De valkuil van ranglijsten

De grote financiële kranten publiceren dagelijks een ranglijst van de grootste winnaars en grootste verliezers in aandelen van de vorige dag, week of maand. Deze ranglijsten worden door veel beleggers gelezen en gevolgd.

Is het letten op de dagelijkse ranglijsten slim om te doen en waarom volgen we ze? Het antwoord vindt zijn oorsprong in hoe ons menselijk brein werkt.

Uit psychologische studies is gebleken dat onze hersenen een beperkte hoeveelheid aan informatie- en keuzemogelijkheden (zoals investeringsmogelijkheden) kunnen onthouden en verwerken . Graag illustreer ik dit met de volgende oefening, in drie stappen:

1. Lees de eerste rij met cijfers hardop van links naar rechts.
2. Sluit de ogen en herhaal dezelfde cijferreeks, maar dan achterstevoren (van rechts naar links). Heeft u de cijferreeks goed, dan mag u naar de volgende rij. 
3. Waar gaat het fout? Het aantal cijfers in deze reeks geven aan wat uw capaciteitsgrens is.
   
   

Zeven puls/minus twee

Dit is een psychologische test om de processorkracht van uw brein te testen. De meerderheid van de mens heeft een capaciteitsgrens van zeven cijfers (plus/minus 2). Dit betekent dat de mens slechts zeven stukken (plus/minus 2) informatie, zoals cijfers, tegelijk kan verwerken.

Psychologen noemen dit de the magic 7 rule. Ons cognitieve brein is dus vrij beperkt. De cognitieve capaciteit van de mens is vergelijkbaar met een computer. Een computer kan een beperkte hoeveelheid aan gegevens opslaan. Denk aan een beperkte capaciteit van de harde schijf.

Ook kan een computer maar een beperkt aantal gegevens verwerken. Denk aan een beperkte processorkracht.

Voorgeprogrammeerde truc

Deze vergelijking brengt mij bij het volgende onderwerp: de hoeveelheid van nieuws dat beleggers dagelijks bereikt en de hoeveelheid aan beleggingsmogelijkheden in de markt.

Informatie en keuzemogelijkheden aan overvloed, waardoor het simpelweg te veel is om het allemaal te kunnen verwerken. Hierdoor gebruiken onze hersenen een voorgeprogrammeerd trucje om beslissingen te maken: we focussen ons enkel op informatie dat duidelijk onder onze aandacht wordt gebracht.

Ranglijsten van de grootste winnaars en verliezers in aandelen worden dagelijks bij beleggers onder de aandacht gebracht door de (financiële) media en diverse beleggerswebsites.

Focus op ranglijsten

Een recente studie van Kumar, Ruenzi en Ungeheuer (2017) bestudeert de invloed van deze ranglijsten op het gedrag van beleggers en markten voor alle grote Amerikaanse aandelen tussen 1963 en 2015.

Hieruit blijkt dat beleggers regelmatig handelen op basis van ranglijsten en op het internet actief op zoek gaan naar informatie over deze genoemde bedrijven. Daarnaast is gebleken dat de aandelen van de grootste winnaars en verliezers veel koopdruk vanuit voornamelijk particuliere beleggers ervaren.

Kortom, beleggers hebben de neiging om aandelen te kopen bij bedrijven die door middel van deze ranglijsten onder de aandacht worden gebracht.

Substantieel effect

Verder toont het onderzoek aan dat de aandelen die over de afgelopen maand in de ranglijsten stonden, meestal een slechtere performance hadden dan aandelen die niet waren opgenomen in deze lijsten.

Een beleggingsstrategie die dit patroon uitbuit door een longpositie in aandelen te nemen die niet in de top of bottom van de rangschikking in de vorige maand hebben gestaan en een shortpositie in aandelen die in beide verschenen zijn (dus minstens één dagelijkse top- en een dagelijkse bottom- rangschikking over de afgelopen maand) heeft een gemiddeld rendement van 1,72% opgeleverd over de daaropvolgende maand.

Over het daaropvolgende jaar was het gemiddelde rendement ongeveer 10%, oplopend tot ongeveer 20% in de daaropvolgende drie jaar. Een substantieel effect dus, dat aangeeft dat de koopdruk op de grootste winnaars en verliezers kan zorgen voor een te hoge prijs.

Niet informatief

Conclusie, de dagelijkse gerangschikte grootste winnaars en grootste verliezers worden vaak te duur. Mijn tip: wees hiervoor op uw hoede.

Gebruik de grootste winnaar- en verliezerranglijst in de media enkel voor praatjes bij de koffiemachine, maar baseer hier niet blindelings uw keuze voor aandelen op en behandel ze niet als informatief.

De lijsten hebben de neiging om uw aandacht op de verkeerde manier te trekken. Een gewaarschuwd mens telt voor twee…