obligaties te onderhouden).

Als dat ook nog zo is op 15 februari, dan zult u bij de opening op 16 februari een koersdaling zien naar 101,7% om 102,7%. Vervolgens zal de koers in de aanloop naar 16 februari 2018 (in theorie) weer geleidelijk oplopen tot uiteindelijk 108%, mits uiteraard de koers van het aandeel boven de coupongrens blijft liggen.

Mooi deposito

Met die wetenschap laat zich ook een effectief rendement berekenen. U koopt immers à 110,7% en ontvangt, als alles goed gaat, twee keer 8% en een keer 100% retour. Op 20 december berekend betekent dit, dat er in de koers een renteopbouw zit van 6,73%.

Van de 8% die u op 16 februari 2017 uitgekeerd krijgt als rente is 6,73% al opgebouwd sinds 16 februari 2016. De feitelijke koers van de obligatie is dus 103,97%. Een obligatie die 8% rente uitbetaalt en die over een jaar en twee maanden wordt afgelost heeft dan een effectief rendement van 4,39%!

Dat is een mooi deposito!

Waarschuwing

Maar let wel, u heeft hier niet een deposito, u heeft hier een obligatie met een aandelencomponent. Die 4,39% is alleen geldig als de koers van Philips op 16 februari 2018 boven 19,95 euro noteert!

Memory coupon notes vallen niet voor niets onder het door de toezichthouders gedefinieerde begrip van complexe producten” En dat betekent toch dat u hier een stoploss moet inbouwen.

Bovenin de koersgrafiek is het aandeel Philips op weekbasis opgenomen en onderin de hierboven besproken obligatie.

Klik op de grafiek voor een grote versie

Stoploss bij 26 euro

De koers van het aandeel bevindt zich al drie jaar binnen een bandbreedte tussen 20,7 euro en 28,3 euro. De uitbraak omhoog is nog altijd niet een feit, maar hij lijkt er aan te komen. Ik zou als stoplossgrens een koers voor het aandeel aanhouden van ongeveer 26 euro.

Deze grens kies ik uit de grafiek omdat hij samenvalt met vier koerstoppen. Komt de koers daaronder, dan kunt u overwegen de obligatie alsnog te verkopen om het risico op koersdalingen te voorkomen.

Er is theoretisch een lijn denkbaar waarlangs de koers van de obligatie moet groeien tot aan de aflossingskoers plus renteuitkering. Die lijn loopt met 0,75% per maand omhoog gemeten vanaf 100%. Die lijn zou als stoplossgrens voor de obligatie kunnen dienen.

Ik ben daar geen voorstander van en toon hem dus hier niet. Want op de theoretische koersvorming van de obligatie werken nog veel meer, veel moeilijker in te schatten factoren mee, die dan ook zouden moeten worden ingebracht en de lijn volkomen onbegrijpelijk zouden maken.

ik prefereer daarom de eenvoud van de koersgrafiek van het onderliggende aandeel. In de grafiek is ook het effect te zien van een rente-uitkering (zie de pijl die naar 16 februari 2016 wijst.

Geen dividend en conclusie

Overigens heeft deze obligatie nog wel een ander nadeel. Als de koers van Philips stijgt, dan profiteert u daar slechts ten dele van. U krijgt immers geen dividend en u ontvangt uiteindelijk maximaal 100% als aflossing.

Daarmee is de obligatie dus geen alternatief voor het aandeel als u uitgaat van een koersstijging tot ruim boven 28,30 euro. Als u voor de koerswinst op het aandeel gaat, kies dan het aandeel of derivaten op het aandeel.

Deze lening is alleen een oplossing voor hen die een kortlopende rentedragende belegging zoeken.