Belastingbetaler versus belegger

Marcel Tak

op donderdag 18 november 2010

Categorie: Column

Griekenland, Ierland en Portugal; voorheen bekend als aantrekkelijke vakantielanden. Nu de nachtmerrie van beleggers in staatsobligaties. Afstempeling van hun veilig gewaande bezit, is het dreigend spookbeeld en terecht, volgens sommigen.

Als belegger neem je risico, ook als het staatsobligaties betreft. Dus is er geen reden om te zeuren als het misgaat en de belastingbetaler voor de problemen op te laten draaien. Naar mijn mening is dit een onjuiste invalshoek. Obligatiebeleggers mogen er van uitgaan dat een land altijd aan zijn rente- en aflossingsverplichtingen voldoet.

Dat is ook geen probleem als de obligaties zijn uitgegeven in valuta van het betreffende land. Bij dreigende wanbetalingen kan er altijd geld worden bijgedrukt. Dat is wat er in feite gebeurde in veel nu in de problemen verkerende eurolanden. De monetaire financiering leidde uiteindelijk tot een chronische devaluatie van de nationale munt.

Klein stukje failliet
Het land ging jaarlijks een klein stukje failliet, in ieder geval in de perceptie van buitenlandse investeerders. De prijs voor deze devaluatiepolitiek was een hoge rente in relatie tot landen met een sterke valuta. Bij staatsleningen in valuta anders dan de eigen munt, is de situatie anders.

Dan is de hulp van de geldpers niet mogelijk en is de schuldherstructurering een reële mogelijkheid. Een recent voorbeeld (2002) is het default in Argentijnse staatsleningen luidend in Amerikaanse dollars. De gevolgen zijn voor alle belanghebbenden desastreus.

Voor de failliete overheid is voor lange tijd de toegang tot de kapitaalmarkt onmogelijk, de belastingbetalers draaien op voor de toekomstige torenhoge rentes en de beleggers zijn een deel van hun investering kwijt. Typisch een lose-lose situatie. De grootste verliezer is de belastingbetaler, want de belegger haalt zijn gram door jarenlang een (extreem) hoge rente te vragen in verband met het risico dat gerelateerd zal worden aan nieuwe leningen van het failliete land.

Politiek proces
In de EU lenen alle deelnemende landen feitelijk in vreemde valuta. Monetaire financiering is niet mogelijk. Dat betekent dat elk land financieel ten onder kan gaan, ten koste van de obligatiebeleggers. Is het redelijk hen daarvoor te laten bloeden? Ik denk het niet. De komst van de euro is de uitkomst van een politiek proces.

Met de Europese financiële ineenvlechting werd getracht stabiliteit en verhoogde welvaartsgroei te bereiken. De resultaten daarvan komen ten goede aan de burgers van de EU, die tegelijk ook belastingbetaler zijn. Als het mis gaat is het ook redelijk dat zij de lasten betalen. De belastingbetaler is in deze te vergelijken met een aandeelhouder.

Het valt buiten mijn bereik op deze plaats een oordeel te vellen over het succes van het europroject. De meningen zijn verdeeld. Ik zie in ieder geval twee zeer grote voordelen van de monetaire unie. De “zwakke “ eurolanden kunnen op basis van de sterke valuta tegen lage rentetarieven hun tekorten financieren.

Dat is gunstig voor de belastingbetaler in deze landen. Het tweede voordeel is dat de “sterke” eurolanden niet telkens geconfronteerd worden met devaluaties van valuta’s van de zwakke landen. Dat betekent een impuls aan de (export)economie van deze landen, die rechtstreeks aan de inwoners (belastingbetalers) ten goede komt.

Staatsschuld garanderen
Als we het hebben over de kosten voor de belastingbetaler betreffende de huidige financiële reddingsoperaties, moeten we deze voordelen er ook bij betrekken. Obligatiehouders moeten geen speelbal worden van wel of niet gelukte politieke avonturen. Beleggers in staatsobligatie spelen uitsluitend een rol bij de financiering van tekorten, en moeten daar een redelijk rentevergoeding voor krijgen.

Dit is geen morele stellingname, maar naar mijn overtuiging de financieel-economisch meest optimale situatie. Politici behoren hun belastingbetalers optimaal van dienst te zijn en zo snel mogelijk het door henzelf gecreëerde probleem op te lossen. Naar mijn idee is als eerste stap de beste optie zo snel mogelijk alle uitstaande EU staatsschuld te garanderen.

Politici zullen zo obligatiebeleggers niet meer lastig vallen met weinig verheffende politieke taferelen. Van de terugkerende rust op de financiële markten kunnen zij vervolgens gebruik maken hun problemen definitief te adresseren. Dat is in het belang van beleggers, maar niet minder in dat van de belastingbetaler.

Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en was hiervoor werkzaam op het ministerie van Financiën. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Uw reactie is welkom op tak@iex.nl.

Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

Uw emailadres

Ja, ik blijf graag op de hoogte van de speciale acties en aanbiedingen van IEX Media

Auteur: Marcel Tak

Marcel Tak is dé special product-specialist van IEX en IEXProfs, maar schrijft ook graag over rente, obligatiemarkt en toezicht als hij zich daartoe geroepen voelt. "De financiële sector is in belangrijke mate bezig met het verplaatsen van lucht. De werkelijke toegevoegd waarde is beperkt. In mijn columns wil ik r...

Meer over deze auteur

Recente artikelen van Marcel Tak

dec '21 Van pindakaas tot bitcoin
jul '21 AFM: Meer verbiedend dan bindend
jan '21 Turbo: hoge hefboom in de ban?

Reacties

Volgen

8 Posts

| Omlaag ↓

[verwijderd] 18 november 2010 13:42
   [verwijderd]

Lid sinds: 01 jan 0001

Laatste bezoek: 01 jan 0001

   Aanbevelingen

Ontvangen: 0

Gegeven: 0

   Aantal posts: 0
Volgens een zeer betrouwbare bron bestaat rente uit:

,,rente = inflatiecompensatie + risicopremie + dienst der lening"

Als jij over je uitgeleende geld in bv Spanje meer rente ontvangt dan wanneer jij je geld uitleent aan Duitsland, dan is dus de risicopremie hoger. De risicopremie is hoger omdat je een hoger risico loopt. Wel risico loop je? Dat jij je geld niet meer ontvangt.

Als je willens en wetens een hogere risicopremie ontvangt voor het uitlenen van je geld, ben je automatisch akkoord met het feit dat je risico loopt dat jij je geld niet terug ontvangt. Dus wie zijn billen brand, moet op de blaren zitten.

Mocht je als belastingbetaler toch voor de obligaties moet opdraaien, dan zou ik ook de teveel betaalde risicopremie terug eisen! En dan vanaf de begindatum dat er meer risicopremie is betaald ten opzichte van andere landen.

gr

Arjan

4
”
Quote Reageren

Niet oké
Humans R underrated 18 november 2010 15:14
   Humans R underrated

Lid sinds: 07 okt 2009

Laatste bezoek: 29 nov 2024

   Aanbevelingen

Ontvangen: 165

Gegeven: 18

   Aantal posts: 870
@ Wolbink

Die redenering stelt ook vraagtekens bij het concept depositogarantiestelsel. Toen burgers hun geld onderbrachten bij Icesave voor een hoger rentepercentage, had daar eigenlijk ook een hoger risico bij moeten horen, dat was dus toen niet het geval.

0
”
Quote Reageren

Niet oké
[verwijderd] 18 november 2010 15:45
   [verwijderd]

Lid sinds: 01 jan 0001

Laatste bezoek: 01 jan 0001

   Aanbevelingen

Ontvangen: 0

Gegeven: 0

   Aantal posts: 0
Daar zit wel een klein verschil. Icesave maakte in Nederland reclame voor haar spaarrekening(en). De PIGS landen maken volgens mij geen reclame voor hun obligaties. Verder: om buitenlandse obligaties te kopen ligt te grens toch iets hoger dan bij het openen van een huis-tuin-en-keuken spaarrekening.

Mensen die in Nederland hun geld op een spaarrekening zetten zijn vaak onwetende huishoudens. Iemand die een obligatie koopt van een PIGS land zoekt bewust het risico op.

mvg
Arjan

0
”
Quote Reageren

Niet oké
MrGlass 18 november 2010 19:05
   MrGlass

Lid sinds: 29 nov 2009

Laatste bezoek: 28 nov 2024

   Aanbevelingen

Ontvangen: 50

Gegeven: 53

   Aantal posts: 601
'Obligatiebeleggers mogen er van uitgaan dat een land altijd aan zijn rente- en aflossingsverplichtingen voldoet.'

Pardon? Nee, 12% rente wordt gevraagd door de obligatie belegger omdat hij gewoon een hekel heeft aan Grieken...

Normaal vind ik je stukjes van hoge kwaliteit, maar deze keer komt het allemaal blijkbaar wel heeel dicht bij huis. Niet?

0
”
Quote Reageren

Niet oké
holenbeer 18 november 2010 19:09
   holenbeer

Lid sinds: 13 okt 2010

Laatste bezoek: 31 mei 2023

   Aanbevelingen

Ontvangen: 2476

Gegeven: 881

   Aantal posts: 7.122
@ wolbink
Er was bij Icesave wel degelijk een hoger risico, immers, de spaartegoeden werden niet gegarandeerd. Dit was overigens ook duidelijk te lezen op hun site destijds.
Maar mensen in Nederland zijn zo gepamperd dat ze denken dat dezelfde overheid die ze verfoeien hen wel uit alle problemen zal redden waar ze met open ogen instappen ...
Niet alleen in Amerika zijn burgers en bedrijven grote kinderen die huilen als het door eigen wanbeleid misgaat, hier kunnen we er ook wat van ...

0
”
Quote Reageren

Niet oké
bub 18 november 2010 19:42
   bub

Lid sinds: 01 jan 2000

Laatste bezoek: 30 nov 2024

   Aanbevelingen

Ontvangen: 86

Gegeven: 53

   Aantal posts: 504
Net zo goed als dat het onverteerbaar is dat in het geval van Icesave de belastingbetaler betaald is het niet acceptabel dat de belastingbetaler opdraait voor de default van een Euroland. MrGlass zegt terecht dat de hoge rentevergoeding al een teken is dat het risico anders is dan bij Duitse of Nederlandse staatsleningen. Wellicht kan de belastingbetaler ook opdraaien voor gederfde renteopbrengsten, als we dan toch bezig zijn de verliezen te socialiseren.
De Ierse overheid heeft verzuimd haar banken te bewaken. Nou heeft de Nederlands overheid dat ook gedaan en voor zover ik weet zijn er geen bijdragen uit Griekenland of Ierland gekomen om bij te springen. Waarom van wel omgekeerd.
Het is al erg genoeg dat de PIIGS hebben geleend op de goede reputatie van sterke Eurolanden om vervolgens aan te tonen dat ze altijd terecht meer hebben betaald.
Eigenlijk is de Euro in deze vorm failliet. De vraag is alleen of er een doorstart komt na een reorganisatie of dat de stekker er uit gaat.

0
”
Quote Reageren

Niet oké
ffff 19 november 2010 12:06
   ffff

Lid sinds: 01 jan 2000

Laatste bezoek: 30 nov 2024

   Aanbevelingen

Ontvangen: 14688

Gegeven: 18643

   Aantal posts: 38.997
Marcel Tak schrijft:

Dit is geen morele stellingname, maar naar mijn overtuiging de financieel-economisch meest optimale situatie. Politici behoren hun belastingbetalers optimaal van dienst te zijn en zo snel mogelijk het door henzelf gecreëerde probleem op te lossen. Naar mijn idee is als eerste stap de beste optie zo snel mogelijk alle uitstaande EU staatsschuld te garanderen.

Politici zullen zo obligatiebeleggers niet meer lastig vallen met weinig verheffende politieke taferelen. Van de terugkerende rust op de financiële markten kunnen zij vervolgens gebruik maken hun problemen definitief te adresseren.

Marcel,

Bovenstaande mening blijkt in de praktijk niet te werken. Je kunt wel van mening zijn ...dat alle uitstaande staatsschuld ( zomaar eventjes) gegarandeerd moet worden, maar daarmee haal je natuurlijk niet de scepsis weg in de markt of zo'n belofte wel gehouden kan worden. Zelf vind ik dat nu juist de kern van het probleem: Politici, de ECB, de Nationale Banken kunnen van alles en nog wat "garanderen" en " beweren", maar het afgelopen decennium heeft geleerd dat je dat soort garanties zeker niet serieus kunt nemen.

En als vervolg schrijft U da DAARNA politici aan de slag moeten gaan "het probleem" op te lossen. Maar de praktijk leert nu juist, dat als de rust op de markten terugkeert, er " niets" opgelost wordt en men in de praktijk gewoon afwacht wanneer de volgende brandhaard ontstaat. Politici lopen voortdurend achter de feiten aan. Zijn voortdurend brandhaarden aan het blussen. Daar kun je geen definitieve oplossingen van verwachten. Die oplossingen komen juist vanuit de markten, die het als het ware van de politici afdwingt. ( Zie financiereing pensioenvraagstukken) Dus precies de totaal omgekeerde situatie!

Peter

0
”
Quote Reageren

Niet oké
[verwijderd] 19 november 2010 14:42
   [verwijderd]

Lid sinds: 01 jan 0001

Laatste bezoek: 01 jan 0001

   Aanbevelingen

Ontvangen: 0

Gegeven: 0

   Aantal posts: 0
Ik moet me er toch ook nog even in mengen en precies om hetzelfde punt dat MrGlass naar voren brengt: "Obligatiebeleggers mogen er van uitgaan dat een land altijd aan zijn rente- en aflossingsverplichtingen voldoet."

Wie geeft die garantie? Ik citeer een stuk van Reinhart en Rogoff uit het inmiddels bekende 'This Time is Different':

"In fact, our reading of the historical record is that overt de jure defaults on domestic debt, though less common than external defaults, are hardly rare. Our data set includes more than 70 cases of overt default (compared to 250 defaults on external debt)."

En dan hebben we het niet alleen over Rusland-Cuba machtswisselingen, maar ook over landen als Denemarken -die juist betaling van buitenlandse schuld liet doorgaan ten koste van een 39% haircut voor binnenlanders- en UK (Tabel 7.2).

Kortom: obligatiehouders mogen van een ding uitgaan en dat is dat ze hoe dan ook risico lopen.

Lukas Daalder

0
”
Quote Reageren

Niet oké

8 Posts

|Omhoog ↑

Aantal posts per pagina:

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.

Auteur: Marcel Tak

Recente artikelen van Marcel Tak

Reacties

Meedoen aan de discussie?

Onderwerpen: