Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
IEX 25 jaar desktop iconMarkt Monitor

Piketty paaltjes

Hebben we na Adam Smith, David Ricardo, Karl Marx, John Maynard Keynes weer een econoom die geschiedenis schrijft? Letterlijk wel. Thomas Piketty beschrijft in zijn boek Capital in the Twenty-First Century de historische ontwikkeling van de verdeling van kapitaal.

De populistische slogan 'de rijken worden rijker, de armen worden armer' tracht hij te illustreren met uitgebreid wetenschappelijk onderzoek. Eén van zijn conclusies is dat het vermogen zich steeds meer concentreert bij een kleine groep mensen. De reden van deze in zijn ogen ongewenste ontwikkeling is dat het rendement op vermogen hoger ligt dan de economische groei.

Piketty heeft in korte tijd zijn naam gevestigd en hij wordt gezien als toekomstig Nobelprijswinnaar. Of dat gebeurt is de vraag. Maar naar mijn mening zal Piketty niet in de voetsporen van zijn illustere voorgangers treden. Althans, niet op basis van zijn 700 pagina's tellend boekwerk.

Geen denkbeeldig scenario

In de eerste plaats geldt Piketty's stelling dat het rendement op kapitaal hoger ligt dan de economische groei alleen voor een afgebakende periode. In de vorige eeuw heeft juist veel kapitaalvernietiging plaatsgevonden, onder andere door oorlogen en verkeerde economische politiek.

Dat is niet mijn constatering, maar dat geeft Piketty zelf aan. Wie zegt dat de komende decennia soortgelijke of geheel andere factoren niet eenzelfde effect zullen genereren en er weer veel kapitaal verloren zal gaan? De kredietcrisis heeft laten zien dat dit geen denkbeeldig scenario is.

Kennelijk voorziet Piketty bij risicodragend kapitaal behorende hoge rendementen in een risicovrij toekomstbeeld. Dat mag, maar is natuurlijk wetenschappelijke onzin.

Ongewenste vermogensontwikkeling

Misschien wel belangrijker is de vraag waar de Franse econoom zich druk over maakt. Dat een kleine groep over steeds meer vermogen beschikt moge waar zijn, belangrijker lijkt mij hoe de onderkant van de samenleving zich ontwikkelt. Het is geen gewaagde stelling dat welvaartsgroei zeker ook in dit segment van de samenleving heeft plaatsgevonden.

Als inkomens- en vermogensverschillen toenemen, maar tegelijkertijd de onderkant van de samenleving het veel beter heeft dan in het verleden, is er naar mijn mening geen sprake van een alarmerend probleem. Maar mijn belangrijkste punt ten aanzien van Piketty is zijn oplossing voor de in zijn ogen ongewenste vermogensontwikkeling.

Piketty pleit voor een wereldwijde vermogensbelasting en wil dat gebruiken om de belasting op arbeid te verlagen. Dat lijkt een sympathiek plan. De hardwerkende Nederlander, om het maar naar ons eigen politieke landschap te vertalen, gaat minder belasting betalen.

Grote herverdelingsoperatie

De rijke vermogende, die toch niet meer weet wat hij met al zijn geld moet doen, wordt veel zwaarder belast. Wat is daar op tegen? Het lijkt zelfs slim bedacht. Het vaak gehoorde argument tegen belasting op vermogen is dat op deze manier dubbel belasting wordt betaald.

Eerst is er inkomstenbelasting, dan nog eens belasting op het gespaarde kapitaal. In het voorstel van Piketty wordt dit omzeild. Immers, tegen de hogere belasting op kapitaal staat een lagere belasting op arbeid.  Toch heb ik een groot probleem met Piketty's voorstel. Hij pleit in feite voor een grote herverdelingsoperatie, geleid door de overheid.

Piketty suggereert dat de hoge belasting op arbeid ontstaat door een (te) lage belasting op kapitaal. Dat is volstrekt onjuist. Het is de overheid zelf die er de oorzaak van is dat arbeid zo zwaar wordt belast. De overheid heeft zich in de Westerse wereld ontwikkeld tot een financiële veelvraat, die almaar meer van zijn burgers vraagt.

Afleidingsmanoeuvre

Dat is de kern van het probleem waar Piketty, de adviseur van de Franse president François Hollande, kennelijk niet in is geïnteresseerd. Het is niet het uitdijende particuliere vermogen, maar de ongebreidelde groei van de overheidsuitgaven, en daarmee de overheidsschulden, die toekomstige welvaartsgroei remmen.

Piketty's voorstel is een afleidingsmanoeuvre door belastingverlaging in het vooruitzicht te stellen in ruil voor het zwaarder belasten van vermogen. Piketty zet zijn paaltjes verkeerd. Natuurlijk moet de belasting op arbeid omlaag. In dat opzicht heeft de Fransman helemaal gelijk.

Maar dat moet niet door begerig naar andermans bezit te kijken, maar door onproductieve overheidsuitgaven veel verder terug te dringen. Met de vergrijzing op komst hebben we private arbeid en privaat kapitaal veel te hard nodig om de vereiste economische groei te genereren. Een logge, geldslurpende overheid kunnen we daarbij missen als kiespijn.
   


Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

 
Marcel Tak

Auteur:

Marcel Tak is dé special product-specialist van IEX en IEXProfs, maar schrijft ook graag over rente, obligatiemarkt en toezicht als hij zich daartoe geroepen voelt. "De financiële sector is in belangrijke mate bezig met het verplaatsen van lucht. De werkelijke toegevoegd waarde is beperkt. In mijn columns wil ik r...

Recente artikelen van Marcel Tak

  1. Van pindakaas tot bitcoin
  2. AFM: Meer verbiedend dan bindend
  3. Turbo: hoge hefboom in de ban?

Reacties

20 Posts
| Omlaag ↓
  1. [verwijderd] 15 mei 2014 11:55
    Mee eens dat wederom overheden in west-eu geld willen onttrekken aan de rijken onder valse beloften, uit jaloezie vermogen belasten. Dat er belasting wordt geheven om publieke zaken te kunnen regelen is duidelijk en dat er geen piketty paaltjes geplaatst kunnen worden 'hier wel en daar niet' is ook duidelijk. Dat vermogenden nu al aan kapitaal vernietiging doen is m.i. duidelijk als men naar het kunst-kapitaal kijkt of naar b.v. hun mega woningen. Men is als de dood voor een paar virussen, lijkt me dat een virus meer waarde heeft dan een schilderij van Freud.
  2. forum rang 4 theo1 15 mei 2014 12:04
    Nu heb ik het boek niet gelezen, maar zelfs dan zie ik al een aantal hele praktische bezwaren. Gewone menselijke factoren die hij denk ik finaal over het hoofd ziet.
    - Wereldwijde vermogensbelasting gaat er nooit komen. Politiek onhaalbaar. Het is onmogelijk om alle landen ter wereld op één lijn te krijgen, zeker niet als er directe financiële belangen op het spel staan. Zie maar hoe moeizaam het Doha-traject is geweest en hoe weinig het heeft opgeleverd.
    - Regeringen zijn er natuurlijk snel bij om een belasting te verhogen. Een andere belasting verlagen wordt dan natuurlijk vergeten. Het zal neerkomen op een platte lastenverhoging. Als Fransman had Picketty dat moeten weten. Maar ja, vriendje van Hollande natuurlijk.
    - Mensen krijgen nogal eens meerdere kinderen waarna de erfenis verdeeld wordt. Dat remt vermogensconcentratie enorm. Stel, vader heeft een miljoen verdiend. En heeft 5 kinderen. Die erven dan ieder 2 ton, nog afgezien van belasting. Dat is al een stuk minder
    indrukwekkend.
    - In iedere rijke familie verschijnt vroeg of laat een zwart schaap dat alles vergooit. Dat is onvermijdelijk. Zijn nakomelingen beginnen weer op 0.
    - Er gebeuren rampen en onverwachte dingen. Ooit waren de De'Medici van Florance de Bill Gates en Buffetts van hun tijd. Waar zijn ze nu? Fortuinen zijn minder duurzaam dan hij denkt.
    - De meeste zeer rijken zijn ondernemers of hun erfgenamen. Hun vermogen zit voor het overgrote deel in 1 bedrijf. Als het daar slecht mee gaat, gaat het ook slecht met de eigenaren. De Brenninkmeijers zijn zeer rijk, maar gaat het slecht met C&A, dan gaat het ook slecht met de Brenninkmeijers. Pure beursbeleggers zijn vrij schaars onder de zeer rijken. Buffett is natuurlijk weer de uitzondering die de regel bevestigt.
  3. forum rang 5 DurianCS 15 mei 2014 12:51
    Het is duidelijk dat de kapitaalbelasting niet gecompenseerd wordt door de lagere belasting op arbeid. Mensen die nu kapitaal hebben, hebben hun hele leven hoge belasting betaald en zouden vervolgens ook weer veel beasting over het kapitaal moeten gaan betalen. Dat is echt wel dubbel belasten.
  4. Eemondt 15 mei 2014 13:15
    Piketty behoord tot de elite die altijd met grote ideeen komt en als deze falen (wat bijna altijd gebeurt) dan heeft dit te maken met het feit dat anderen het niet goed uitgevoerd hebben en komt men met het volgende plan (wat ook niet werkt).
    Wat het meest verbasingwekkende is, is dat Piketty return on capital invested (ROIC) verwisselt met de groei van ondernemingswinsten.
  5. NielsvanderStappen 15 mei 2014 13:18
    Beste Marcel,
    ik zie je als de meest verstandige financieel specialist in dit land als het gaat om vastrentende producten. Daarom vind ik het jammer dat je nu kiest voor inhoudsloos populisme. Je zegt:
    Het is niet het uitdijende particuliere vermogen, maar de ongebreidelde groei van de overheidsuitgaven, en daarmee de overheidsschulden, die toekomstige welvaartsgroei remmen.
    Dat is anno 2014 leuke borreltaal, maar het snijdt geen hout.
    Welke diensten die b.v. de nederlandse overheid verricht (infrastructuur, onderwijs, zorg, defensie) zijn ongewenst? Heb je liever dat elk bedrijf of vermogende zijn eigen weg aanlegt? Op 4-jarige leeftijd al kinderen onderwijs gaat geven om deze op 20-jarige leeftijd in te kunnen huren? Zelf snel een ziekenhuis bouwt, als hij kanker heeft en bestraald moet worden? Zelf Poetin tegen gaat houden in Oekraine?
    Dan over de overheidsschulden. Zijn die de afgelopen jaar niet juist zo opgelopen, om te voorkomen dat het gehele kapitalistische systeem anders ingestort was? Een systeem waarin juist de afgelopen 20 jaar de financiële remmen los waren en partijen met veel geld-macht alle vrijheid kregen om deze maximaal ten eigen bate te laten groeien?
    Welke multinational betaalt eigenlijk nog een stevige portie belasting in dit systeem? Door belastingontwijking ligt dat vaker bij 5% dan bij 25%, wat het nominaal zou moeten zijn. Kortom: er is wel degelijk een scheefgroei geweest in vermogensverschuiving van de lagere klasse, de middenklasse en het MKB naar het grootbedrijf en de groot-vermogenden. Dat mag iedereen die dat wil prima vinden, maar het is een probleem als je de samenleving als geheel vooruit wil laten gaan. Het kost o.a. onderling vertrouwen (b.v. in de politiek), arbeidsrust en nieuwe initiatieven. Op korte termijn misschien geen ramp, op lange termijn des te meer.
  6. [verwijderd] 15 mei 2014 14:08
    Gelukkig is er ook iemand (NielsvanderStappen) die naar het grotere plaatje kijkt. Hebben niet de middle class en daaronder ervoor gezorgd dat de banken in de lucht bleven met overheidsmiddelen. Er zijn allerlei mogelijkheden voor vermogenden om relatief weinig belasting te betalen. Voor de minder/niet vermogenden is alles dichtgetimmerd. Als de minder/niet vermogenden ietsje meer lucht krijgen gaat de economie zoveel beter draaien dat de vermogenden (lang niet altijd door arbeid -dus belasting betalend- vermogend geworden!) nog veel meer verdienen.
  7. jzwartjes 15 mei 2014 14:49
    Natuurlijk moet de overheid geld uitgeven aan collectieve zaken, zoals onderwijs, defensie, justitie etc.
    Maar dat moet wel efficient!
    Eén miljoen ambtenaren is een beetje al te veel van het goede.
    Daarom zijn de lasten in Nederland zo hoog.
    De [R]overheid moet eens als een bedrijf geleid worden, dat scheelt miljarden. Met deze besparing kunnen de loonkosten worden verlaagd.
  8. [verwijderd] 15 mei 2014 14:56
    idd het geld van armen heeft grotere omloopsnelheid, terwijl de rijken niet eens hoeven te investeren.

    Maar het is in feite de verandering van private leningen die de verandering in gdp aanstuurt.

    Ik wens Marcel veel succes in de USA.
    Daar is slavernij verboden, maar dit geldt niet voor gevangenen in vele staten. Daar investeert men niet in wegen, maar in de bajes.
  9. forum rang 4 theo1 15 mei 2014 15:18
    quote:

    Spero schreef op 15 mei 2014 14:08:

    Gelukkig is er ook iemand (NielsvanderStappen) die naar het grotere plaatje kijkt. Hebben niet de middle class en daaronder ervoor gezorgd dat de banken in de lucht bleven met overheidsmiddelen. Er zijn allerlei mogelijkheden voor vermogenden om relatief weinig belasting te betalen. Voor de minder/niet vermogenden is alles dichtgetimmerd. Als de minder/niet vermogenden ietsje meer lucht krijgen gaat de economie zoveel beter draaien dat de vermogenden (lang niet altijd door arbeid -dus belasting betalend- vermogend geworden!) nog veel meer verdienen.
    Maar dat gaat dus niet gebeuren.

    Ten eerste omdat de middle class numeriek veel groter is dan de "vermogenden" (waar je dat dan ook maar wil laten beginnen). Voor iedere miljonair zijn er duizenden middle classers. Haal je bij die miljonairs meer geld op om dat onder de middle class te verdelen, krijg je homeopathische verdunning. Al die moeite voor een tientje erbij. Verspilde energie.

    Ten tweede verzint de politiek ongetwijfeld weer heel erg veel heel erg nuttige projecten die politiek veel interessanter zijn. Dat geld gaat gewoon op de grote hoop en verdwijnt ergens in de begroting. Niks geen belastingverlaging. Zo is het altijd gegaan.

    Ten derde wordt het al idioot ingewikkelde belastingstelsel alleen maar nóg complexer want er moeten natuurlijk ontelbaar veel bij-effecten worden gerepareerd. Met nog meer mogelijkheden om het systeem te bespelen. Het moet juist veel eenvoudiger.

    Picketty geeft zelf al aan dat het eigenlijk globaal moet, omdat je anders free-riders krijgt: landen die niet meedoen en al het vluchtkapitaal opzuigen. Maar zie dat maar eens voor elkaar te krijgen. Het lukt al niet om een nieuw vrijhandelsverdrag tussen de EU en de VS te realiseren, dan heb je nog niet met landen als Bermuda of Nigeria of China onderhandeld. En vergeet het VK niet. Dat zal zich tot de laatste snik verzetten vanwege de City.

    Bovendien: kapitaalvorming is hard nodig om investeringen mogelijk te maken. Als we het puur van arbeid moeten hebben, kunnen we de tent wel sluiten in Europa, want er zijn miljarden Aziaten die dat werk goedkoper doen. Op die manier kunnen we niet concurreren. Picketty's plan klinkt als een enorm banenplan: pak het opgebouwde vermogen in de samenleving en houdt daarvan zoveel mogelijk mensen zo lang mogelijk aan het werk. En dan is het op en heeft niemand meer werk. Dan leven we in Afrika (maar dan met slechter weer) en met hetzelfde fundamentele probleem als Afrika: tekort aan kapitaal dat ingezet kan worden om de economie op te bouwen.

    Het is een leuk filosofisch vergezicht van het soort waar ze in Frankrijk nogal dol op zijn, maar het heeft m.i. een praktische waarde van nul. Minder nog omdat linkse politici het ongetwijfeld gaan aangrijpen als alibi voor belastingverhoging. Dat zie je nu al gebeuren.
  10. [verwijderd] 15 mei 2014 19:06
    Lekker populistisch gebracht dat afgeven op overheid zonder in te gaan waar het grootste deel naar toe gaat.
    Bv gezondheidszorg, daar profiteert iedereen van. Als je langer gezond leeft is dat ook welvaart. Of veel betere infrastructuur waardoor je verder van je werk kunt gaan wonen dan vroeger en een mooier huis voor minder centen kunt bewonen. Ook dat is welvaart en wel in geld uit te drukken.
    En dan beweren dat de overheid de welvaart beperkt? Klinklare onzin!
  11. holenbeer 15 mei 2014 22:42
    Niet alleen populistisch, ook weinigbdemocratisch? Immers, die overheid kiezen we met zijn allen, of in elk geval de mensen die de moeite nemen te stemmen.
    En als je het niet ziet zitten met de bestaande partijen, dan richt je toch een nieuwe op en zorgt dat al die miljoenen op je kiezen?

    Grappig hoe redeneren vanuit een paradigma werkt: als je ervan uitgaat dat economische en winstgroei het belangrijkst zijn, zie je de overheid als een rem.
    Als je echter collectieve welzijnsgroei als het belangrijkst ziet, is misschien vermogensopbouw juist de rem.

    Terwijl het leuke van een democratie nou juist is dat je beide visies mag aanhangen en proberen te realiseren via je stem en/of politieke activiteit. Met een bijbehorende grote of kleine overheid. Dat heeft ons blijkbaar gebracht waar we nu zijn: een economisch nog steeds sterk land met fantastische collectieve voorzieningen.

    En natuurlijk, sommige collectieve voorzieningen ziet niet iedereen zitten: rechtse hobbies als snelwegen, linkse hobbies als een minimumloon. Gelukkig kun je altijd nog emigreren naar een land war het veeeel beter is, toch? Er komt alleen niet zo snel een land in me op. 'K heb getwijfeldvover België ...
  12. [verwijderd] 16 mei 2014 14:18
    De grote multinationals hebben het spel gewonnen. Overheden zijn kaal geplukt, mochten steun geven aan het bedrijfsleven toen ze het verklooit hadden en nu alles weer crescendo gaat wijken bedrijven uit naar belastingparadijzen als Nederland, Ierland en Zwitserland om zo min mogelijk belasting te betalen. Kijk eens in de jaarcijfers van de Corporates en vind er maar eens eentje die 25% belasting betaalt. Je vindt makkelijker een speld in een hooiberg.

    Hoewel waarschijnlijk een utopie, zal de internationale politiek binnen nu en een paar jaar serieus werk moeten maken van het stroomlijnen van de belastinginkomsten. Anders valt er straks niets meer aan de kaalgeplukte burger te verdienen, ook niet door de corporates
  13. Humans R underrated 16 mei 2014 14:37
    Owow Marcel,
    Kom in Nederland niet aan de alwetende en goedhartige overheid.

    Serieus, welvaartcreatie is belangrijk, en kapitalisme en de markt heeft dat in haar genen; verliezende bedrijven gaan failliet en verdwijnen, winnende bedrijven groeien en breiden uit. Een overheid gebruikt die welvaart voor gemeenschappelijke doelen, met zelden een degelijke kosten baten analyse (ook wanneer dat wel gepast is, bv betuwe lijn), en weinig consequentie bij falen. Incidenteel zullen maatregelen winst creeeren (bv een nodige snelweg aanleggen (geen rechtse hobby dus), of onderwijs financieren), maar over het algemeen zal de overheid maar met grote moeite inefficienties verwijderen, zie bv thuis zittende ambtenaren die niemand durft te ontslaan.

    Natuurlijk is er een balans, tussen welvaartscreatie en maatschappelijk gestelde sociale doelen, maar in Nederland is die bij verre te veel doorgeslagen naar de staat. Economische groei staat stil, werkeloosheid is groot en groeit, overheidsschuld te groot, het overheidsbudget is bijn 50% vh BNP, een golf van liberalisering zou dit land goed doen.

    ps, had het aan het kapitalisme gelegen, waren veel banken failliet gegaan in 2008-2009. Dit ten faveure van gezonde banken, die flink hadden kunnen uitbreiden in dat geval. Een proces dat de overheid als zachte heelmeester heeft tegengehouden onder een continue lobby van financieel specialisten die met systeemcollapse dreigden.
  14. [verwijderd] 16 mei 2014 22:11
    Humansrunderated,
    Interessante genuanceerde bijdrage aan de discussie.
    Ik geloof ook wel dat de overheid minder goed inefficienties oplost dan bedrijven. Alhoewel wat is er efficient aan de perverse prikkel voor een topman om alles te kunnen en laten wat ie wil. Of hij het goed of slecht doet maakt niet uit, hij gaat toch met miljoenen aan de haal.

    De grootste flater ooit van de overheid is het toelaten van volledig aftrekbare aflossingsvrije hypotheken ergens eind jaren 90 of iets daarna. DE reden waarom de crisis bij ons zo aankomt en doorettert.
  15. Otto Obligatie 21 mei 2014 20:02
    Zeer terecht artikel. Vermogensbelasting in Nederland is met 1,2% het hoogste van de EU en levert slechts 6 mld. op. Inkomensbelasting + premies ruim 100 mld.
    Zelfs al zou je de vermogensbelasting met 100% verhogen dan verlaag je de inkomensbelasting maar met 6%.
    De overheid slokt jaarlijks 240 mld op. Betuwe lijn, ICT projecten die allemaal mislukken, zinloze subsidieverstrekking, allemaal voorbeelden hoe je zo die 6 mld kunt besparen.
20 Posts
|Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.