"Duitse verkiezingsuitslag kan schokgolf door markten veroorzaken"

Met de Duitse parlementsverkiezingen van aanstaande zondag staat Europa's grootste economie voor een keuze. De verkiezingscampagne wordt overschaduwd door immigratie, maar achter de retoriek schuilt een diepere crisis. "Het Duitse businessmodel is kapot", stelt ING-hoofdeconoom voor Duitsland Carsten Brzeski in de nieuwste aflevering van de IEX BeleggersPodcast.

De Duitse economie: een telefoon vol krassen

Na twee jaar economische krimp wankelt het land dat bekendstaat als de economische motor van Europa. "De Duitse economie is als een oude telefoon. Er zitten krassen op, de batterij is na een uurtje leeg. Het werkt, maar niet geweldig meer."

"De regering van kanselier Scholz viel om economische redenen. Ze konden geen overeenstemming bereiken over het begrotingsbeleid en de aanpak van economische stagnatie," zegt Brzeski. Hoewel de headlines met name gaan over immigratiebeleid, zijn het de structurele economische problemen die om politieke oplossingen vragen.

Tweeledig falen

Het succesverhaal van het land steunde volgens Brzeski op twee pijlers: "goedkope Russische energie en een florerend exportmodel. Het Duitse businessmodel is kapot, beide pijlers zijn nu onzeker. Ik durf te stellen dat er nooit meer Russisch gas naar Duitsland terugkomt."

"Tegelijkertijd is China aan het transformeren van grote afzetmarkt naar geduchte concurrent. China had als doel om in de typische industriële sectoren een volledig ontwikkelde economie te worden en is daarin geslaagd. We kennen allemaal het voorbeeld van de auto's, maar het gaat verder. Die Chinese transformatie keer je niet zomaar om", aldus de econoom.

Zelf veroorzaakte achterstand

Duitsland heeft zichzelf volgens Brzeski tekortgedaan. "Ik vergelijk het wel eens met de FIFA-ranglijst. In 2014 stond Duitsland wat internationale concurrentiekracht betreft in de top 5. De afgelopen 10 jaar is het naar beneden gezakt."

"Er is te weinig geïnvesteerd in infrastructuur, digitalisering en onderwijs. Daar betaalt de economie nu de prijs voor." De concurrentiekracht, ooit een Duits handelsmerk, brokkelt zienderogen af.

Het sluipende verlies aan economische welvaart leeft bij de kiezers, maar volgens Brzeski houden politici liever een mooi verhaal: "Iedereen snapt dat er iets moet gebeuren, maar de politiek durft zich niet hard genoeg uit te spreken."

Marktreacties en Europese consequenties

Volgens Brzeski is het niet uit te sluiten dat de radicaal-rechtse AfD het beter doet dan verwacht. "Dat zou een schok voor de financiële markten kunnen betekenen. Een driepartijencoalitie met moeizame onderhandelingen heeft een negatief effect op de markten."

"Een optimistisch scenario is dat de AfD minder stemmen haalt dan mensen nu denken, gevolgd door een duidelijke coalitie van CDU en SPD, met makkelijke coalitieonderhandelingen. Als er dan investeringen komen in de infrastructuur, kan je een positief momentum in de markten gaan zien", aldus Brzeski.

De Duitse malaise heeft verstrekkende gevolgen voor heel Europa. "Hoeveel wake-up calls moet Europa nog krijgen?" vraagt Brzeski zich af. Economisch is Amerika aantrekkelijker dan Europa.

"Tien procent van de Duitse export gaat naar de VS. Maar nu gaan grote bedrijven steeds meer overwegen om in de VS te investeren en daar te gaan produceren. Dit ondermijnt de kracht van de Europese economie. Dat is nog een stukje erger dan Trumps kortetermijneffecten, zoals de importheffingen."

Europa's wake-up call

Brzeski's boodschap is helder: "Europa moet niet wachten op tweets uit het Witte Huis, maar het heft in eigen handen nemen. Als iedere lidstaat voor zichzelf gaat, krijg je nog grotere verschillen. Lidstaten moeten Europese belangen in dit geval hoger stellen dan nationale belangen."

Voor beleggers liggen er volgens hem kansen in defensie en energie – sectoren waar overheden nu in moeten investeren.

Beluister het volledige gesprek met Carsten Brzeski in de nieuwste aflevering van de IEX Beleggerspodcast.