Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
IEX 25 jaar desktop iconMarkt Monitor

Rommelen met pensioenen

Er was veel pensioennieuws deze week. Ten eerste presenteerde adviesbureau Lane, Clark & Peacock (LCP) een onderzoek waaruit blijkt dat pensioenbeheer in 2012 veel duurder was geworden. Het meest in de media genoemde cijfer uit het onderzoek is het percentage van 0,53% (4,5 miljard euro) dat toegeschreven wordt aan het vermogensbeheer.

Maar daarnaast zijn er de transactiekosten, die 0,1% bedragen. Tot slot zijn er de uitvoeringskosten van de pensioenfondsen waarvoor een percentage van 0,12% is vastgesteld. In totaal bedragen de kosten van ons pensioen 0,75% op jaarbasis.

Ik vind een aantal zaken opvallend.

  • ABP en Zorg en Welzijn blijken duidelijk hogere beheerkosten dan gemiddeld te maken, namelijk 0,68%. Volgens het ABP komt dat omdat gebruik wordt gemaakt van dure alternatieve beleggingen. Deze fondsen zouden net zoveel rendement behalen als aandelen, maar met slechts een derde van het risico, aldus het ABP geciteerd in het Financieele Dagblad. Ik vind dit een zorgelijke uitspraak. Het zal zeker waar zijn dat (in het verleden) de rendementen vergelijkbaar zijn geweest met aandelen. Ik veronderstel dat het ABP het vermeende lage risico op de alternatieve beleggingen ook aan het verleden relateert via ongetwijfeld fraaie rekenmodellen. Ik ken financiële producten uit een recent verleden die op basis van die modelletjes ook heel veilig waren. We hebben er de kredietcrisis van 2007 aan te danken gehad.
  • Opvallend is voorts dat de beheerkosten met 0,53% in 2012 hoger zijn dan de 0,38% uit 2011. Dat zou voor een belangrijk deel verklaard kunnen worden uit prestatievergoedingen, want de pensioenfondsen behaalden in 2012 mooie rendementen. Ik hoop dat de, omgerekend, 1,5 miljard euro die grotendeels aan performance fee is opgegaan, goed besteed is. Is er een garantie dat in 2013 of navolgende jaren opnieuw zodanig wordt gepresteerd dat een extra vergoeding gerechtvaardigd is? En als er sprake is van een ondermaatse prestatie in latere jaren, kan (een deel van) de performance fee dan worden teruggevorderd?

Genoeg over de kosten, want het tweede pensioennieuws kwam van staatssecretaris Jetta Klijnsma. Zij blijkt het polderlandschap op te zoeken en draagvlak te verkiezen boven de beste oplossing met betrekking tot ons pensioenstelsel. Tot nu toe leek Klijnsma te kiezen voor twee naast elkaar bestaande stelsels.

De eerste is een nominaal systeem, waar deelnemers min of meer een pensioen wordt gegarandeerd. De premies zullen dan relatief hoog zijn. Pensioenfondsen kunnen ook kiezen voor een reëel system, waarbij de pensioenuitkering onzeker en afhankelijk van het beleggingsresultaat is. In dat geval zullen de premies lager kunnen uitpakken.

Reuze helder
Klijnsma kiest nu voor één uniform systeem, wat een mix van bovenstaande stelsels inhoudt. De staatssecretaris vindt dit eenduidiger en helderder dan twee aparte varianten, aldus het Financieele Dagblad. Het beste van twee systemen wordt zo gecombineerd. Nou, het lijkt reuze helder te worden. Ik citeer de krant."

Tegenvallers kunnen in 10 jaar worden opgevangen, kortingen worden geleidelijker doorgevoerd en mensen kunnen tegelijkertijd bepaalde toezeggingen houden." Rekent u er maar op dat deze brij tot grote uitvoeringsproblemen leidt, geringere transparantie en natuurlijke hogere uitvoeringskosten. Daar kan LCP te zijner tijd opnieuw onderzoek naar doen. Dat dan weer wel.

Tot slot aandacht voor een opvallende gerechtelijke uitspraak op. Op 10 september 2013  besliste het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) dat DNB ten onrechte een aanwijzing heeft gegeven aan de Stichting Pensioenfonds Vereenigde Glasfabrieken. De toezichthouder vond dat het pensioenfonds in 2009 met 13% van het fondsvermogen te veel in goud had belegd.

Dat moest teruggeschroefd naar maximaal 3%. Dat was zuur voor het fonds, dat in het betreffende jaar een beter rendement (15,7%) behaalde dan het gemiddelde pensioenfonds (14,6%). Het fonds weigerde de afbouw van het edelmetaal, en verdedigde in het jaarverslag 2010 nog uitvoerig, en wat mij goed onderbouwd, de grote goudpositie.

Belangrijk was dat de rest van de portefeuille (circa 85%) in cash of staatsobligaties was belegd. DNB was niet overtuigd en via de beruchte aanwijzing verkocht het fonds op 15 februari 2011een groot deel van zijn goudpositie (circa 10%) tegen 1.010 euro per ounce. Ook hierbij een tweetal opmerkingen.

Reservebeheer
Het fonds heeft bij de rechter een verzoek tot schadevergoeding ingediend. Opmerkelijk. Sinds de gedwongen verkoop is de goudprijs (in euro's) met 5% gedaald. Aandelen en vooral obligaties zijn juist gestegen. In dat opzicht mag het fonds tevreden zijn dat op een mooi moment de goudpositie  (gedwongen) is afgebouwd. Ik ben benieuwd hoe de rechtbank Rotterdam hier een schade voor het fonds kan vaststelen. Een tweede opmerking betreft de aanwijzing vanuit het perspectief van DNB. Leest u mee wat de toezichthouder over zijn eigen reservebeheer zegt:

"De reserves van DNB bedroegen ultimo 2010 EUR 46,9 miljard. De externe reserves kunnen worden uitgesplitst in goud (EUR 20,8 miljard)...." Kijk eens aan, een goudpositie die met 20,8 mld gelijk is aan 44% van de reserves. En waarom is de goudpositie zo groot? Ik lees verder.

De fysieke goudvoorraad van DNB vervult in tijden van financiële crisis een functie als ultieme reserve en vertrouwensanker. Verder wordt goud aangehouden uit diversificatieoverwegingen. Misschien had het glaspensioenfonds ook wel die gedachte, en kwam met een in verhouding tot de DNB nog bescheiden goudpositie van 13%. Wie geeft DNB een aanwijzing over zijn eigen beleid?


Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

 
Marcel Tak

Auteur:

Marcel Tak is dé special product-specialist van IEX en IEXProfs, maar schrijft ook graag over rente, obligatiemarkt en toezicht als hij zich daartoe geroepen voelt. "De financiële sector is in belangrijke mate bezig met het verplaatsen van lucht. De werkelijke toegevoegd waarde is beperkt. In mijn columns wil ik r...

Recente artikelen van Marcel Tak

  1. Van pindakaas tot bitcoin
  2. AFM: Meer verbiedend dan bindend
  3. Turbo: hoge hefboom in de ban?

Reacties

12 Posts
| Omlaag ↓
  1. [verwijderd] 3 oktober 2013 15:19
    Die beheerskosten van tussen de 0,5 en 1 % zijn veel te hoog.
    Ik vind het echt schandalig, want het is zowat de helft van de inflatie. Als particulier ben ik dat zelfs bij lange na niet kwijt, bij bv Binck. Gewoon bewaren en dividend bijschrijven is er gratis. En zelfs aan-/verkooptransacties kosten minder dan 0,5% bij een paar duizend euro.

    De wet van de grote getallen gaat bij pensioenbeheer kennelijk niet op.
    Behalve voor de beloning dan. We moeten af van die percentages.
    Sowieso is het vaste salaris al dik in orde voor die lui.
    Of je nu een handtekening zet onder €1000 of €100.000.000,--, het kost evenveel moeite toch?
  2. forum rang 4 theo1 3 oktober 2013 15:41
    Beheerkosten van 0.53% voor het ABP zijn an sich nog net acceptabel. Ze zijn daarmee niet goedkoop, zeker niet voor een fonds van die omvang, maar ook niet overdreven duur. Je moet natuurlijk wel rekening houden met de enorme omvang van het ABP en de enorme schaalvoordelen die dat met zich mee zou moeten brengen. Ze zouden veel goedkoper moeten kunnen werken dan standaard retail beleggingsfondsen en zelfs die zitten vaak al redelijk in die buurt.

    Maar als je het berekent per deelnemer, dan wordt het wel een ander verhaal.

    Ik ben nu even gemakzuchtig en ik gebruik data van wikipedia. ABP had in 2012 een vermogen van 281 miljard. Daarvan 0.53% is 1.5 miljard aan kosten (afgerond op 1 decimaal). Er zijn 1.1 miljoen actieve deelnemers en nog eens 913000 slapers. Laten we ze matsen en die gewoon bij elkaar optellen en afronden naar 2 miljoen. Per deelnemer zijn de beheerkosten dan €750 per jaar. Het gemiddelde vermogen per deelnemer wordt dan ongeveer 281 miljard / 2 miljoen = €150.500.
    Sorry hoor, maar ik denk dat het wel voor wat minder kan. En dat voor resultaten die niet slecht, maar zeker ook niet Buffettiaans briljant zijn.

    Dat plan van Klijnsma is natuurlijk een gedrocht dat alleen maar chaos gaat veroorzaken.
  3. [verwijderd] 3 oktober 2013 16:49
    @theo1. Ik vind 0,52% voor het ABP absoluut niet acceptabel. Jouw enige argument is dat jij het vergelijkt met "een fonds van ... omvang". Alsof "een fonds" een goede maatstaf is.
    ABP is een joekel van een geldberg. Als zij hun geld bij Shell stallen hoeven ze verder niets te doen. Om daar 0,53% voor af te dragen aan die "briljante" beheerders levert ons, als het dividend 6% is, over 45 jaar (1,0547/1,06)^45 = ~80% op van wat we zonder de afromende inbreng van deze talentvolle figuren hebben.
    20% is dus foetsie. Door hen en het gaat naar hen.

    En is 6% dividend niet reëel? Bereken dan 3% en het wordt dubbel zo erg.
  4. forum rang 5 andre68 3 oktober 2013 17:01
    quote:

    bowski schreef op 3 oktober 2013 15:19:

    Die beheerskosten van tussen de 0,5 en 1 % zijn veel te hoog.
    Ik vind het echt schandalig, want het is zowat de helft van de inflatie. Als particulier ben ik dat zelfs bij lange na niet kwijt, bij bv Binck. Gewoon bewaren en dividend bijschrijven is er gratis. En zelfs aan-/verkooptransacties kosten minder dan 0,5% bij een paar duizend euro.

    De wet van de grote getallen gaat bij pensioenbeheer kennelijk niet op.
    Behalve voor de beloning dan. We moeten af van die percentages.
    Sowieso is het vaste salaris al dik in orde voor die lui.
    Of je nu een handtekening zet onder €1000 of €100.000.000,--, het kost evenveel moeite toch?
    Bij vermogensbeheerders als Alpinvest verdient de topman > 10 miljoen Euro per jaar. Onder de miljoen lopen er weinig rond in die toko.
    Idem dito bij andere vermogensbeheerders die de pensioenpremies beleggen.

    In feite zijn het gewoon ordinaire dozenschuivers. Iedere maand de verplicht ingelegde premies beleggen. % pakken en met de rest spreiden over wat verschillende beleggingscatagoriën. Echt geen raketwetenschap.

    0.53% beheerskosten lijkt niet veel. Maar het is wel jaarlijks en over 1000 miljard. Heel veel geld te verdelen onder een gezelschap dozenschuivers (enkele 100-erden supergrootverdieners, feitelijk ambtenaren met 10-100 x balkenende..........)dat zelf geen risico's loopt (hooguit een bonus misloopt).

    Daarnaast is die 0.53% niet compleet. De fatcats bij de PF zelf en hun hofhouding vreten ook royaal mee uit de rijk en maandelijks bijgevulde ruif.

    En dan heb ik het nog niet eens over de in aan-en verkoopprijs van de financiële produkten weggemoffelde kosten.

    Intransparantie ten top, maar het systeem wordt gehandhaafd vanwege de belangen van een elitair gezelschap grootgraaiers.
  5. [verwijderd] 3 oktober 2013 19:01
    ben ik blij dat ik geen premie heb betaald aan deze zakkenvullerrij en oplichters bende die graaien erop los van de door de werknemers bijeengespaarde oudedag voorziening,
    Zij doen nu zo onschuldig hun best om maar niet aangehouden gaan worden wegens graaierij die ze al jaren riante salrissen hebben bezorgd Schande dat de regering ook hiermee akkoord gaat.
    Deze prognoses die ze nu hanteren zijn om hun onschuld te verdoezelen van jaren te hebben gestolen.Als miljarden nu op de plank hebt liggen die niet gebruikt worden om de gepensioneerden uit te keren waar blijft dit geld dan voor later voor wie dan?
  6. TheSky 3 oktober 2013 22:13
    quote:

    bowski schreef op 3 oktober 2013 15:19:

    Die beheerskosten van tussen de 0,5 en 1 % zijn veel te hoog.
    Ik vind het echt schandalig, want het is zowat de helft van de inflatie. Als particulier ben ik dat zelfs bij lange na niet kwijt, bij bv Binck. Gewoon bewaren en dividend bijschrijven is er gratis. En zelfs aan-/verkooptransacties kosten minder dan 0,5% bij een paar duizend euro.

    De wet van de grote getallen gaat bij pensioenbeheer kennelijk niet op.
    Behalve voor de beloning dan. We moeten af van die percentages.
    Sowieso is het vaste salaris al dik in orde voor die lui.
    Of je nu een handtekening zet onder €1000 of €100.000.000,--, het kost evenveel moeite toch?
    Bij €100.000.000,-- zou ik toch wat meer werk maken risicoanalyse :-)
  7. [verwijderd] 4 oktober 2013 09:40
    In het FD werd als argument genoemd de "bovengemiddelde rendementen" in 2012 die een prestatievergoeding zouden rechtvaardigen. De bovengemiddelde rendementen bedroegen 13,6% in 2012. Een Vanguard MSCI World ETF behaalde 13,7%. Hoe is het toch mogelijk dat de toezichthouders op onze pensioenfondsen zo zitten te slapen op kosten van de gemeenschap? Zeker tegen het licht van de discussies rond het pensioen vandaag de dag.
  8. [verwijderd] 4 oktober 2013 11:04
    "Het fonds heeft bij de rechter een verzoek tot schadevergoeding ingediend. Opmerkelijk. Sinds de gedwongen verkoop is de goudprijs (in euro's) met 5% gedaald. Aandelen en vooral obligaties zijn juist gestegen. In dat opzicht mag het fonds tevreden zijn dat op een mooi moment de goudpositie (gedwongen) is afgebouwd."

    Je argumentatie mbt tot de gedwongen verkoop van de goudpositie zwabbert echt alle kanten op.

    - Wie zegt dat het pensioenfonds een half jaar later niet een groot deel van hun goudpositie verzilverd had met een snelle winst van 30% en dan, op een veel beter niveau, was ingestapt in aandelen?

    - Het verzoek tot schadevergoeding heeft des te meer kans door de eigen goudpositie van de DNB, zoals je zelf zegt in de laatste 2 alineas.

    Ik denk trouwens dat het pensoenfonds op 15 februari 2011 niet "circa 10%" van zijn goudpositie tegen 1.010 euro per ounce gedwongen heeft verzilverd, maar 75% van de goudpositie (10% van de totale portefeuille).

    De DNB heeft zich weer eens van haar slechtste kant laten zien, als je deze lijn doortrekt zou ze pensioenfondsen ook moeten verplichten om op deze niveaus posities in bepaalde staatsobligaties of aandelenmarkten af te bouwen. Dat zal ze gek genoeg nooit doen natuurlijk.
  9. ooievaar49 4 oktober 2013 12:27
    "De eerste is een nominaal systeem, waar deelnemers min of meer een pensioen wordt gegarandeerd."
    Die garantie was er ook dat je met je 65ste met pensioen kon gaan. De praktijk is: dat de uitbetaling van de AOW pas ingaat op de dag van je geboortedag en niet meer op de 1ste van de maand waarin je jarig bent. Dat scheelt mij 29 dagen. Dan wordt je verrast met het gegeven dat de uitbetaling van de AOW 2 maanden later, in 2014 wordt ik 65, gaat plaatsvinden. Dus bij elkaar opgeteld 3 maanden geen uitbetaling van de AOW. En dat na 47 jaar werken. Nu beslissen lang gestudeerden, waar ik altijd belasting voor betaald heb, over hun toekomstig pensioen en worden de rechthebbende (de garantie waar altijd over gesproken werd/wordt) op dat pensioen de dupe. Over eerlijkheid gesproken!!!!
  10. forum rang 4 theo1 4 oktober 2013 12:46
    quote:

    bowski schreef op 3 oktober 2013 16:49:

    @theo1. Ik vind 0,52% voor het ABP absoluut niet acceptabel. Jouw enige argument is dat jij het vergelijkt met "een fonds van ... omvang". Alsof "een fonds" een goede maatstaf is.
    ABP is een joekel van een geldberg. Als zij hun geld bij Shell stallen hoeven ze verder niets te doen. Om daar 0,53% voor af te dragen aan die "briljante" beheerders levert ons, als het dividend 6% is, over 45 jaar (1,0547/1,06)^45 = ~80% op van wat we zonder de afromende inbreng van deze talentvolle figuren hebben.
    20% is dus foetsie. Door hen en het gaat naar hen.

    En is 6% dividend niet reëel? Bereken dan 3% en het wordt dubbel zo erg.
    Ik realiseer me dat ik niet duidelijk was in het eerdere bericht.

    Als je ABP vergelijkt met een "normaal", internationaal belegd, actief beheerd fonds op de retailmarkt, dan is die 0,53% beheerkosten nog net redelijk te noemen. Want die zitten momenteel meestal ongeveer tussen de 0,5% en 1% kosten (ik heb het niet over de afzettersfondsen die banken speciaal hebben voor de koppelverkoop want die zijn pas echt idioot duur).

    Maar het ABP is geen standaard retailfonds. Het ABP is vele malen groter dan de Robeco's en OBAMs van deze wereld. Het ABP zou enorme schaalvoordelen moeten hebben en dat komt niet echt tot uiting in de beheerkosten. Zeker als je het per deelnemer berekent, ipv als percentage van het vermogen. Dan kwam ik op zo'n slordige €750 per deelnemer en dat vind ik nogal wat.

    Nu kan het ABP niet domweg alles in Shell stoppen, want daar is het ABP te groot voor. Het ABP is groter dan Shell (ABP heeft €281 miljard vermogen, Shell heeft een kapitalisatie van zo'n €237 miljard). Maar ik snap je redenatie. Het ABP zou gewoon voor hele lage kosten kunnen beleggen via ETFs of zo. Ze zouden zelf een ETF aanbieder kunnen zijn en zo nog iets bijverdienen. Op die manier zouden ze heel veel goedkoper kunnen opereren. Als Vanguard het kan voor 9 basispunten, moet het ABP het voor hooguit een paar tienden van een procent kunnen.

    Nu komen die kosten voor een groot deel door dure hedgefunds en zo. Ik zie het nut daar niet zo van. Het rendement is niet beter, ze beweren dat het risico lager is. Maar hoe weten ze dat? Hedgefunds gaan ook ten onder. Het is natuurlijk altijd een goede smoes: het is een waardeloze belegging, maar het risico is laag. Kun je altijd wel roepen.

    Dus ik ben het wel met je eens, mijn oorspronkelijke bericht was slecht geformuleerd. Excuses daarvoor. Ik hoop dat ik het nu heb kunnen verduidelijken.
  11. [verwijderd] 4 oktober 2013 16:34
    quote:

    theo1 schreef op 4 oktober 2013 12:46:

    [...]

    Ze zouden zelf een ETF aanbieder kunnen zijn en zo nog iets bijverdienen.
    Ze zouden hun aandelen kunnen uitlenen tbv de optie handel. Als je de premies berekent kom je momenteel ongeveer uit op 8% rente.
    Ik denk dat dat precies is wat ze doen.
  12. [verwijderd] 6 oktober 2013 00:57
    Ik las onlangs over PGGM,even in ronde getallen,uit mijn hoofd,want kan de link niet meer vinden:

    50% van de beheerskosten gingen naar 10 % van de investeringen: die via andere investeringsfondsen etc gaan. 50 % !
    --------------------------
    PS: Hoe houdt ik het beheersbaar ? vragen,ideeen,gedachten :...

    A.kijk en vergelijk:

    kostenvergelijkingen maken met andere grotere beleggers is heel interessant
    Al eens getipt om bijv ABP te vergelijken met Noors staatsoliefonds,bijna 2x zo groot,
    Én nog meer: vergelijken van de werkwijze van dit soort fondsen
    --------
    B. werkwijze van pensioenfonds

    Elders heb ik enkele jaren geleden al eens aangegeven om ABP in 5 stukken te hakken: zo van 50 miljard per team.
    Zo kan er ook onderlinge competitie zijn tussen 5 teams ?
    Want in die grote bedragen ,hoe is dat te overzien ?
    Of: als er missers zijn dan wordt er gedacht: goed dat wij spreiden ?
    Of als er missers worden gemaakt: Komt er onderzoek hoe dat komt ?
    Ik heb enkele jaren geelden eens wat doorgebladerd in het ABP port.: dan zie ik 100K in Skri Lanka. Toen dacht ik wie/welke portbeheerder heeft dat bedacht ? is hier sprake van spielerei ? Wie/welke fondsbeheerder bij ABP zal dat kunnen volgen ?
    -------------
    C. de Organisatiestructuur

    maar ik denk ook dat er bestuurlijk wat effectiever mag worden ?
12 Posts
|Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.