Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
IEX 25 jaar desktop iconMarkt Monitor

Onderzoek hypotheekrenteaftrek: niemand begrijpt het meer

Onderzoek hypotheekrenteaftrek: niemand begrijpt het meer

Vorig jaar december heeft onafhankelijk onderzoeksbureau Panteia een eindrapport afgeleverd over de evaluatie van de complexiteit van de fiscale eigenwoningregeling.

Het zal u niet verbazen dat Panteia (even kort gezegd) tot de conclusie komt dat er iets moet veranderen aan de huidige regeling van de hypotheekrenteaftrek. De huidige eigenwoningregeling is namelijk niet goed houdbaar, controleerbaar, uitvoerbaar en handhaafbaar.

Een stortvloed van regels

Dit is ook logisch, want vanaf 2001 zijn er veel te veel wijzigingen doorgevoerd:

  • 1 januari 2001 Invoering Wet IB 2001. Overgangsregelingen voor hypotheken en kapitaalverzekeringen van voor de invoering Wet IB 2001.
  • 1 januari 2004 Invoering bijleenregeling.
  • 1 januari 2005 Invoering van de aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld (regeling Hillen).
  • 1 januari 2008 Invoering fiscale faciliteiten voor SEW en BEW.
  • 29 oktober 2012 Invoering van een tijdelijke aftrek van rente op restschulden.
  • 1 januari 2013 Invoering fiscale aflossingseis. Overgangsregeling voor op 31 december 2012 bestaande leningen.
  • 1 januari 2013 Vervallen van de mogelijkheid fiscaal gefaciliteerd nieuwe vermogensproducten af te sluiten. Overgangsregelingen voor op 31 december 2012 bestaande vermogensopbouwproducten.
  • 1 januari 2014 Invoering tariefmaatregel, beperking maximaal aftrektarief aftrekbare kosten eigen woning.
  • 1 april 2017 Vervallen van de 15 of 20 jaarstermijn voor toepassing van de vrijstelling bij vermogensopbouwproducten (kapitaalverzekeringen en bancaire producten).
  • 1 januari 2019 Geleidelijke uitfasering van de aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld (regeling Hillen).
  • 1 januari 2020 Versnelling aftrekbeperking van de aftrekbare kosten van een 0,5%-punt naar 3%-punt per jaar.

Bovenstaande opsomming van Panteia is niet eens compleet. Uit het uitgebreide rapport van 132 bladzijden vielen mij enkele punten op:

  • Belastingdienst heeft een maximale bewaartermijn van 12 jaar;
  • Fiscaliteit is meestal onduidelijk als mensen gaan scheiden;
  • Suggesties: de eigen woning naar box 3 of een aparte box 4 of defiscalisering.

Belastingdienst mag het niet weten

Ik heb er tal van columns over geschreven de afgelopen 17 jaar. De duur van de renteaftrek met daarbij de juiste hypotheekbedragen is niet 100% duidelijk. Vorig jaar las u hier nog een column over dat de belastingdienst het ook niet meer weet.

Uit het onderzoek komt nu naar voren dat de belastingdienst een bewaartermijn heeft van maximaal 12 jaar. Na deze 12 jaar moeten de gegevens van de huizenbezitters worden vernietigd (volgens de Archiefwet)!

Als ik even terugrekenen vanaf jaar 2019: dan zijn de aangiftegegevens over de aanslagjaren 2006 en eerder al niet meer beschikbaar bij de Belastingdienst. Aan de andere kant is de betaalde hypotheekrente vanaf 2001 nog maximaal 30 jaar aftrekbaar. De controle en handhaving van de 30-jaarstermijn zal steeds moeilijker gaan worden.

Anders gezegd: dit is onmogelijk omdat de belastingdienst niet alle gegevens van een huizenbezitter over de gehele 30 jaar bewaart. Daarom was het ook logisch dat mijn oproep in 2013 geen gehoor vond bij de Belastingdienst. De Staatssecretaris gaf toen aan dat de huizenbezitter zelf de verantwoordelijkheid heeft over de duur van de renteaftrek met daarbij de hypotheekbedragen.

Het tweede nest

Dan zijn er nog de huizenbezitters die gaan scheiden en met een nieuwe partner gaan samenwonen. De duur van de renteaftrek en de juiste hypotheekbedragen zijn dan voor veel hypotheekadviseurs niet meer te berekenen.

Ook belastingadviseurs weten het niet meer. Zo is een simpel vinkje zette voor huizenbezitters die bijvoorbeeld gekozen hebben voor het Goedkeurend Besluit niet mogelijk. In de IB-aangifte moeten diverse stappen worden genomen om bij het Goedkeurend Besluit te komen.

Aanbevelingen

Natuurlijk worden er in het rapport ook aanbevelingen gedaan. Zo zijn er suggesties voor een verplaatsing naar box 3 of zelfs een aparte regeling voor de eigen woning, de box 4. Defiscalisering wordt ook als een mogelijkheid genoemd.

Het voordeel van box 3 en box 4 is dat diverse regelingen zoals het eigenwoningforfait, de eigenwoningreserve, de aflossingsstand en de 30-jaartermijn kunnen vervallen.

Wat zeker meer discussie zal opleveren, zijn de volgende drie (ingrijpende) mogelijkheden:

  1. Schrappen van de renteaftrek en de aftrek financieringskosten en vervangen door bijvoorbeeld heffingskortingen, persoonsgebonden aftrek of een forfaitaire aftrek op basis van de eigenwoningschuld;
  2. (Hypotheek)rente onbeperkt aftrekbaar door vervallen van de 30-jaarstermijn;
  3. (Hypotheek)rente in stappen afbouwen naar nul procent

Het rapport adviseert ook nog om te kijken naar kleinere stapjes, namelijk:

  • Een fictief annuïtair aflosschema, te hanteren ter vereenvoudiging van de aflossingseis;
  • De (hypotheek)renteaftrek beperken tot een maximale (hypotheek)schuld, eventueel gekoppeld aan het vrijgeven van de leenvorm verplicht aflossen;
  • De uitkering van een kapitaalverzekering eigen woning direct te mogen benutten voor een verbouwing in plaats van eerst een lening sluiten voor een verbouwing en die daarna aflossen met de uitkering kapitaalverzekering eigen woning;
  • Het goedkeurend besluit van 30 januari 2018 te verduidelijken bij bezitspercentages anders dan 50-50;
  • Het afschaffen van deelregelingen als de bijleenregeling, overgangsrecht, de 30-jaarstermijn en afschaffen/wijzigen van de aflossingseis.

Alle voorstellen uit het rapport zijn al eerder op tafel genomen. In ieder geval is duidelijk dat er iets moet gebeuren. De keuze hangt veel af van de politieke partijen. Hierbij is zeker van belang of de belastingdienst het ook kan uitvoeren en er moet goed rekening worden gehouden met de bewaartermijn van maximaal 12 jaar.

Als het licht op groen staat, zou een verandering binnen drie tot vijf jaar gerealiseerd kunnen worden. Hierbij wordt wel geadviseerd de komende jaren niets te veranderen.

Afschaffen hypotheekrenteaftrek

Een belangrijke datum is 1 januari 2031. Op die datum vervalt voor veel huizenbezitters (die voor 1 januari 2001 al een eigen woning hadden) de hypotheekrenteaftrek. De maximale duur van 30 jaar is dan voorbij. Vanaf het jaartal 2017 zijn dan nog de gegevens van huizenbezitters bekend.

In ieder geval is duidelijk dat de huidige regeling vervangen moet worden. Ik ben benieuwd of we iedereen op dezelfde golflengte kunnen krijgen. Het definitief afschaffen van de hypotheekrenteaftrek behoort zeker tot de mogelijkheden. Een mooie datum zou 1 januari 2031 kunnen zijn. Waarschijnlijk denkt u daar anders over. Ik ben benieuwd.


Jos Koets is Erkend Hypotheek Adviseur (SEH) en de specialist van IEX.nl. Hij heeft z’n eigen Assurantiekantoor Groenoord in Vlaardingen. Koets schrijft zijn columns op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel (hypotheek)advies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde transacties. Hoewel deze column met de grootst mogelijke zorgvuldigheid is samengesteld, aanvaardt Jos Koets geen aansprakelijkheid voor de onvolledigheid, onjuistheid of gevolgen daarvan.
Uw reactie is welkom op koets@iex.nl.

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

 
Jos Koets

Auteur:

In 1994 werd Jos Koets meteen in het diepe gegooid bij een assurantiekantoor. In z’n eerste werkweek vond zijn baas het nodig met vakantie te gaan. Daarna heeft hij in de praktijk het assurantievak geleerd. Koets kocht het bedrijf van z’n werkgever. Nu is hij eigenaar van het eenmansbedrijf Assurantiekantoor Groenoord in ...

Reacties

15 Posts
| Omlaag ↓
  1. Floris Demmink 28 februari 2020 11:47
    De eigen woning uit de fiscale sfeer en box 3 afschaffen. Makkelijker kan niet. Fiscaal neutraal heet dat. Je voert geen beleid door steeds maar geld rond te willen pompen. Kopen, huren of sparen is de verantwoordelijkheid van de burger. Schuldhulpverlening kan wat mij betreft ook op de helling. Waarom moet de één opdraaien voor het potverteren van de ander?

    Banenverlies bij de fiscus? Dat kan dan aangewend worden in sectoren die om mensen staan te springen!
  2. [verwijderd] 28 februari 2020 13:36
    @ Jos Koets: Ik neem aan dat je met bullet 3 "(Hypotheek)rente in stappen afbouwen naar nul procent" de rente aftrek bedoelde en niet de rente in zijn geheel... anders krijg je hele boze banken ;)

    vereenvoudiging heeft al jaren mijn voorkeur... geen hypo aftrek, geen huur- / koopsubsidie, geen eigen woning forfait, geen OZB...

    Overheden melken aan alle kanten en verzinnen dan weer een trucje om hun eigen achterban weer aan lasten te verlichten... als je dat 20 jaar doet krijg je het huidige oerwoud aan subsidies, regelingen, kortingen en toeslagen.
    De overheid weet zelf niet eens meer goed waar nu welke lasten terecht komen, dus geen transparantie.
    Als ze nu een arsenaal aan personeel inhuren om dat door te rekenen, daarop de IB-percentages aanpassen en de rest aan "heffingen en kortingen" afschaffen, dan heb je die inhuur ook zo terug verdiend door het besparen op controle ambtenaren.

    Hoe krom kan het bijv zijn dat een gemeente zijn begroting dichttimmert door OZB te verhogen, dus alleen de huizen bezitter moet significant mee(r)betalen?
    Mijn eigen gemeente heeft dit met haar nieuwsbrief bij de gemeentelijke belastingen zelfs zwart-op-wit (met droge ogen) toegegeven!
  3. [verwijderd] 28 februari 2020 15:09
    Afschaffing hypotheek rente moet je laten ingaan vanaf het moment dat men een hypotheek krijgt. Niet achteraf de regels gaan veranderen.

    Dus als 2031 streefdatum is, dan gelden alle hypotheeken voor 2031 nog aftrekbaar. Vanaf 2031 (alleen nieuwe hypotheken) niet meer.
    Je kunt niet eenzijdig een regeling afschaffen terwijl mensen op basis van een regeling een hypotheek hebben aangeschaft voor 2031.

    Dan ben je bezig de burger te bedonderen.
    De hypotheek afgesloten voor 2031 met aftrek, moet je laten doorgaan totdat hypotheek is afbetaald in 30 jaar. Dat waren de condities.

  4. Mugje 28 februari 2020 15:43
    Ik heb het hier al vaker betoogd. Het systeem van hypotheekrente-aftrek is altijd vooral gunstig uitgepakt voor die mensen die het eigenlijk niet nodig hebben. De rijken onder ons dus. Ik wil niet in details treden maar hoe eerder afgeschaft hoe beter.

    Daar moet een subsidie voor starters voor terugkomen. Daar komen alleen die mensen voor in aanmerking niet nog niet het subsidiebedrag in de vorm van HRA al hebben ontvangen. De woning met de schuld verplaatsen naar Box 3 en dan krijgen we ook het snelst weer normalere prijzen voor koopwoningen.
    Subsidie is alleen beschikbaar voor de situatie dat de bezitter van de woning/financiering dezelfde zijn als de bewoner. In alle andere gevallen onroerend goed behandelen als een vorm van 'overige werkzaamheden'. Geen ondernemersfaciliteiten, kosten wel aftrekbaar van de opbrengst/huur maar geen negatieve inkomsten toegestaan. Of het onroerend goed jaarlijks forfaitair belast moet worden of alleen op moment van verkoopwinst kan over nagedacht worden.

    OZB lijkt voor de huidige bezitters oneerlijk maar wat te denken van de ongebreidelde huurverhogingen die Stef Blok mogelijk heeft gemaakt. Het wordt tijd dat we eens stoppen met 'huizenbezitters' altijd maar als zielig neer te zetten op het moment dat iets eens een keer nadelig uitpakt. En al helemaal bij de huidige bizar lage rente die betaalt worden op de financiering welke dan voor de meesten ook nog eens aftrekbaar is.

    Op het moment van afschaf HRA meteen de aftrap geven voor versnelde woningbouw en dan met name 'geschikte woningbouw'. Zet de projectontwikkelaars onder druk en dwing ze dat ze passende woningen moeten bouwen. Ik bedoel dan vooral 'kleiner woningen'. Al decennia daalt de gemiddelde gezinsomvang maar de gemiddelde gebouwde woning wordt alsmaar groter.

    Ban uit dat je van rijke komaf moet zijn om nog een woning te kunnen komen of minimaal met een 2e inkomen. Dat kan deels door kleinere woningen te bouwen maar ook om de alleenstaande enigszins tegemoet te komen in de op te tuigen subsidieregeling. Tweeverdieners hebben het voordeel van het 2e inkomen en dat terwijl ze relatief minder kosten hebben. Ze wonen met z'n tweeën maar de kachel brandt maar 1x, maaltijden zijn gemiddeld wat voordeliger, verzekeringen etc etc etc..

    M.a.w. het huidige systeem maakt al een groot deel van de inwoners op voor hand kansloos. Veelal de rijken onder ons hebben dat minder of niet. Echter ook bij de laatste crisis zagen we dat op dat moment die hele groep zielig werd gevonden omdat er een aantal moest scheiden of verhuizen en werden faciliteiten in het leven geroepen die vooral weer extra gunstig waren voor rijken (extra schenken mbt de woning).

    Zo kan ik nog even doorgaan maar doe ik niet.

    Nog even terugkomend op de OZB; toch slechts een beperkt nadeel als je nagaat dat je de financieringslast mag aftrekken en de verkoopwinst in de zak mag steken. Ik heb zelf een eigen woning maar ook op feestjes erger ik me groen en geel over mensen die mopperen over nadelen maar vergeten alle voordelen erbij te vertellen. Maar het blijft niet netjes om de woningeigenaar als melkkoe te gebruiken.
    Bij de huurders doet zich echter een soortgelijk iets voor. De huurder die iets meer dan modaal verdient wordt of de woning uit gepest of krijgt in elk geval met enorme huurverhogingen te maken. Gewone huurverhogingen krijgen alle huurders echter als je onder een bepaalde norm blijft ontvang je huurtoeslag, de Overheid betaalt dus een groot deel van je huur. De huurder die niet onder die norm blijft krijgt mogelijk een extra huurverhoging en daar wordt helemaal niets gecompenseerd door een huurtoeslag. Daar zie je dezelfde willekeur als die wordt gehanteerd door gemeenten voor OZB. Gewoon halen waar wat te halen valt.

    En tenslotte nog bang voor ontslagen bij de fiscus?? Zal toch meevallen lijkt me. Daar is al zoveel weggesaneerd of vertrokken de laatste jaren. Belastingheffing wordt ook niet afgeschaft, alleen de HRA en daar weten de meesten toch al niet meer precies hoe het werkt. En als het wel zo complex is dat het aan ambtenaren zoveel extra moet kosten dan een reden te meer dat overbodig te maken door de HRA direct af te schaffen.

    Laten we maar beginnen met de eerst volgende verkiezingen door een kundig kabinet te kiezen. Wie dat zou moeten zijn weet ik niet. Maar slechter dan wat de VVD ons het laatste decennium heeft voor gezet kan niet. En roep nu niet dat zij ons door de crisis hebben geloodst, dat is nl. bullshit.

    Ze hebben bezuinigd op de onderkant van de samenleving om de begroting kloppend te maken. Toen het weer wat beter ging kreeg degene die had ingeleverd het minste daarvan terug (ouderen en zwakkeren). De opleving is niet gekomen door het gevoerde beleid maar gewoon omdat het in de hele wereld beter ging. Ook al hadden we helemaal geen beleid gevoerd dan ook hadden we in die opleving mee gedaan.

    Dus de juiste volgorde is;
    -VVD weg
    -HRA weg en starters subsidie terug





  5. taurus86 28 februari 2020 16:49
    't Is zo simpel. De hypotheekaftrek moet aan het pand gehangen worden.

    Stel eenmalig een fiscale waarde voor een bestaand pand vast.
    Bijv: WOZ waarde 2016; geef 100% aftrek voor deze waarde. En ga vervolgens per jaar deze aftrek met 2% verlagen tot aan 40% van de waarde. Als dan een woning wordt aangeboden, dan is transparant voor hoeveel van de waarde nog een aftrekfaciliteit bestaat. Al langer lopende gevallen tot 12 jaar terug corrigeren. Beginnen dus met 76% van de (2016 WOZ waarde)

    Deze regeling houdt al te sterke prijsstijgingen tegen. Is transparant en lang bruikbaar. Hoe de hypotheek en aflossing wordt geregeld is tussen eigenaar en bank. Daar wordt de marktwerking weer in ere hersteld.
    Voor alle langwonende huizenbezitters blijft dus altijd 40% v.d. (2016 WOZ) fiscale waarde beschikbaar als hypotheekruimte voor aftrek beschikbaar.
  6. kareldr 28 februari 2020 19:30
    Overgangsregelingen en hybride regelingen zijn nachtmerries van de Belastingdienst, burger en bedrijven.
    Dat valt niet uitvoerbaar, controleerbaar en uitlegbaar te krijgen.
    Oorzaak: beleidsmakers hebben nog nooit met 'uitvoering' te maken gehad.
    Politici rollen door vanaf de studenten kroeg de 2e kamer in. Totaal geen benul van de echte wereld en realisatie van plannen. Rare compromissen en regelingen als gevolg.
    Vandaar dat rechters steeds vaker gehakt maken van kamerbesluiten en regelingen elkaar volkomen knel zetten.
  7. Atari 1 maart 2020 17:01
    Tja de fiscus weet t niet de adviseur weet t niet de bank doet en roept maar wat en de consument trekt van alles en nog wat af. Als er geen hanhaving is van de regels, waarom zijn er dan nog regels, gewoon lekker alles over 30 jaar uitsmeren en aftrekken zoals de meeste adviseurs doen. Dan past de lening ook lekker en kan de klant alles aftrekken. Er is toch geen controle of handhaving
  8. [verwijderd] 2 maart 2020 16:26
    @ Mugje;
    een woningprijs wordt gebaseerd op betaalbaarheid... dus toen het norm werd dat beide ouders werkten klapten de huizenprijzen sky-high.
    Wil je dat terugdraaien dan moet je een compleet culturele ontwikkeling terugdraaien, namelijk dat het weer norm wordt dat 1 ouder werkt (even los van of dit dan de man zou moeten zijn of niet).

    Afschaffing van HRA en invoer van subsidie voor starters lijkt me het een voor het ander inruilen.... dit gaat voor de starter niets meer geven, daar de huizenprijzen van de starterswoning stijgen omdat die subsidie erin verdisconteert wordt.

    Wordt een huis goedkoper (inherent aan geleidelijke afschaffing HRA), dan wordt ook huur goedkoper... iedereen blij.
  9. [verwijderd] 10 maart 2020 08:13
    Inmiddels een poosje terug dat ik een eigen huis had en deze stond ook nog eens in Duitsland.

    Ik had daar geen HRA, maar de rente was toen dermate lager dan in NL dat bij mij sterk de indruk bestond dat de rente in NL simpelweg hoger was juist t.g.v. de HRA!
    Die hypotheekrente aftrek leek mij gewoon een sigaar uit eigen doos waarbij de banken het meest profijt trokken door de relatief hoge rente. Het collectief draaide dus op voor de hoge hypotheeklasten van de ander....en hoe hoger de schaal en dus hoe hoger het inkomen, des te meer het profijt van mensen die het eigenlijk niet/minder nodig hadden. Banken werden ook gespekt omdat zij hogere rentes konden innen.

    We zijn in NL vergeten dat belastinginkomsten door burgers voor burgers zijn bedoeld...het wordt te makkelijk gezien als een pot waaruit gegraaid mag worden ten koste van andere burgers...net als een collectieve pot id kroeg: ieder stort bijv 20euro en doet de ene er 2 colaatjes mee en de ander zuipt zich klem aan duur gedistilleerd op kosten vd ander.
15 Posts
|Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.