Functie elders? Als CEO's plotseling vertrekken

Bij Nestlé, ABN Amro, JDE Peet's, Brunel en Ebusco vertrekt de bestuursvoorzitter plotseling, evenals bij het kleinere fonds Cabka. Bedrijven hanteren veelal vage formuleringen over de redenen, om de – in deze gevallen allemaal - heren te sparen. Maar omstandigheden geven aanwijzingen.

Formeel is het de aandeelhoudersvergadering die een bestuurder van een beursgenoteerde vennootschap ontslaat, maar zover komt het zelden. Vaak treedt de CEO zelf af en wordt dat in een persbericht wereldkundig gemaakt. De aandeelhoudersvergadering komt er dan niet meer aan te pas.

Vrijwillig?

Kortweg zijn er twee soorten vertrek: vrijwillig of gedwongen. Bij de eerste variant zou je geen afkoopsom verwachten, terwijl dat bij gedwongen vertrek anders ligt. Aandeelhouders moeten op het volgende jaarverslag wachten om - aan de hand van de afkoopsom – te beoordelen in hoeverre het vertrek vrijwillig was of niet.

Toch zijn er wel verschillende beschrijvingen in de persberichten op te merken die enige aanwijzing geven.

Verklaringen voor vertrek CEO

Ebusco

Bij Ebusco kreeg oprichter Peter Bijvelds in juni een mede-CEO naast zich, Michiel Peters. Deze was in feite de leidinggevende die de nieuwe strategie en operationele zaken vorm moest geven. Het werkte niet, zo blijkt nu. Peters en Bijvelds mogen beiden vertrekken.

Christian Schreyer (Duitsland, 1968) wordt met onmiddellijke ingang CEO van Ebusco, en presenteert tijdens de aandeelhoudersvergadering het turnaround- en financieringsplan. Verschillende grootaandeelhouders hebben al hun steun betuigd voor de benoeming met verstrekking van geld, laat Ebusco weten. Schreyer kent de internationale OV- en logistiekmarkten goed, dankzij eerdere functies bij Deutsche Bahn, DB Schenker Rail, Transdev, Govia Thameslink Railway en Go-Ahead Group.

In een recent persbericht bij de benoeming van nieuwe CCO Erland Morelissen mocht Bijvelds nog reppen van “mijn sterke affiniteit voor commercie”, maar de laatste halfjaarcijfers tonen iets anders. Sinds de beursgang groeit het gat tussen de gewekte verwachtingen (hoog) en de daadwerkelijke resultaten (laag). Een oprichter blijkt voor de lange termijn vaak niet de beste CEO en Bijvelds heeft dat ingezien. Nu zegt hij: “Nu Ebusco een nieuwe fase ingaat, is het tijd voor mij om een stap opzij te zetten.”

Nestlé

Meestal hebben CEO’s een zetje nodig. Zo mocht eerder Mark Schneider, de Duitse bestuursvoorzitter van het Zwitserse voedingsconcern Nestlé, zijn bureau voorgoed opruimen. Schneider "heeft besloten zijn functies als CEO en lid van de Raad van Commissarissen neer te leggen", zo liet Nestlé weten op 22 augustus 2024.

Het bedrijf achter merken als Nespresso, Maggi en KitKat doet Schneider uitgeleide met complimenten voor zijn “uitmuntende, standvastige leiderschap in turbulente tijden… In de 8 jaar dat hij bij het bedrijf werkt, heeft hij het portfolio actief vormgegeven , in lijn met de strategie van Nestlé en met een focus op snelgroeiende categorieën zoals koffie, dierverzorging en gezonde voedingsproducten.”

Jarenlang is Schneider door beleggers op handen gedragen vanwege gedurfde overnames, vooral in nieuwe groeimarkten als dierenverzorging en speciale koffie. De laatste anderhalf jaar echter,, bij dalende resultaten, nam de ontevredenheid toe. De koers van het aandeel daalde in de afgelopen 12 maanden met 15 procent. Daarmee werd de positieve kant van zijn managementstijl, ‘briljant strateeg’, vervangen door de negatieve: een schurende omgang. Dan komt een afscheid, hoe plotseling ook, na zo’n lange tijd vaak te laat.

Laurent Freixe volgt hem op, een Franse oudgediende met bijna 40 dienstjaren bij Nestlé, de laatste als baas voor Latijns-Amerika. Daarmee komt Nestlé tegemoet aan kritiek dat het te veel nieuw management van buiten het bedrijf haalde. Schneider zelf kwam van buiten, een breuk met de traditie van het Zwitserse concern om intern topmensen te benoemen. Ook bij Nestlé Nederland BV bogen directeuren steeds op een lange staat van dienst bij Nestlé. Marc-Aurel Boersch vanaf 2013, vervolgens Fabrice Favero en nu de Australische Nikki Adamo.

JDE Peet's

Begin augustus legde Luc Vandevelde, de Belgische investeerder die even interim-CEO was van koffie- en theeconcern JDE Peet's (Douwe Egberts), plotseling zijn functie neer. De reden die het bedrijf uit de hoge hoed toverde was “onvoorziene zaken die zijn onmiddellijke aandacht vereisen”.

Deze onvoorziene zaken doen zich voor bij JAB Holdings, de investeringsmaatschappij van de Duitse miljardairsfamilie Reimann, grootaandeelhouder in JDE Peet's. Vandevelde gaat adviseren over de voedselbedrijven van JAB, heet het. De positie van merken als Panera Bread, Krispy Kreme, Pret à Manger en Peet’s Coffee verslechtert relatief door snellere omzetstijging bij de concurrentie. De exacte redenen, al dan niet begeleid door verhalen over slaande deuren, volgen vast later.

Vandevelde was vijf maanden interim-CEO, nadat hij de even abrupt vertrokken Fabien Simon opvolgde. De resultaten van de Fransman waren niet goed, het halfjaarresultaat 2024 onder Vandevelde wel. De koers van JDE Peet's aan Euronext Amsterdam daalde gestaag sinds de beursgang in 2021, maar trok in augustus 2024 aan.

CFO Scott Gray is tijdelijk de baas van JDE Peet's, tot er een definitieve CEO is gevonden. Vandevelde (73) vertrok eveneens als niet-uitvoerend voorzitter van het bestuur, een functie die de nog oudere Duitser Peter Harf (78) op zich moet nemen.

ABN Amro

Ook het vertrek van de bestuursvoorzitter van ABN Amro, Robert Swaak, die plaatsmaakt omdat “de bank een nieuwe strategische periode ingaat”, was voer voor speculatie.

Hij was net voor de aankondiging benoemd voor een tweede termijn van vier jaar. De Raad van Commissarissen zoekt nog naar een vervanger die begin 2025 het stokje moet overnemen.

Brunel

De bekendste opgegeven redenen van vertrek zijn de frases “gaat elders een andere uitdaging aan” of “heeft besloten zijn loopbaan elders voort te zetten”. Bij detacheringbureau Brunel stapte begin juli 2024 CEO Jilke Andringa plotseling op met als verklaring “Jilko Andringa, die in 2017 bij Brunel aan de slag ging als CEO, heeft besloten Brunel eind dit jaar te verlaten om zich op een andere professionele manier in te zetten.”

Mogelijk heeft het te maken met projecten in Azië die spaak liepen Daarover kwamen een maand na de aankondiging berichten naar buiten, met een koersval van ruim 10% tot gevolg. Andringa heeft het met Brunel sinds 2017 echter dusdanig goed gedaan dat hij met égards mag vertrekken. Hij heeft de leeftijd nog om elders een mooie topfunctie te bekleden.

Op 29 augustus werd zijn opvolger bekendgemaakt: Peter de Laat, sinds tien jaar CFO van Brunel en eerder zestien jaar lang werkzaam voor Deloitte als onder meer financieel adviseur van organisaties.

Cabka

Cabka, dat met 700 medewerkers uit plastic afval kunststof pallets en containers produceert in België, Duitsland, Spanje en de VS, kondigde in maart 2024 het vertrek aan van CEO Tim Litjens, en maakte in mei bekend dat Alexander Masharov hem opvolgt. Masharov is een Israëliër en was de baas van B&C International, dochter van Spring Windows Fashion. Tot 2023 was hij tien jaar lang de baas van plasticproducent Keter, en eerder was hij directielid bij BytPlast in dezelfde sector.

Uit het vertrekbericht van Litjens, die eerder DSM tien jaar diende in leidende financiële functies: "Na rijp beraad heb ik besloten om tegen het einde van het derde kwartaal van 2024 terug te treden als CEO van Cabka om de volgende stap in mijn carrière te zetten. Het was een genoegen en voorrecht om Cabka de afgelopen acht jaar te leiden en het bedrijf te transformeren tot een echte leider op het gebied van circulariteit.”

Recent werd iets van een oorzaak van Litjens’ vertrek duidelijk: Cabka leed in het eerste halfjaar van 2024 een nettoverlies van €2 miljoen bij een met 11% gedaalde omzet. Het verschil met de beloofde 5% omzetgroei bedroeg maar liefst 16 procentpunt.