Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
IEX 25 jaar desktop iconMarkt Monitor

Default of Juncker-obligaties?

Moeten houders van staatobligaties meebetalen aan de eventuele ondergang van EU-lidstaten. Ik schreef daarover een aantal columns en nam het op voor de obligatiehouder. Maar niet iedereen denkt er zo over. Collega IEX-columnist Lukas Daalder bracht zijn standpunt onlangs helder naar voren.

De aardige woorden aan mijn adres waarmee hij zijn column begint, zijn overigens geheel wederzijds. Maar nu ter zake. Lukas haalt naar voren dat in het verleden ook overheden failliet zijn gegaan op de binnenlandse schuld. Geen obscure dictatoriale staatjes, maar landen als Denemarken en het Verenigd Koninkrijk. Dat ontken ik ook niet.

Er is zelfs een interessant geval aan het rijtje wanbetalers toe te voegen. In 1801 werd op de Nederlandse staatsschuld, weliswaar op last van Napoleon, de rentebetaling tot slechts éénderde teruggebracht (tiërcering), en zelfs een aantal jaren stopgezet. Landen gaan soms failliet en ook obligatiehouders zijn dan de klos.

Zure vruchten
Maar dat is mijn punt niet. Mijn stelling is dat in een democratie de burgers verantwoordelijk zijn voor het beleid van de politici. Als dat een succesvol beleid is, dan profiteren zij daarvan en worden de verantwoordelijke politici beloond. Faalt het beleid dan plukken de burgers, in ieder geval in hun rol als belastingbetaler, de zure vruchten.

Hopelijk zullen diezelfde burgers dan met de verantwoordelijke politici afrekenen. Via de stembus uiteraard. Belastingbetalers zijn de eerst- en hoofdverantwoordelijke als het gaat om het falen van beleid.

In mijn column ageerde ik tegen de heersende gedachte alsof het onterecht is dat de belastingbetaler voor de financiële ellende moet opdraaien terwijl de obligatiehouder buiten schot blijft. Naar mijn idee is dat wél de juiste volgorde.  Nu kun je redeneren, zoals Lucas doet, dat de Europese belastingbetaler niets met de fratsen van de Ieren van doen hebben.

Lang beschermd
Bovendien kan de Europese burger de Ierse politici niet ter verantwoording roepen. Dat is een feitelijk juiste constatering, maar de Europese Unie is niet uit de lucht komen vallen. Het is het resultaat van een langdurig politiek proces, gebaseerd op eerder democratische besluitvorming.

Daaruit vloeit logischerwijs voort dat de burgers van Europa de resultaten van dit proces zelf moeten dragen. In de eerste plaats natuurlijk de belastingbetaler in Griekenland en Ierland. Maar als het niet anders kan, dan ook de belastingbetalers in andere Europese landen.

Het is te vergelijken met de lokale overheden die in Nederland geld lenen. Formeel kunnen ze natuurlijk failliet gaan, maar in de praktijk gebeurt dat niet. Bij problemen lost de landelijke politiek deze op, bijvoorbeeld door de gemeente de artikel 12-status te geven. Mijn columns schreef ik niet alleen omdat ik het redelijk vind dat obligatiehouders zo lang mogelijk beschermd moeten worden.

11% rendement
Het is naar mijn overtuiging ook in het belang van de EU en de afzonderlijke lidstaten. Beleggers in staatsobligaties zijn geen speculanten. Dat het falende EU-beleid uiteindelijk speculerende beleggers heeft aangetrokken (ik kocht ook Griekse staatleningen met 11% rendement!) is een andere zaak.

Beleggers in staatsschuld, zoals banken, pensioenfondsen en verzekeraars, nemen genoegen met de laagst mogelijk rente in de rekenschap dat het veiligheid geeft. Als deze groep wordt geconfronteerd met een default, dan zal het land gedurende zeer lange tijd niet meer kunnen lenen tegen aanvaardbare rentetarieven.

Het is rampzalig voor de financieel-economische ontwikkeling als risicomijdende beleggers staatsobligaties niet meer kunnen vertrouwen. Het is in het belang van, in dit geval, de EU zich verre te houden van faillissementen op staatsschuld.

Lachende derde
Clausules die obligatiehouders erop attenderen dat zij deel kunnen gaan uitmaken van eventueel toekomstig herstructurering van schuld zijn wat mij betreft uit den boze. De Amerikanen zullen in dit geval de lachende derde zijn. Er is nu veel wantrouwen tegen de verschillende lidstaten en de manier waarop met individuele staatsschuld zal worden omgegaan.

Dat komt niet meer goed. Er moet een oplossing komen en die is aangegeven door de Luxemburgse premier Jean-Claude Juncker. De EU moet zijn financiering regelen via een centraal instituut. Dan komt er een grote Europese markt van staatsobligaties, die kan concurreren met de Amerikaanse.

Dat zal leiden tot lagere liquiditeitspremies en dus rentevoordelen voor alle Europese staten. Het centrale instituut leent het geld dan weer uit aan de individuele lidstaten, waarbij een rentedifferentieel wordt toegepast op basis van bijvoorbeeld de omvang van het tekort en/of de hoogte van de staatsschuld.

Op deze wijze kunnen landen als Nederland en Duitsland, net als nu, tegen de laagste rentetarieven lenen. En bovenal, met het centraal financieringsinstituut behoort discussie over het mogelijke faillissement van de afzonderlijke landen tot het verleden. Dat is jammer voor de polemiek tussen columnisten, maar er is vast weer een nieuw interessant onderwerp.


Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en was hiervoor werkzaam op het ministerie van Financiën. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.



Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

 
Marcel Tak

Auteur:

Marcel Tak is dé special product-specialist van IEX en IEXProfs, maar schrijft ook graag over rente, obligatiemarkt en toezicht als hij zich daartoe geroepen voelt. "De financiële sector is in belangrijke mate bezig met het verplaatsen van lucht. De werkelijke toegevoegd waarde is beperkt. In mijn columns wil ik r...

Recente artikelen van Marcel Tak

  1. Van pindakaas tot bitcoin
  2. AFM: Meer verbiedend dan bindend
  3. Turbo: hoge hefboom in de ban?

Reacties

29 Posts
Pagina: 1 2 »» | Laatste | Omlaag ↓
  1. [verwijderd] 9 december 2010 11:36
    Ik vind het niet helemaal terecht om de schuld van falende overheden bij de burger neer te leggen beredenerend vanuit het feit dat zij zelf de desbetreffende regering heeft gekozen. Aangezien er (normaal gesproken) maar eens in de vier jaar verkiezingen zijn, is de flexibiliteit om te sturen in het beleid van de overheid minimaal. Obligatie beleggers hebben daarentegen veel meer flexibiliteit en kunnen op korte termijn signalen afgeven in de vorm van geeist rendement op staatspapier, waardoor overheden gedwongen worden om op verantwoorde wijze de overheids financien te beheren. Door dit impliciete bail out systeem is dat niet het geval, waardoor marktfricties makkelijker kunnen ontstaan. Door hogere rentes worden overheden gedwongen om overheidstekorten niet uit de hand te laten lopen en het investeerders worden niet geforceerd om (onverantwoorde) risico's te nemen voor slechts een beperkt rendement. De subprime crisis geld hierbij al wrang voorbeeld. Daarentegen vind ik het wel een goede zaak dat iedere columnist op IEX zijn eigen standpunt inneemt en dit verdedigt, waardoor er een opbouwende discussie ontstaat.
  2. kolenboer 9 december 2010 11:43
    Beste Marcel, als je belegt loop je risico. Of dat nu in aandelen is of in obligaties. Dan moeten ze ook niet zeuren als ze hun geld kwijt zijn. Ik erger me groen en geel aan dergelijke mensen zoals jij. De rendementen zijn voor de belegger en de verliezen voor de belastingbetaler.
  3. [verwijderd] 9 december 2010 11:54
    Je hebt de naam van je collega verkeerd geschreven:

    "Naar mijn idee is dat wél de juiste volgorde. Nu kun je redeneren, zoals Lucas doet, dat de Europese belastingbetaler niets met de fratsen van de Ieren van doen hebben."

    Maar dat terzijde. Ik snap je punt, maar moet het alsnog eens zijn met Lukas. Het is heel simpel, je kunt er een heleboel moeilijke argumenten bij halen, maar als je belegt dan loop je risico. En als je spaart ook. überhaupt als je aan het economisch verkeer deelneemt. Zelfs als je zelfvoorzienend in een hutje in de jungle woont loop je risico. Dat moet je gewoon accepteren. Helaas is met een vingertje de schuldige aanwijzen een beetje de tendens geworden.

    Gr. Guus
  4. [verwijderd] 9 december 2010 11:57
    Ik zie de e-obligaties als een vlucht naar voren. Er is een fout gemaakt door landen die economisch te zwak waren toch tot de eurozone toe te laten. I.p.v een stap terug te doen en overnieuw te beginnen met een uitgedunde eurozone, wil men de gemaakte fout tot z'n uiterste consequentie doordrukken. Die uiterste consequentie zal de Vereenigde Staten van Europa (VSE) zijn. Maar de europese bevolking wil de VSE niet (althans niet deze eeuw) terwijl voor eurofiele politici en eurobureaucraten de VSE een natte droom is (macht, goed betaalde baantjes). Dat kan niet goed gaan vrees ik.
  5. [verwijderd] 9 december 2010 12:10
    Wij hebben dan wel een Europese munt, maar daar houdt het mee op. Zou het niet beter zijn ook de staatsleningen (maar dan allemaal) bij de ECB onder te brengen, en ook het nationaal product niet langer bij de lidstaten, maar als Europees nationaal product te beschouwen? De overschotten en tekorten worden dan gelijkelijk uitgesmeerd waardoor een werkelijk Europees financieel beeld, waarbij ook een Eu-belasting hoort, ontstaat. Als we dan toch een Europees blok moeten hebben, doe het dan ineens goed.
  6. [verwijderd] 9 december 2010 12:47
    snelle reactie!

    Je kan moeilijk stellen dat omdat de creatie van de eurozone een politiek besluit dit tot lengte van dagen betekent dat de belastingbetaler ervoor moet opdraaien. Als de euro over 100 jaar nog bestaat, is er geen belastingbetaler meer in leven die voor dat systeem gekozen heeft, maar kan het nog steeds zo zijn dat wij moeten opdraaien voor de kosten van verkeerde Duitse besluiten. Het principe de-vervuiler-betaalt is gewoon niet correct.

    Ook het onderscheid tussen speculant en belegger is flinterdun: beleggen, welke vorm dan ook, betekent risico nemen. Risico mijdende beleggers mijden risico in relatieve termen, dus minder risico dan bijvoorbeeld aandelen. Dat neemt het onderliggende risico uiteraard niet, nooit weg. Er is geen 'veiligheid' en hoe eerder en duidelijker iedereen dat weet, hoe beter het wat mij betreft is.

    Je moet het ook niet eens willen, want dat betekent dat de rente voor alle Europese staatsobligaties gelijk zou zijn. Geen signaalwerking, geen afstraffing, niets.

    Lukas D.
  7. [verwijderd] 9 december 2010 12:51
    snelle reactie!

    Je kan moeilijk stellen dat omdat de creatie van de eurozone een politiek besluit dit tot lengte van dagen betekent dat de belastingbetaler ervoor moet opdraaien. Als de euro over 100 jaar nog bestaat, is er geen belastingbetaler meer in leven die voor dat systeem gekozen heeft, maar kan het nog steeds zo zijn dat wij moeten opdraaien voor de kosten van verkeerde Duitse besluiten. Het principe de-vervuiler-betaalt is gewoon niet correct.

    Ook het onderscheid tussen speculant en belegger is flinterdun: beleggen, welke vorm dan ook, betekent risico nemen. Risico mijdende beleggers mijden risico in relatieve termen, dus minder risico dan bijvoorbeeld aandelen. Dat neemt het onderliggende risico uiteraard niet, nooit weg. Er is geen 'veiligheid' en hoe eerder en duidelijker iedereen dat weet, hoe beter het wat mij betreft is.

    Je moet het ook niet eens willen, want dat betekent dat de rente voor alle Europese staatsobligaties gelijk zou zijn. Geen signaalwerking, geen afstraffing, niets.

    En Eurobonds is ook zo'n 'oplossing' die slechts bedoeld is om de signaalwerking uit te zetten. 'Dan kunnen er geen speculatieve aanvallen op individuele landen meer plaats vinden'. Welke speculatieve aanvallen?

    Lukas D.
  8. [verwijderd] 9 december 2010 13:18
    quote:

    jhrich schreef op 9 december 2010 12:10:

    Wij hebben dan wel een Europese munt, maar daar houdt het mee op. Zou het niet beter zijn ook de staatsleningen (maar dan allemaal) bij de ECB onder te brengen, en ook het nationaal product niet langer bij de lidstaten, maar als Europees nationaal product te beschouwen? De overschotten en tekorten worden dan gelijkelijk uitgesmeerd waardoor een werkelijk Europees financieel beeld, waarbij ook een Eu-belasting hoort, ontstaat. Als we dan toch een Europees blok moeten hebben, doe het dan ineens goed.
    Je maakt het zo wel erg duidelijk in welk kamp je zit. Feit is dat het gros van de EU inwoners hier totaal niet op zit te wachten. Behalve degene met verkeerde motieven hiervoor. Dit is dus precies wat de eurofielen willen. En wij maar dokken voor de Grieken die de hele dag op de stoep zitten met kraaltjes te spelen en de overheid beflikkeren.

    We moeten weer terug naar de zelfredzaamheid. Maar dat komt vanzelf wel als het geld op is. Dit wekt alleen maar gevoelens van jaloezie en afgunst op zo. Hoe denk je dat ik me voel? Ik betaal me scheel aan een staatschuld als belastingbetaler, waar ikzelf niet verantwoordelijk voor ben. Dit is grotendeels ontstaan door politici die allang dood zijn waar ik nooit op gestemd heb, en is opgemaakt door voorgaande generaties. "maar alles wat door die generatie is opgebouwt dan?" Die berg met schulden nu dus...

    Ik heb altijd netjes mijn steeds hoger wordende rekeningen betaald, maak nauwelijks gebruik van de zorg, werk 40 uur in de week, en smijt geen geld over de balk aan onzin (ik heb nog steeds een tv met beeldbuis, echt...)

    Nee, van mij mag het systeem van schulden opbouwen instorten. Ik red mijzelf namenlijk wel.

    Zo, alle frustratie er weer uit, en weer an die arbeit.
  9. clever 9 december 2010 13:21
    Raar om nogmaals te verduidelijken dat je niet begrijpt wat een obligatie is.

    Maar ok, nu over dat plan van de risicoloze obligatie (ik krijg het amper m'n vingers uit). Je stelt het volgende.

    "Het centrale instituut leent het geld dan weer uit aan de individuele lidstaten, waarbij een rentedifferentieel wordt toegepast op basis van bijvoorbeeld de omvang van het tekort en/of de hoogte van de staatsschuld."

    Ok, en dan blijkt dat een land (stel Griekenland) er een klerezooi van heeft gemaakt. Je brengt dan dus individueel een hoge rente in rekening. De kans is aanwezig dat die schulden niet terug betaald kunnen worden. Wie neemt er dan de hit? Laat me raden... de belastingbetaler. Wie houdt wie nou voor de gek want waarom zou een land niet failliet kunnen gaan?

    Het enige voordeel is dat speculanten minder greep krijgen op de rente van een land. De rente zal daardoor minder hoog uitvallen waardoor het langer duurt voordat een land omvalt. Maar dat kan dus wel.

    Ik ben tegen want je ontneemt de markt z'n zelfreinigend vermogen.
  10. forum rang 4 New dawn 9 december 2010 13:32
    De europavormers willen graag euro-obligaties wat dan een stap verder is naar een federaal Europa met 1 fiscaal systeem, 1 regering en de afschaffing van de nu gedeeltelijk autonome landen.

    Grote stappen worden meestal genomen tijdens incidenten omdat de mensen dan kwetsbaarder en makkelijker te vormen zijn.

    De vraag is of europese kiezers dat willen. Zij kunnen af en toe stemmen en kiezen dan mogelijk voor partijen die tegen de europese gedachte zijn.
    Volgens de actualititenrubrieken is er een groeiend anti-europees sentiment in alle lidstaten. Met name in de BRD groeit de aversie tegen de euro en Europa.

    Ik hoorde gisteren nog een hoogleraar in de economie zeggen dat Nederland te klein is om te overleven zonder de euro. Het mysterieuze is dan waarom Denemarken en Zwitserland (heeft geen olie of gas) het zo goed doen.

    Wanneer euro-obligaties worden uitgegeven zal de rente voor de noordelijke landen stijgen. De Duitsers weten dat.

    Met Kolenboer en Lukas helemaal eens dat er geen veilige belegging bestaat, wel een verlangen daarna. Een veilig pensioenfonds met dit verlangen en dito gebruiker kan dit dus vergeten op lange termijn gezien.

  11. [verwijderd] 9 december 2010 13:58
    quote:

    Hmm schreef op 9 december 2010 13:32:

    Ik hoorde gisteren nog een hoogleraar in de economie zeggen dat Nederland te klein is om te overleven zonder de euro. Het mysterieuze is dan waarom Denemarken en Zwitserland (heeft geen olie of gas) het zo goed doen.
    Voor een doorvoerland als NL is de euro belangrijker omdat het valuta risico bij lage marges behoorlijk wat invloed heeft. Maar wij doen het toch beter dan DK? Zwitserland is een ander verhaal, zij leven van het beheren van het wereldwijde (criminele) geld. Dat moet je ook maar willen (en je moet er een traditie in hebben). Het maakt zwitserland wel kwetsbaar, als er een grote bank gered moet worden en daarna nog 1 dan is de schatkist wel leeg. Daarom concurreren ze niet op rente en risico, maar op discretie en bankgeheim anders valt het risico niet te dragen.

    de bos
  12. MrGlass 9 december 2010 14:19
    Marcel ik ben het eens met het voorstel van Juncker:
    Het centrale instituut leent het geld dan weer uit aan de individuele lidstaten, waarbij een rentedifferentieel wordt toegepast op basis van bijvoorbeeld de omvang van het tekort en/of de hoogte van de staatsschuld.
    Prima, het beloont diegenen die hun financiering op orde hebben en daagt niet uit tot het nemen van allerlei 'slimme' boekhoud truukjes.

    Maar net zoals we niet gevraagd zijn of we wel bij de Euro wilden horen, zo worden we nu ook niet gevraagd wat we nu het beste zouden vinden. Aangezien Duitsland en Frankrijk het nog steeds voor het zeggen hebben, kunnen de door ons gekozen politici er niets aan veranderen.

    Misschien moet ik maar eens een stembiljet in Duitsland aan gaan vragen..
  13. Karel 200 9 december 2010 14:21
    De stelling dat in een democratie de burger verantwoordelijk is voor het beleid van politci is niet terecht, zoniet falikant onjuist. Zeler niet in een democratie waar de politci de uitslag van een referendum pardoes naast zich neer leggen en een tijdje later doorgaan alsof er geen referendum eitslag was. Zo bezien kwam niet alleen Europa maar ook de euro wel degelijk uit de lucht vallen.
    Het standpunt van Tak om de obligatiehouders, en dus de beleggers, buiten schot getuigt van de hedendaagse afwentelmentalteit: ik de lusten, jij de lasten.
    Vandaar dat bankiers weer doorgaan met vette bonussen. Het raakt tijd dat men hier eens mee ophoudt. Wie risico's neemt behoort ook rekening te houden met mogelijk onaangename gevolgen en daar voor zelf op te draaien.
  14. [verwijderd] 9 december 2010 15:39
    quote:

    Karel 200 schreef op 9 december 2010 14:21:

    Het standpunt van Tak om de obligatiehouders, en dus de beleggers, buiten schot getuigt van de hedendaagse afwentelmentalteit: ik de lusten, jij de lasten.
    Vandaar dat bankiers weer doorgaan met vette bonussen. Het raakt tijd dat men hier eens mee ophoudt. Wie risico's neemt behoort ook rekening te houden met mogelijk onaangename gevolgen en daar voor zelf op te draaien.
    Wie denk je dat obligatiehouders zijn? Pensioenfondsen beleggen hier groot in! Verder afwentelmentaliteit is juist, de staat leent geld maar wil niet terugbetalen, wat krijgen we nou??? Als je dit OK vind mag ik dan wat geld van je lenen?

    de bos
  15. [verwijderd] 9 december 2010 15:47
    Eens met Marcel

    Goed voor de Euro en Europa

    1 Er moeten euro obligaties worden uitgegeven.

    2 Er moet een onafhankelijk instituut worden opgericht dat begrotingen goedkeurt en landen beoordeelt op hun kredietwaardigheid en vervolgens een rente, eventueel met variabele opslag per land, vaststelt.

    Nu moeten alle lidstaten ieder afzonderlijk geld uit de markt halen. Dit ging jaren goed maar nu zijn ze slachtoffer van aan de ene kant slecht begrotingsbeleid en aan de andere kant van speculanten die de zwakste partij uitzoeken. Dit zorgt er voor dat landen overhaast moeten gaan bezuinigen met het risico dat de groei stagneert. Echter als ze dit niet doen blijft de euro onder vuur liggen van de speculanten. De speculanten gebruiken hier credit default swaps voor, die met kleine transacties makkelijk te manipuleren zijn met grote gevolgen. Deze verzekeringen zijn steeds meer gebaseerd op angst dan op de werkelijkheid. Bovendien speelt de handel zich buiten de officiële beurzen af, zonder goed toezicht.

    Stel nu dat er een Europese organisatie van financiën net als in Amerika is, die Europese staatsobligaties uitgeeft ten behoeve van de deelnemende landen in de euro, dan ontstaat er een grote markt die niet zo gemakkelijk kan worden gemanipuleerd.
    De eurolanden krijgen het geld als preferente leningen die altijd 100% moeten worden terugbetaald en voor alle andere leningen gaan, tegen een rente die door een onafhankelijk instituut wordt bepaald. Bijvoorbeeld: als het land voldoet aan het criterium 3% begrotingstekort en een schuldenlast 60% van het BBP en een lage inflatie, dan kan dat land lenen tegen een marktconforme rente en de landen die dat nog niet op orde hebben, betalen een opslagpremie. Van deze parameters kunnen makkelijk tabellen worden gemaakt met de daarbij behorende opslagpremies. Op deze manier kan er per land een goed monetair beleid worden gevoerd. De extra opslagpremie kan dan worden aangewend om een spaarpot te vormen voor calamiteiten of, voor landen die goed op orde zijn, een lagere rente te bieden. Mocht een land opeens meer geld nodig hebben door een calamiteit dan hebben de ministers van financiën van de eurolanden het laatste woord. Het is in ieder geval een stabiliteitsmechanisme waar ook de Duitsers mee kunnen leven omdat de opslagrente redelijk is en ten goede komt aan Europa en niet aan de speculanten.

  16. forum rang 4 New dawn 9 december 2010 15:47
    quote:

    de bos schreef op 9 december 2010 13:58:

    [...]
    Voor een doorvoerland als NL is de euro belangrijker omdat het valuta risico bij lage marges behoorlijk wat invloed heeft. Maar wij doen het toch beter dan DK? Zwitserland is een ander verhaal, zij leven van het beheren van het wereldwijde (criminele) geld. Dat moet je ook maar willen (en je moet er een traditie in hebben). Het maakt zwitserland wel kwetsbaar, als er een grote bank gered moet worden en daarna nog 1 dan is de schatkist wel leeg. Daarom concurreren ze niet op rente en risico, maar op discretie en bankgeheim anders valt het risico niet te dragen.

    de bos
    Met die transito wordt wel geld verdiend, maar ik denk niet veel. Ook is de werkgelegenheid wat betreft de containers die in Rotterdam aankomen nog al geautomatiseerd. De plannen zijn om al meer containers te vervoeren via het spoor naar de BRD. Op het BNP is het een groot gedeelte die doorvoer, maar draagt niet veel bij aan de economie.

    De belangrijke nederlandse bedrijven waar veel mensen werken zijn de vele midden- en kleinbedrijven die ook im- en exporteren. Die zijn flexibel en creatief. Ik heb jaren lang gewerkt in zo'n bedrijf en de valutaverschillen waren meestal niet een probleem. Alles liep normaal en goed.

    Zwitserland klopt, maar niet iedereen werkt daar bij UBS of SKA. Ze hebben grote farmaceutische, chemische, en industriële bedrijven die toonaangevend zijn. Net zoals hier zijn daar vele kleinere bedrijven die goede producten maken. Ze hebben geen zeehavens zoals wij. En ze maken nog veel meer, meestal goede kwaliteit.

    Ik heb daar jaren lang bv magneetafsluiters gekocht die worden gebruikt in nierdyalisemachines. Het was duur, maar kwalitatief het beste. Een grote hoeveelheid zwitserse fittings zit verwerkt in pijpleidngen in de industrie van Europa. Ze maken fittings die tegen allerlei vloeistoffen en gassen bestendig zijn.

    Onderschat Denemarken niet.

  17. [verwijderd] 9 december 2010 16:15
    Ik ben niet zo voor europese obligaties en dan rente afhankelijk van begrotingstekort of zo. Dit is namelijk de start van de griekse problemen geweest. Tekort werd op alle manieren verborgen en economie zo groot mogelijk, zwarte sector meenemen etc. dit alles om (tekort/BNP) zo klein mogelijk te maken. Dan toch liever het wantrouwen van investeerders die hun eigen geld inleggen.

    En o ja, crisis komt niet door "speculanten", maar door insolvabele debiteuren. Als ierland niks meer hoeft te lenen, is een hoge rente namelijk irrelevant (sterker nog een voordeel want je kan de bestaande leningen tegen korting terugkopen, alleen moet je dan wel geld hebben!) Misschien ideetje voor de Jager net doen alsof er ineens een enorm lijk uit de kast rolt (type slochteren is toch ineens op en ING en Abn krijgen de uitgeleende poet aan de uitbaters niet meer terug, (wordt lastig want dat is shell, esso en de staat geloof ik, maar even voor het idee) en dan de schuld goedkoper terugkopen. Moet herfinanciering wel eerst geregeld zijn en ook een begrotingstekort is dan even niet mogelijk.

    de bos
  18. [verwijderd] 9 december 2010 16:33
    Begrijp wel dat er dan sprake moet zijn van opslagpremies voor slecht presterende landen, maar het onafhankelijke instituut die deze dan moet gaan bepalen komt bij diverse landen onder grote politieke druk te staan en als het dan een groot Europees land is ben ik benieuwd hoe en er dan mee om wordt gegaan
29 Posts
Pagina: 1 2 »» | Laatste |Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.