De goudprijs zit weer in de lift, en de timing is bijzonder

De goudprijs zit de laatste weken weer in de lift, maar dat stuit in de markt op scepsis. Deze ‘wall of worry’ is een goede zaak en behoedt goud voor overdreven optimisme. Mijnbouwaandelen blijven voorlopig ver achter bij de stijging van de goudprijs.

De goudprijs zit de laatste weken weer in de lift en de timing daarvan is best wel bijzonder. Dat zit zo: eind vorig jaar hintte Federal Reserve-voorzitter Powell  op een snelle versoepeling van de monetaire politiek, aangezien de inflatie de maanden daarvoor in rap tempo was gedaald. De financiële markten twijfelden niet en prijsden voor 2024 prompt zes renteverlagingen in voor de Fed. Dit leidde niet alleen tot een stevige beursrally, maar ook de goudprijs schoot omhoog.

Toch is het optimisme sinds begin dit jaar wat gedimd. Het is intussen voor alle marktparticipanten duidelijk dat de centrale banken de rente niet zo snel zullen verlagen. Volgens de CME FedWatch-tool verwachtte begin dit jaar nog een ruime meerderheid een eerste renteverlaging in maart. Dat scenario is intussen helemaal van de baan. Zelfs voor de daaropvolgende vergadering van 1 mei gaat nog 94% uit van een gelijkblijvende rente. Het is pas bij de Fed-meeting van 12 juni dat een meerderheid van 59% een eerste renteverlaging verwacht.

Recordprijs ondanks hardnekkige inflatie

De goudprijs startte het jaar eerder in mineur en ging daarmee tegen de historische trend in. De eerste weken van een nieuw jaar leveren traditioneel een positief rendement op. Maar half februari was de goudprijs weer onder de grens van $2000 per troy ounce teruggevallen, wat sinds het jaarbegin een negatief rendement betekende.

De inflatie zit nog steeds in een dalende trend, wat logisch is gezien de basiseffecten (jaar-op-jaar-vergelijking), maar het tempo is flink afgezwakt. In de huidige macro-economische set-up is er bij snelle renteverlagingen een hoog risico op een nieuwe opflakkering van het prijspeil.

Toch is het sentiment enkele weken later weer helemaal gekeerd. Nochtans vertoont de Amerikaanse arbeidsmarkt weinig tekenen van verzwakking, althans niet in een mate die wijst op een nakende recessie. Ook de indices van consumenten- (CPI) en producentenprijzen (PPI) lagen boven de verwachtingen.

De andere grote centrale banken lijken evenmin gehaast om de rente te verlagen. De ECB liet al weten alvast voor juni geen actie te zullen ondernemen. De inflatie in de eurozone ligt wel dichter bij het gewenste niveau van 2% dan in de Verenigde Staten het geval is. Bovendien doet de economie van de eurozone het een stuk slechter dan de Amerikaanse, wat een eerdere rentestap vooralsnog wel zou verantwoorden.

Minder dan twee weken voor het einde van het eerste kwartaal staat goud op een rendement van 5% in dollar en 6% in euro. In Japanse yen noteert goud zelfs 11% in de plus. Voor een overtuigende technische uitbraak is een maandslot boven de vorige top van $2070 noodzakelijk. 

Hoge rente doet pijn

Maar waar komt het optimisme rond goud dan vandaan? Een mogelijke verklaring is dat de markt weet dat de centrale bankiers geen andere keuze hebben dan op relatief korte termijn de rente te verlagen.

Voor veel bedrijven en gezinnen was de hoge rente tot nu toe niet zo’n groot probleem. Dat komt doordat we uit een lange periode van meer dan een decennium komen met lage rentes, waarin er veel tijd was om schulden goedkoop te herfinancieren en in de tijd te spreiden. Zolang bedrijven of private personen uitstaande leningen niet moeten (her)financieren, is er weinig aan de hand. Naarmate de tijd vordert, begint de hoge rente dus hoe langer hoe meer pijn te doen.

Overheden hebben die luxe niet, want wegens de aanhoudende tekorten en oplopende schulden zijn deze verplicht om chronisch te (her)financieren. De rentelasten nemen dus snel toe en nemen een steeds grotere hap uit de begroting, waardoor nog meer schulden aangegaan moeten worden.

Hoe langer de rente hoog blijft, hoe groter het risico dat bepaalde marktpartijen in de problemen komen. Zo is er in de Verenigde Staten een groeiend probleem met spelers in commercieel vastgoed die hun leningen niet meer kunnen aflossen. Daardoor dreigen banken met een grote blootstelling aan het segment van commercieel vastgoed meegesleurd te worden. Met New York Community Bancorp (NYCB) viel eerder deze maand al een eerste slachtoffer. De bank moest een liquiditeitsinjectie van $1 miljard krijgen om een faillissement te vermijden.

Wall of worry

U kunt ervan op aan dat NYCB slechts het topje van de ijsberg is. De Fed is namelijk heel bedreven in ‘speciale programma’s’ die problemen onder de mat moeten vegen.

Sinds de financiële crisis van 2008-2009 werd een hele lettersoep aan acroniemen gelanceerd. Herinner u dat ongeveer een jaar geleden verschillende banken omvielen (onder andere de Silicon Valley Bank) of werden verkocht (Signature Bank, UBS). Toen zette de Fed met het Bank Term Funding Program (BTFP) een nieuw  steunprogramma op poten om voor de zoveelste keer het financiële systeem te stutten.

De markt hecht, met andere woorden, steeds minder geloof aan het ‘higher for longer’-verhaal over de rente. Of de eerste verlaging er nu over twee, drie of vier maanden komt, wordt daarbij als minder relevant beschouwd.

Er is in de markt nog steeds veel scepcis over de recente klim van de goudprijs. Vrijwel niemand heeft het over de recordhoge goudprijs en alle aandacht gaat naar crypto’s en de AI-aandelen. Deze ‘wall of worry’ is een goede zaak en behoedt goud voor overdreven optimisme.

De ETF-stromen in goud zijn nu al drie jaar negatief en ook op de termijnmarkten wijst niets op overdreven positivisme. Dat staat in contrast met de centrale banken, waar de goudhonger nog steeds niet is gestild na twee recordjaren in 2022 en 2023.

Mijnbouwaandelen blijven ver achter bij de stijging van de goudprijs

Mijnbouwaandelen blijven voorlopig ver achter bij de stijging van de goudprijs. De verhouding tussen de HUI (Gold Bugs-index, een index van bedrijven die betrokken zijn bij goudwinning) en de goudprijs (gemeten via GLD) laat zien dat mijnbouwaandelen tot enkele weken geleden nog in de buurt van het dieptepunt van maart 2020 noteerden. Dat was het toppunt van de Covid-paniek op de beurzen.

De voorbije weken zijn de koersen van mijnbouwaandelen al iets gestegen, maar in verhouding mag die klim nauwelijks een naam hebben. Van volop posities innemen is geen sprake, en van het hefboomeffect van mijnbouwaandelen tegenover goud dus evenmin.

Deze terughoudendheid is apart, omdat met name voor de producerende gouddelvers de voorbije kwartalen de winstmarges toch flink zijn gestegen. Het oplopen van de goudprijs compenseerde daarbij ruimschoots de kostenstijgingen (lonen en energie).

Bovendien zijn de balansen van de gouddelvers veel gezonder dan enkele jaren geleden en bieden sommige bedrijven zelfs een aantrekkelijk rendement. Maar de beurskoersen volgen voorlopig niet.

Een mogelijke verklaring is dat veel andere activa ook op een hoogtepunt noteren, zodat beleggers de noodzaak om te diversifiëren naar goud (nog) niet zien. Een correctie bij de beurslievelingen kan deze sectorrotatie eventueel in gang zetten. Feit blijft dat mijnbouwaandelen op dit moment vanuit historisch oogpunt nog steeds heel goedkoop zijn.