Schijnspreiding in ETF’s: waarom je minder gespreid bent dan je denkt

"Ik heb ook ETF's in mijn beleggingsportefeuille, dus dan heb ik toch een goedgespreide beleggingsportefeuille?", is een denkfout die veel beleggers maken. Want wat in theorie een gespreide portefeuille lijkt, is in werkelijkheid schijnspreiding - zoals dat heet. Je denkt risico te spreiden door verschillende ETF's te kopen, maar je leunt onbedoeld toch op dezelfde aandelen, sectoren of regio's. Vooral nu technologieaandelen een zware weging hebben, is dit een groeiend probleem. Tijd voor een reality check.

ETF's en indextrackers bieden met één aankoop toegang tot honderden aandelen. Op papier lijk je dus goed gespreid, maar kijk eens onder de oppervlakte en je zal schrikken van de overlappingen. Neem een MSCI World-ETF gecombineerd met een tracker op de S&P 500 of een Nasdaq-ETF. Wat is het resultaat? Overmatige blootstelling aan Amerikaanse Big Tech: Apple, Microsoft, Alphabet, Nvidia, Amazon, Meta en Tesla, om er maar een aantal te noemen.

Deze aandelen zijn dit jaar goed voor zo'n 34,6% van de S&P 500. Dit concentratierisico is allesbehalve nieuw. Denk aan de techzeepbel van begin 2000, toen de Nasdaq meer dan 75% van zijn waarde verloor. Grote concentraties in slechts enkele bedrijven zijn zelden duurzaam. Uit onderzoek van Vanguard blijkt dat portefeuilles met sectorconcentratie weliswaar extreem goed presteren in goede jaren, maar bij marktcorrecties ongenadig hard worden geraakt.

Hoe voorkom je schijnspreiding?

Stel, je wil graag spreiden in Europa en je denkt: ik koop een tracker op de AEX, DAX, CAC40 en Bel20. Prima toch? Op het eerste gezicht lijkt dat een mooie geografische spreiding. Want als de AEX een off-day heeft en de rest krijgt vleugels, hebben we een mooie dagwinst. De realiteit is dat deze indexen sterk overlappen, want al deze 4 indextrackers bewegen vaak redelijk hetzelfde. 

Zelfs wereldwijde trackers zijn geen garantie voor succes. Volgens Morningstar maakt de top-10 aandelen in veel globale ETF's samen meer dan 20% van het fonds uit, met Apple en Microsoft als zwaargewichten. Wanneer deze aandelen onderuit gaan, voel je dat dus direct in je rendement. Leuk verhaal, maar hoe voorkom je schijnspreiding dan? Hoe zorg je ervoor dat je portefeuille wel goed gespreid is? Een combinatie van bekende indextrackers, landen ETF's, sector ETF's en/of grondstoffen ETF's is al een veel betere spreiding.

Diversificatie op verschillende niveaus

Neem regio’s. Naast een Europese tracker zoals de iShares Core MSCI Europe UCITS ETF is het slim om een blik op de toekomst te werpen met een fonds gericht op opkomende markten, zoals de Vanguard FTSE Emerging Markets UCITS ETF. Hiermee dek je groeiregio's als India en Brazilië af, die soms verrassend onafhankelijk van het Westen bewegen.

Op sectorniveau hoef je niet blind te varen op de grote techreuzen. De VanEck Global Equal Weight Technology UCITS ETF biedt wereldwijde tech, zonder de focus op alleen Apple en Microsoft. Voor een degelijke aanvulling is er de VanEck Cybersecurity UCITS ETF, voor wie kansen ziet in een wereld waarin digitale veiligheid alleen maar belangrijker wordt. 

Vervolgens kijk je naar verschillende beleggingscategorieën. Vastgoed? Dat gaat makkelijk met de VanEck Global Real Estate UCITS ETF, waarmee je profiteert van bijvoorbeeld een serie renteverlagingen. Grondstoffen zijn ook altijd een prima aanvulling, want goudprijs stijgt vaak als aandelenmarkten onder druk staan. Kijk eens naar de WisdomTree Physical Precious Metals ETC.

Minder verliezen en sneller herstellen

De grootste valkuil van schijnspreiding is dat beleggers zich onterecht veilig wanen. Je denkt risico’s te hebben afgedekt, maar leunt onbewust zwaar op een paar sectoren of aandelen. Dat werd pijnlijk duidelijk tijdens de coronacrash van maart 2020, toen veel ETF-portefeuilles net zo hard onderuitgingen als individuele aandelen.

Dat komt door overmatige afhankelijkheid van dezelfde bedrijven. Uit onderzoek van BlackRock blijkt dat goed gespreide portefeuilles tijdens marktcorrecties gemiddeld 10-15% minder verliezen dan portefeuilles met een hoge concentratie. Bovendien herstellen ze sneller, omdat ze profiteren van sectoren of regio’s die wél in de lift zitten.