Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
IEX 25 jaar desktop iconMarkt Monitor

Markt van 600 biljoen

Derivaten zijn afgeleide financiële producten en komen in vele vormen en gradaties voor. Vaak zijn het financiële verzekeringsproducten.

Derivaten stellen beleggers bijvoorbeeld in staat zich in te dekken voor rentebewegingen, volatiliteit op valutamarkten, en prijsschommelingen in waardepapieren en grondstoffen.

Maar ook de inmiddels beruchte credit default swaps, dat zijn verzekeringen op obligaties, vallen hieronder. De grote Wall Street-banken kunnen er niet genoeg van krijgen. Er wordt fantastisch aan verdiend.

Geen inzicht
Het was vorige week reden voor de New York Times om eens in de schimmige wereld van de derivaten te duiken. De NY Times beschrijft hoe grote Amerikaanse banken op alle mogelijke manieren concurrentie buiten de deur weten te houden.

Hierdoor kunnen zij gigantische winsten blijven genereren. Partijen die zich financieel willen indekken tegen allerhande risico's hebben geen enkel inzicht of zij nu een redelijke prijs betalen of niet aangezien deze producten niet op de beurs worden verhandeld.

Volgens het artikel gedragen banken als JP Morgan Chase, Goldman Sachs en Morgan Stanley zich feitelijk als een kartel.

600 biljoen
Uit de statistiken van de BIS, de centrale bank voor centrale bankiers, blijkt dat de nominale waarde van deze exotische en ongereguleerde handel in juni 2010 het duizelingwekkende bedrag van 582.655.000.000.000 dollar bedraagt.

Een markt van bijna 600 biljoen dollar. En ondanks een kleine daling ten opzichte van 2008 in de officiële statistieken, overtreft dit bedrag nog steeds tien keer de wereldeconomie.

Uiteraard gaat dit tegen alle principes van vrije marktwerking in, maar dat is zeker niet het enige probleem. Op de derivatenmarkt is eigenlijk sprake van drie zeer fundamentele gebreken:

  • 1. Er is geen verzekerd belang vereist
    In Nederland kunt u bijvoorbeeld geen levensverzekering op het leven van uw buurman afsluiten. Immers, u heeft geen verzekerd belang. De gedachte achter deze verplichting is dat voorkomen moet worden dat iemand een handje geholpen wordt. Bij derivaten bestaat deze verplichting dus niet. Het gevolg is dan ook dat men zich in een meervoud kan verzekeren. Deze mogelijkheid blaast dus risico's op in plaats van dat het die spreidt. Voor speculanten, en de marktmeesters van derivaten zeer interessant en lucratief.
  • 2. Er bestaan nagenoeg geen reserveverplichtingen
    Financiële risico's die samenhangen met derivatenportefeuilles zijn daardoor direct gekoppeld aan de balans. Opbrengsten worden uitgekeerd als winst en bonussen terwijl financiële reserves tekort schieten. Als zich een nieuwe financiële calamiteit voordoet dan zijn reserves dus ontoereikend.
  • 3. Er bestaat geen centrale beurs voor derivaten
    Met een beurs en duidelijke regelgeving kunnen zaken als een verzekerd belang, positielimieten en reserveverplichtingen geregeld worden. Bovendien kunnen risico's door verplichte rapportage inzichtelijk gemaakt worden en ontstaat er een transparante markt.

Mooi systeem
Met het blijven ontbreken van dergelijke beurzen, blijft de wereld in het duister tasten wie welke risico's nemen. Wanneer een grote speler omvalt, zoals met Lehman Brothers bleek, dan ontstaan er gigantische problemen.

Financiële risico's lijken op papier afgedekt te zijn, maar zijn dat feitelijk niet. Na 2008 zijn alle hervormingen op het gebied van derivaten door de machtige Wall Street-lobby gefrustreerd en is er niets concreets ondernomen deze risico's te beteugelen.

Ondertussen verdienen de grote Wall Street-banken nog steeds gigantische bedragen, en als het misgaat? Dan is niemand verantwoordelijk en kijken we weer naar de overheid. Het blijft een mooi systeem. De winsten geprivatiseerd en de verliezen gesocialiseerd.

Lees ook:


Willem Middelkoop is investeerder en schrijver/journalist. Hij één van de initiatiefnemers van het in 2008 opgerichte Commodity Discovery Fund en van een webshop voor de aankoop van goud en zilver, www.amsterdamgold.com. Middelkoop belegt voor zijn eigen pensioenopbouw in onroerend goed, edelmetalen, exploratiebedrijven en beleggingsfondsen en is ook long goud, en genoemde aandelen, maar neemt geen posities in op de Amsterdamse beurs. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies, of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

 
Willem Middelkoop

Auteur:

Willem Middelkoop is investeerder en schrijver/journalist. Hij één van de initiatiefnemers van het in 2008 opgerichte Commodity Discovery Fund en van een webshop voor de aankoop van goud en zilver, www.amsterdamgold.com.

Recente artikelen van Willem Middelkoop

  1. Zeldzame bubbel
  2. Derivaten des doods
  3. Wie pakt zilver?

Reacties

19 Posts
| Omlaag ↓
  1. [verwijderd] 22 december 2010 15:31
    Beste Willem,

    Een heel goed onderwerp, dat ik ook al in een andere discussie over obligaties probeerde aan te kaarten. Er is ook een Europarlementarier die het kopen van een credit default swap wil verbieden als je de onderliggende obligaties niet hebt. Zie t.co/rlOkWOE

    Stel dat ik een verzekering neem op jouw inboedel, en vervolgens veel paniek ga maken over de brandveiligheid in jouw huis, dan wordt mijn verzekering meer waard. Dit soort derivaten werkt dus niet alleen speculatie, maar ook doelbewust onruststoken in de hand.

    Ik ben niet zo'n conspiracy-denker, maar nu we periodiek allerlei waarschuwingen krijgen, bijvoorbeeld van Moody's over een aantal euro-landen, vind ik het moeilijk om die waarschuwingen op hun merites te beoordelen.

    Zijn de zorgen terecht, of is er ook sprake van speculatie en manipulatie? De reputatie van de afzender is niet zo best, aangezien ze in het verleden ook een triple A status aan waardeloze producten van o.a. Lehman heeft gegeven.

    Als je van goed vertrouwen bent, zou je kunnen denken: Moody's heeft geleerd van het verleden en is nu dus terecht kritischer bij het toekennen van ratings. Maar wellicht spelen speculatie en manipulatie ook een rol. Als gewone burger is dat voor mij moeilijk te duiden.
  2. [verwijderd] 22 december 2010 15:55
    "Een markt van bijna 600 biljoen dollar. En ondanks een kleine daling ten opzichte van 2008 in de officiële statistieken, overtreft dit bedrag nog steeds tien keer de wereldeconomie.

    Uiteraard gaat dit tegen alle principes van vrije marktwerking in, maar dat is zeker niet het enige probleem."

    Welke 'alle principes' zijn dat??

    Zo jammer, want voor de rest voor ik het zowaar een kloppend verhaal...

    Lukas D.
  3. [verwijderd] 22 december 2010 16:23
    Eindelijk weer eens iets informatiefs. Belanghebbende partijen waarschuwen altijd voor gevaar om vette winsten binnen te halen. Als er sprake is van monopoly op Wallstreet heeft het geen windeieren gelegd want wie kan in zo een korte tijd zoveel schuld aflossen bij de overheid? Kijk ook maar naar edelmetalen. Ondanks daling van eur-usd verhouding blijft het edelmetaal nagenoeg constant in waarde want men ruikt vette winsten.
  4. [verwijderd] 22 december 2010 16:50
    dit verhaal is helaas al heel oud, maar daarmee niet minder ernstig. ik zou voorstellen alle derivaten AF TE SCHAFFEN en ondernemingen op hun waarde te laten bepalen, dus terug naar enkel en alleen aandelen die elk een waarde van een onderneming bepalen. Draait de onderneming winst, dan wint ook de aandeelhouder etc.etc.

    Maar goed, ik ben geen NWO aanhanger, maar 2010 is toch echt het jaar van de bankier & big coorporations geworden. De gewone man wordt er niet beter van.

    Koppel dit 21ste eeuws corporatisme aan de ziekelijk dwangneuro's van overheden om haar burgers te bespieden (zie data-retention act in Europa..) en je wordt gewoon niet goed.

    Koppel het corporatisme en privacy schendende wetgeving aan WikiLeaks dan is binnenkort vrij internet ook voorbij. In het kader van zedenzaken zal elke volwassen man en vrouw zich binnenkort voor een interpasje moeten aanmelden om bijv. hier iets op IEX te melden. Indien er lekken van WikiLeaks niet leiden tot rechtszaken dan is de hoop echt voorbij en kunnen we concluderen dat het corporatisme heeft gewonnen. Abandon all ships!

    Ik ambieer persoonlijk geen carriere in politiek, maar deze complete sloot aan ziekelijke wetgeving, nepotisme en wat al dan niet, kan niet zonder antwoord blijven.
  5. [verwijderd] 22 december 2010 17:14
    quote:

    maarten77 schreef op 22 december 2010 15:31:

    Beste Willem,

    Een heel goed onderwerp, dat ik ook al in een andere discussie over obligaties probeerde aan te kaarten. Er is ook een Europarlementarier die het kopen van een credit default swap wil verbieden als je de onderliggende obligaties niet hebt. Zie t.co/rlOkWOE

    Stel dat ik een verzekering neem op jouw inboedel, en vervolgens veel paniek ga maken over de brandveiligheid in jouw huis, dan wordt mijn verzekering meer waard. Dit soort derivaten werkt dus niet alleen speculatie, maar ook doelbewust onruststoken in de hand.

    Ik ben niet zo'n conspiracy-denker, maar nu we periodiek allerlei waarschuwingen krijgen, bijvoorbeeld van Moody's over een aantal euro-landen, vind ik het moeilijk om die waarschuwingen op hun merites te beoordelen.

    Zijn de zorgen terecht, of is er ook sprake van speculatie en manipulatie? De reputatie van de afzender is niet zo best, aangezien ze in het verleden ook een triple A status aan waardeloze producten van o.a. Lehman heeft gegeven.

    Als je van goed vertrouwen bent, zou je kunnen denken: Moody's heeft geleerd van het verleden en is nu dus terecht kritischer bij het toekennen van ratings. Maar wellicht spelen speculatie en manipulatie ook een rol. Als gewone burger is dat voor mij moeilijk te duiden.
    Moody's heeft van het verleden ge... hahahahah da's een goeie Maarten.

    Je hele reactie is doorspekt van naïviteit, sorry dat ik het zeg. Je hoeft geen conspiracy theorist te zijn om het frauduleuze handelen van de Banksters te doorzien hoor. Gewoon boerenverstand is genoeg, echt waar.
  6. [verwijderd] 22 december 2010 17:20
    quote:

    highway schreef op 22 december 2010 15:55:

    "Een markt van bijna 600 biljoen dollar. En ondanks een kleine daling ten opzichte van 2008 in de officiële statistieken, overtreft dit bedrag nog steeds tien keer de wereldeconomie.

    Uiteraard gaat dit tegen alle principes van vrije marktwerking in, maar dat is zeker niet het enige probleem."

    Welke 'alle principes' zijn dat??

    Zo jammer, want voor de rest voor ik het zowaar een kloppend verhaal...

    Lukas D.
    Heel simpel m.i. Lukas, het is een markt gereguleerd door de boefjes zelf. Zonder enige transparantie of toezicht. Ik heb al diverse bronnen gezien waarbij er bepaalde counterparties uit een niet nader te noemen aziatisch land gewoon weigeren de derivaten schade te betalen. Ging om miljarden maar je hoort er niets van terug in de cijfers.

    Geeft ook niks natuurlijk want ze kunnen het zelf net zo hard weer wegpoetsen at will. Gewoon even een postje toevoegen aan het off-balance sheet & mark to fantasy BOEK.

    De financiële sector is een grote farce geworden en alle neven activiteiten hebben haar primaire functie ernstig verstoord. het wordt tijd dat we dat in gaan zien en deze sector terugbrengen tot de kern.
  7. [verwijderd] 22 december 2010 17:55
    Even in aanvulling op lucas D.
    1. Er is geen verzekerd belang vereist
    Dat is het op de gewone beurs ook niet. Of wil je optiehandel, termijncontracten op grondstoffen etc. ook verbieden?
    of short dollar als je geen inkomsten of verplichtingen in dollars hebt??? arbitrage ook maar
    Bovendien bepaal maar eens een verzekerd belang. Wat nu als je een opdracht uitvoert voor een griekse klant en je koopt een CDO van de griekse staat, verzekerd belang?
    Zelfs het levensverzekeringsverhaal gaat niet op, je kan een levensverzekering afsluiten op jezelf en iemand anders begunstigen.

    Het 2e argument is duidelijk en moet geregeld worden.
    Het 3e argument een transparante markt is ook een lastig vereiste, het zou natuurlijk wel mooi zijn, maar er wordt zoveel niet transparant gedaan. In house matching of binck met best execution service of zoiets, allemaal niet transparant. (niet dat ik het daarmee eens ben, maar een argument is pas een argument als het alleen geldt voor de derivatenhandel en niet voor de andere handel.
    Wordt het 2e argument niet aangepakt in Basel 3 geen offbalance risico's meer? (ben geen specialist, maar ik dacht dat ik zoiets begrepen had)
    Wbt Kartel wat let je om bij een andere partij een CDO af te sluiten? Export credieten zijn ook CDO's eigenlijk dus ook gewoon bankbusiness.
    Andere banken willen hier mogelijk niet groot in meedoen, of ze worden niet gebeld voor een deal. Of het is pas profijtelijk bij een groot volume omdat je dan risico's kan wegstrepen.
    Een kartel is mogelijk ook te breken met de opvolger van Neelie (als de handel hier plaatsvind dan)

    de bos
  8. [verwijderd] 22 december 2010 18:08
    @Juan Tsunami: not offended, was bewust wat neutraal gesteld. Zodra je zonder dat hard te bewijzen stelt dat Moodys de kluit belazert, dan word je reactie van een forum verwijderd. Is me al eens gebeurd. Dus door de vraag op onschuldige wijze te stellen probeer ik daar een reactie op uit te lokken. Die van jou is duidelijk genoeg.

    Ook eens met domme-ezel, dat dit toch het jaar van het corporatisme is geworden. Obama is compleet ingekapseld.

    Maar kijk ook eens naar bijvoorbeeld dichter bij huis naar de ING. Het bankbedrijf schrijft weer dikke zwarte cijfers en daar zijn trots op. Leuk voor de aandeelhouder ook.

    Alleen het is op zich niet zo'n prestatie, aangezien ze vrijwel gratis geld lenen dankzij de overheid, en dat geld voor hogere prijzen dan in ons omringende landen kunnen uitlenen op een hypotheekmarkt zonder wezenlijke concurrentie. Uiteindelijk betalen wij als burgers dus alsnog de rekening.

    In plaats van werkende burgers rechtstreeks te redden (sociaal vangnet) proberen overheden ze nu indirect te redden (werkgelegenheid door bedrijven overeind te houden). Wat is daarvan echter het gevolg voor de concurrentiekracht van bedrijven? Innovatie, leervermogen, flexibiliteit en klantgerichtheid komen nooit vanzelf, maar worden afgedwongen door gezonde concurrentie, die nog steeds ontbreekt.
  9. kolenboer 23 december 2010 08:22
    quote:

    highway schreef op 22 december 2010 15:55:

    "Een markt van bijna 600 biljoen dollar. En ondanks een kleine daling ten opzichte van 2008 in de officiële statistieken, overtreft dit bedrag nog steeds tien keer de wereldeconomie.

    Uiteraard gaat dit tegen alle principes van vrije marktwerking in, maar dat is zeker niet het enige probleem."

    Welke 'alle principes' zijn dat??

    Zo jammer, want voor de rest voor ik het zowaar een kloppend verhaal...

    Lukas D.
    Willem Middelkoop heeft het al jarenlang bij het rechte eind. Dat kunnen we van die zgn economen niet zeggen. Die zagen zelfs de kredietcrisis niet aankomen, hoe dom kun je zijn. Hij werd door iedereen verguisd ook op TV. Sorry Lukas, maar ik hecht meer waarde aan de colums van Willem als aan de colums van Lukas Daalder.
  10. [verwijderd] 23 december 2010 08:32
    quote:

    de bos schreef op 22 december 2010 17:55:

    Even in aanvulling op lucas D.
    1. Er is geen verzekerd belang vereist
    Dat is het op de gewone beurs ook niet. Of wil je optiehandel, termijncontracten op grondstoffen etc. ook verbieden?
    of short dollar als je geen inkomsten of verplichtingen in dollars hebt??? arbitrage ook maar
    Bovendien bepaal maar eens een verzekerd belang. Wat nu als je een opdracht uitvoert voor een griekse klant en je koopt een CDO van de griekse staat, verzekerd belang?
    Zelfs het levensverzekeringsverhaal gaat niet op, je kan een levensverzekering afsluiten op jezelf en iemand anders begunstigen.

    de bos
    Als je als onderneming een optie koopt of verkoopt, heeft deze optie een waarde op het moment dat je de jaarrekening opstelt. Deze wordt dan ook in de balans opgenomen. Als je opties verkoopt, ontvang je geld. Maar deze verkoop is niet direct volledig te verantwoorden als omzet/winst. Bij CDS e.d. schijnt dat dus heel anders te zijn. De verkoop van een CDS schijnt direct (bijna) volledig als omzet en winst verantwoord te worden.

    Even een heel simpel voorbeeld: je verkoopt op 1-1 een CDS voor 100. Als een land failliet gaat moet je 1000 uitkeren. Stel dat op 31-12 er 25% kans bestaat op een faillissement, dan zou je 25% van 1000 is 250 opnemen als verplichting in de jaarrekening. Je hebt dat jaar 100 ontvangen en 250 gereserveerd, dus een verlies geboekt op de CDS van 150. Zo gaat het simpel gezegd bij verzekeringsproducten. Maar bij CDS wordt in het jaar van verkoop (bijna) de gehele omzet verantwoord, en de verliezen worden pas verwerkt in de winst- en verliesrekening als er daadwerkelijk betaald moet worden. Ze boeken dus een winst van 100, tegen over een verlies van 150 als het behandeld zou worden als verzekeringsproduct.

    groeten,

    Arjan
  11. [verwijderd] 23 december 2010 09:17
    quote:

    kolenboer99 schreef op 23 december 2010 08:22:

    [...]

    Willem Middelkoop heeft het al jarenlang bij het rechte eind. Dat kunnen we van die zgn economen niet zeggen. Die zagen zelfs de kredietcrisis niet aankomen, hoe dom kun je zijn. Hij werd door iedereen verguisd ook op TV. Sorry Lukas, maar ik hecht meer waarde aan de columns van Willem als aan de colums van Lukas Daalder.
    Smaken verschillen klaarblijkelijk. Willem heeft natuurlijk niet altijd gelijk (dat is natuurlijk geen verwijt, wie wel) de dollar is niet echt gevallen lijkt mij.
    Vastgoedbubble die in NL zou leeglopen in 2003, zien we ook nog weinig van.
    Goud heeft hij goed gezien en de crisis ook, (wat mij betreft applaus ik zag het niet) Voor een colomn s dit overigens niet zo interessant, Gelijk of niet gelijk vind ik minder belangrijk dan stof tot nadenken.

    Lucas daalder draait niet jarenlang dezelfde plaat, vind ik fijner om te lezen.

    de bos
  12. [verwijderd] 23 december 2010 09:24
    @ Maarten77, fair enough en no means to offend so glad you are not. Maar van mij mag je gewoon je ongepeperde mening geven, ik denk dat zeker op het gebied van de rating agencies iedereen wel weet dat die - toen en nu - ontzettend fout zitten en onderdeel zijn van het corrupte zwendel systeem op Wall street. Verder ook eens met Domme ezel. Het corporatisme en vooral (de kern van het probleem) het for-profit systeem is wat ons als maatschappij opbreekt. Capitalisme is sterk greed-verhogend en alles in de publieke zaak wordt uitverkocht om vervolgens in prijs te exploderen bij een afnemende kwaliteit.

    ING en ABN beide staatsbedrijven inmiddels, zo zie je dat WIJ als burgers uiteindelijk de rekening voor alles betalen. Bail outs voor de bonus bankiers en alle kosten om mensen weer aan het werk te krijgen. En dan ga ik nog niet in op de High cost of Low Price. Het huidige systeem van fractional reserve lending zorgt voor onderdukking, vervuiling, vergiftiging, oorlogen en giga inkomensongelijkheid met als gevolg meer ellende door een uitdijende onderklasse die elkaar straks te lijf gaat om de laatste restjes.

    De revolutie is in dat opzicht aanstaande, een democratie waar geen rechtvaardigheid meer is leid onherroepelijk tot anarchie en revolutie.

    Wat geleerd moet worden herhaalt zich.

  13. [verwijderd] 24 december 2010 00:05
    een punt met derivaten is, is dat vele posities tegen elkaar weg kunnen vallen zonder bijzondere consequenties... het is dus lastig vast te stellen hoe bedreigend zo'n 'derivatenberg' is.

    Een simpel voorbeeld:

    iemand heeft 100 aandelen en verkoopt een calloptie. Hij heeft de plicht te leveren aan de koper van de calloptie, wanneer die koper dat wenst.
    Indien die koper van die calloptie nu ook weer een calloptie verkoopt met de 1e gekochte call als dekking, dan staat er in totaal een derivatenbergje van opgeteld 200 aandelen, echter; dit leidt niet tot een systeemprobleem, want alle posities zijn gedekt.

    Nu kan ik me voorstellen dat bij grote instituten/ beleggers etc. wereldwijd vele posities opstaan die voor een fors deel tegen elkaar weggestreept kunnen worden.

    Natuurlijk is het denkbaar dat controle op het totale systeem niet waterdicht is, maar uit het nominale uitstaande saldo aan derivaten is niet af te leiden of dat zo is en zo ja; tot hoever dat kan gaan.

    De financiele wereld is niet vies van 'een beetje' fraude, dus verdenkingen zijn m.i. niet helemaal onterecht. Toch wil ik enige nuance aangeven.
    In het geval van Lehman Br. viel een flinke schakel uit het geheel van posities en ook het kunnen nakomen van verplichtingen u.h.v. die vele rechten/plichten id derivatenmarkt...dus ja, er zijn m.i. risico's, maar niet per definitie het tienvoudige van de wereldeconomie.

    Wat m.i. echter een serieuze bubble kan zijn is de waardering van onderpand (vastgoed, obligaties) in het geheel van derivaten en de stabiliteit/kracht vd 'verzekeraars'. In de praktijk lijken de dekkingspercentages niet echt bestand tegen serieuze problemen...vgl. de pensioendekkingen, die blijkbaar niet bestand zijn tegen lage rente, tegenvallende beleggingsresultaten, vergrijzing etc.etc.

    Zo kunnen zich ook variabelen voordoen die ogenschijnlijk stabiele situaties flink uit balans kunnen brengen zoals een oplopende rente die landen/bedrijven die forse schulden hebben problemen kunnen geven met aangaan van nieuwe leningen en rente- en afbetalingen op schulden.

    ivet
19 Posts
|Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.